تست اضطراب اجتماعی (SAIN)
تست اضطراب اجتماعی SPIN ابزاری علمی و کوتاه است که به‌منظور شناسایی و ارزیابی علائم اضطراب اجتماعی در موقعیت‌های بین‌فردی و عملکردی استفاده می‌شود.
تعداد انجام
0
تعداد نظرات
0
تعداد سوالات
17
سوال
رده سنی
13 سال به بالا
امتیاز
0 از 10
زمان تقریبی
5 دقیقه
چه چیزهایی را می سنجد
1
ترس از موقعیت های اجتماعی
(Fear)
(Fear)
این مؤلفه به میزان نگرانی و ترس فرد از قرار گرفتن در معرض نگاه، ارزیابی یا قضاوت دیگران می پردازد. افرادی که در این بعد نمره بالایی دارند، معمولاً از موقعیت هایی مانند سخنرانی، شروع مکالمه، یا حضور در جمع به دلیل ترس از تمسخر، شرمندگی یا طرد شدن، احساس خطر می‌کنند. این ترس ها اغلب بیش از حد و غیرمنطقی اند و منجر به آسیب جدی در عملکرد اجتماعی فرد می شوند.
2
اجتناب از تعاملات اجتماعی
(Avoidance)
(Avoidance)
این بعد نشان دهنده رفتار های اجتنابی در مواجهه با موقعیت هایی است که فرد آن ها را تهدیدآمیز یا ناراحت‌کننده می داند. افراد با اضطراب اجتماعی شدید ممکن است از شرکت در کلاس، تعامل با همکاران، رفتن به مهمانی یا حتی تماس تلفنی پرهیز کنند. این اجتناب ها ممکن است به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه انجام شود و با گذر زمان موجب تقویت اضطراب، کاهش مهارت های بین فردی و انزوای اجتماعی بیشتر شوند.
3
ناراحتی فیزیولوژیک در موقعیت های اجتماعی
(Physiological Discomfort)
(Physiological Discomfort)
این مؤلفه به علائم بدنی‌ای اشاره دارد که در واکنش به موقعیت های اجتماعی اضطراب زا بروز می‌کنند. شایع ترین این نشانه ها شامل تعریق زیاد، تپش قلب، خشکی دهان، لرزش صدا یا بدن و احساس گرگرفتگی هستند. این واکنش ها معمولاً برای فرد نگران‌کننده اند و باعث تشدید اضطراب در لحظه و بعد از آن می شوند. در برخی موارد، ترس از بروز این علائم به تنهایی می تواند موجب اجتناب از موقعیت های اجتماعی شود.
توضیحات تکمیلی
تست اضطراب اجتماعی SPIN یک ابزار روان‌سنجی کوتاه و استاندارد است که به‌منظور ارزیابی شدت اضطراب اجتماعی در سه مؤلفه اصلی ترس از ارزیابی منفی، اجتناب از موقعیت های اجتماعی و نشانه‌های فیزیولوژیک طراحی شده و برای غربالگری، تشخیص و پایش درمان در محیط‌های بالینی، آموزشی و سازمانی کاربرد دارد.
معرفی تست
تاریخچه
تست اضطراب اجتماعی (SAIN) که با نام دیگر شاخص هراس اجتماعی (Social Phobia Inventory) نیز شناخته می شود، در سال 2000 توسط کانور، دیویدسون و همکاران شان در مرکز پزشکی دانشگاه دوک طراحی شد. این آزمون به منظور ارزیابی شدت علائم مرتبط با اختلال اضطراب اجتماعی، با تکیه بر معیارهای بالینی معتبر، طراحی گردید و به سرعت جایگاه قابل توجهی در ارزیابی های بالینی و پژوهشی یافت.
تست اضطراب اجتماعی پس از معرفی اولیه، با استقبال گسترده ای در حوزه های بالینی، روان پزشکی و روان سنجی رو به رو شد. نسخه اصلی شامل 17 ماده بود که با هدف پوشش سه بعد اصلی اضطراب اجتماعی: ترس، اجتناب و ناراحتی فیزیولوژیک تنظیم گردید. این آزمون از زمان ارائه تا امروز تغییر ساختاری عمده ای نداشته، اما در مطالعات متعدد ترجمه، بومی سازی و اعتباریابی شده و در فرهنگ های مختلف، از جمله مطالعات فارسی زبان، استفاده شده است.
هدف
هدف اصلی از طراحی این تست، پاسخ به نیاز بالینی برای شناسایی و سنجش شدت علائم اضطراب اجتماعی به گونه ای ساختار یافته، سریع و قابل اعتماد بود. این آزمون به متخصصان اجازه می دهد تا با دقت نسبی بالا، افراد در معرض خطر یا مبتلا به اختلال هراس اجتماعی را شناسایی کرده و از آن در فرآیند غربالگری، ارزیابی اولیه و پیگیری درمان استفاده کنند.
ساختار آزمون
تعداد سؤال ها و زمان اجرا
نسخه اصلی تست اضطراب اجتماعی شامل 17 سؤال است؛ زمان تقریبی اجرای آزمون بین 5 تا 7 دقیقه است.
مقیاس ها و زیرمقیاس ها
تست اضطراب اجتماعی دارای ساختار سه بعدی است و شامل سه مقیاس اصلی به شرح زیر است:
- ترس (Fear)؛ این مقیاس میزان ترس فرد از موقعیت های اجتماعی یا عملکردی را ارزیابی می کند. احساس نگرانی از ارزیابی منفی یا توجه دیگران، شاخص اصلی این بعد است.
- اجتناب (Avoidance) نشان دهنده تمایل فرد به پرهیز از تعاملات یا موقعیت های اجتماعی به دلیل اضطراب است. این زیر مقیاس رفتار های کناره گیرانه و اجتنابی را می سنجد.
- ناراحتی فیزیولوژیک (Physiological Discomfort) مربوط به علائم بدنی اضطراب در موقعیت های اجتماعی مانند تعریق، لرزش یا تپش قلب است. این مقیاس به نشانه های جسمانی ناشی از اضطراب توجه دارد.
روش نمره گذاری
پاسخ ها در طیف لیکرت 5 درجه ای از 0 (اصلاً) تا 4 (خیلی زیاد) نمره گذاری می شوند. مجموع امتیازات برای هر آیتم محاسبه شده و نمره کل از جمع نمرات 17 سؤال به دست می‌آید. در نسخه های رسمی، آیتمی با نمره گذاری معکوس وجود ندارد.
نمونه سؤال
سؤال 1: از ملاقات با افراد صاحب قدرت و مقام می ترسم.
این سؤال به مقیاس اجتناب تعلق دارد.
کاربرد تست
کاربرد تست برای مراکز و مؤسسات
کلینیک ها و مراکز روان شناسی و روان پزشکی
- غربالگری اولیه برای تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی در مراجعان بزرگسال و نوجوان
- پایش اثربخشی درمان های شناختی-رفتاری یا دارویی در بیماران مبتلا به هراس اجتماعی
- کمک به برنامه ریزی درمان فردی با تعیین شدت و نوع علائم اضطرابی (ترس، اجتناب، نشانه‌های فیزیولوژیک)
- ارزیابی همبودی اختلال اضطراب اجتماعی با سایر اختلالات اضطرابی یا افسردگی
- ارجاع مراجعان پر خطر به روان پزشک یا تیم تخصصی بر اساس شدت نمرات بالینی
سازمان ها و شرکت ها
- ارزیابی سطوح اضطراب اجتماعی در کارکنان پیش از ورود به موقعیت های دارای تعامل بالا (مثلاً روابط عمومی یا فروش)
- کمک به شناسایی نیاز به آموزش مهارت های بین فردی یا اعتماد به نفس در محیط کار
- سنجش اثرات استرس شغلی یا ساختارهای سازمانی بر سلامت روان افراد در مشاغل پرتعامل
- ارزیابی تناسب افراد با نقش های مدیریتی یا سخنوری در محیط های کاری حساس
مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی
- شناسایی دانش آموزان یا دانشجویانی که از مشارکت در کلاس یا فعالیت های گروهی اجتناب می کنند
- مداخله زود هنگام در نوجوانانی که علائم اضطراب اجتماعی دارند، با هدف پیشگیری از افت تحصیلی و انزوا
- استفاده در طرح های سلامت روان دانش آموزان برای ارتقاء مهارت های اجتماعی و مقابله با ترس از قضاوت دیگران
- پایش اثر بخشی برنامه های مشاوره ای یا گروه درمانی مدرسه ای برای کاهش اضطراب عملکردی
کاربرد تست برای متخصصان و مشاوران
روانشناسان بالینی و سلامت روان
- ابزاری روان سنجی برای سنجش ساختار یافته علائم اضطراب اجتماعی
- تشخیص افتراقی میان اضطراب اجتماعی، اضطراب فراگیر و افسردگی
- تدوین اهداف درمانی کوتاه مدت و بلند مدت در درمان اضطراب اجتماعی
- پایش دوره ای پیشرفت درمان و بررسی بازگشت علائم در پیگیری های بالینی
مشاوران شغلی و تحصیلی
- ارزیابی تأثیر اضطراب اجتماعی بر انتخاب رشته یا مسیر شغلی، به ویژه در مشاغل نیازمند تعامل گسترده
- شناسایی مراجعانی که به دلیل اضطراب اجتماعی توان استفاده کامل از فرصت‌های تحصیلی یا شغلی را ندارند
- کمک به طراحی مداخلات ارتقاء اعتماد به نفس و مهارت های مصاحبه یا ارائه شفاهی
کوچ های فردی و سازمانی
- شناسایی الگوهای بازدارنده در عملکرد ارتباطی یا حرفه ای افراد دارای اضطراب اجتماعی
- ارتقاء توانمندی های تعامل اجتماعی، سخنرانی و حضور مؤثر در جمع برای مراجعانی که در موقعیت های کلیدی دچار اجتناب هستند
- تنظیم برنامه رشد فردی با درنظر گرفتن موانع روانی رفتاری ناشی از ترس از ارزیابی منفی در محیط های کاری و عمومی
تست های مکمل
تست اضطراب کتل (IPAT Anxiety Scale)
- موارد سنجش: پنج عامل اصلی اضطراب شامل تنش، نگرانی، ترس، عدم امنیت و آشفتگی روانی.
- دلیل مکمل بودن: آزمون کتل با سنجش جنبه های عمومی تر و عمیق تر اضطراب می تواند در تحلیل تمایز بین اضطراب اجتماعی و اضطراب کلی نقش داشته باشد و الگوی اضطرابی فرد را دقیق تر روشن کند.
تست افسردگی بک (BDI-II)
- موارد سنجش: شدت افسردگی بر اساس علائم شناختی، عاطفی و جسمانی.
- دلیل مکمل بودن: با توجه به همبودی رایج اضطراب اجتماعی و افسردگی، استفاده همزمان از BDI-II کمک می کند تا افتراق یا همپوشانی این دو اختلال مشخص شده و مسیر مداخلات درمانی دقیق تر طراحی شود.
تست شخصیت شناسی نئو NEO-PI-R یا NEO-FFI
- موارد سنجش: پنج عامل اصلی شخصیت (روان رنجوری، برون گرایی، گشودگی، توافق پذیری، وظیفه شناسی).
- دلیل مکمل بودن: نئو به ویژه در بعد روان رنجوری (Neuroticism) و برون گرایی (Extraversion) اطلاعات کلیدی در تبیین ریشه های اضطراب اجتماعی ارائه می دهد؛ استفاده همزمان امکان تحلیل شخصیت-نشانه را فراهم می کند.
تست طرحواره‌های ناسازگار یانگ (YSQ)
- موارد سنجش: الگوهای بنیادین شناختی-هیجانی ناسازگار که در شکل گیری مشکلات مزمن روان شناختی نقش دارند.
- دلیل مکمل بودن: بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی دارای طرحواره هایی مانند "نقص/شرم"، "طرد اجتماعی" و "وابستگی" هستند که از طریق YSQ قابل شناسایی اند.
تست سبک های مقابله با استرس
- موارد سنجش: راهبرد های مقابله ای شناختی و رفتاری در مواجهه با موقعیت های تنش زا.
- دلیل مکمل بودن: این آزمون کمک می کند تا مشخص شود فرد در برابر اضطراب اجتماعی از چه سبک های مقابله ای استفاده می کند (اجتنابی، هیجانی، مسئله محور) و نقاط ضعف مداخله ای را برجسته می سازد.
تست عزت نفس کوپر اسمیت (CSEI)
- موارد سنجش: سطح عزت نفس کلی و در حوزه های شخصی، اجتماعی، تحصیلی و خانوادگی.
- دلیل مکمل بودن: اضطراب اجتماعی اغلب با سطوح پایین عزت نفس همراه است؛ این ترکیب به درک دقیق تر ریشه های هیجانی اجتناب های اجتماعی کمک می کند.
تست وسواس فکری مادزلی (MOCI)
- موارد سنجش: نشانه های وسواس فکری-عملی مانند شک، وارسی، شست و شو و دقت وسواسی.
- دلیل مکمل بودن: تشخیص همزمان اضطراب اجتماعی با مؤلفه های وسواس می تواند تمایز میان اضطراب اجتماعی و اختلال شخصیت وسواسی-اجتنابی را تسهیل کند.
با انجام این تست چه چیزی به دست می آورم؟
توضیحات اولیه
در این بخش با نمونه های واقعی، نشان می دهیم که تست چگونه در موقعیت های مختلف استفاده می شود، چه چالش هایی پیش از اجرای تست وجود دارد و چه دستاورد های احتمالی پس از انجام تست حاصل می شود.
نمونه 1. کلینیک روان شناسی
- چالش اولیه: نوجوانی با علائم انزوا، گوشه گیری و افت تحصیلی به کلینیک مراجعه کرده بود، اما مشخص نبود که این علائم ناشی از افسردگی، خجالت یا اختلال اضطرابی است.
- نقش تست: اجرای تست SPIN منجر به شناسایی الگوی اضطراب اجتماعی در سه بُعد ترس، اجتناب و علائم فیزیولوژیک شد؛ تمایز بین اضطراب اجتماعی و سایر اختلالات امکان پذیر شد.
- دستاورد نهایی: درمان شناختی-رفتاری متناسب طراحی شد و پس از چند هفته، مشارکت اجتماعی و عملکرد تحصیلی نوجوان به طور محسوسی بهبود یافت.
نمونه 2. روان شناس فردی
- چالش اولیه: روان شناس در جلسات درمانی با مراجعانی رو به رو بود که از تعامل اجتماعی دوری می کردند ولی خود مشکل را جدی نمی دانستند.
- نقش تست: تست SPIN با سنجش ساختارمند شدت و نوع اضطراب اجتماعی، به روان شناس کمک کرد تا علت اجتناب ها را تشخیص داده و آن را با داده های عینی به مراجع منتقل کند.
- دستاورد نهایی: با آگاهی بخشی دقیق و برنامه مواجهه سازی تدریجی، سطح اجتناب‌ها کاهش یافت و عملکرد اجتماعی بیماران بهبود پیدا کرد.
نمونه 3. دبیرستان نمونه دولتی
- چالش اولیه: دانش آموزانی با توان علمی بالا، از فعالیت های کلاسی مانند ارائه یا بحث های گروهی خودداری می کردند و مشاور مدرسه علت را نمی دانست.
- نقش تست: استفاده از SPIN برای غربالگری، اضطراب اجتماعی نهفته را به عنوان عامل اصلی رفتار اجتنابی در این دانش‌آموزان شناسایی کرد.
- دستاورد نهایی: با برنامه ریزی جلسات مشاوره فردی و آموزش مهارت های اجتماعی، مشارکت فعال دانش آموزان در کلاس بهبود یافت.
نمونه 4. مرکز آموزشی (دانشگاه)
- چالش اولیه: تعدادی از دانشجویان مستعد از شرکت در همایش ها و فعالیت های علمی پرهیز می کردند، بدون آنکه دلیل روشنی ارائه دهند.
- نقش تست: تستSPIN به مدیر مرکز کمک کرد تا مشخص کند که این رفتارها به دلیل اضطراب اجتماعی عملکردی است، نه بی علاقگی یا ضعف انگیزشی.
- دستاورد نهایی: جلسات مشاوره ای و تمرین های ارائه طراحی شد و دانشجویان توانستند در رویداد های علمی با اعتماد به نفس بیشتری حضور یابند.
نمونه 5. سازمان (شرکت مشاوره مالی)
- چالش اولیه: یکی از کارمندان با سابقه در موقعیت های ارائه و تعامل با مشتری دچار استرس شدید و اجتناب بود، در حالی که دانش فنی بالایی داشت.
- نقش تست: تست SPIN وجود اضطراب اجتماعی شدید را مشخص کرد و ضعف عملکرد را از دلایل فنی یا انگیزشی متمایز ساخت.
- دستاورد نهایی: با طراحی یک برنامه آموزشی برای تقویت مهارت های بین فردی و مدیریت هیجان، عملکرد شغلی فرد بهبود یافت.
نمونه 6. کوچ یا مشاور شغلی
- چالش اولیه: فردی با رزومه قوی از پذیرش موقعیت های شغلی جدید و مصاحبه های کاری اجتناب می کرد، بدون آنکه دلیل آشکاری وجود داشته باشد.
- نقش تست: این تست به کوچ کمک کرد تا ترس فرد از ارزیابی اجتماعی و شکست در جمع را به عنوان عامل پنهان شناسایی کند.
- دستاورد نهایی: مسیر کوچینگ بازطراحی شد و پس از تمرین کنترل اضطراب، فرد با موفقیت در مصاحبه شرکت کرد و شغل مناسبی به دست آورد.
خروجی این تست چگونه خواهد بود؟
- ارائه نمره مولفه ها؛ نمره هر مولفه به صورت مجزا ارائه شده است.
- ارائه نمره کل و توضیح تفصیلی؛ نتیجه نمره کل فرد به همراه توضیح تفضیلی درباره آن ارائه شده است.
- تفسیر مجزا برای هر مولفه؛ برای هر مولفه تفسیری مجزا و مفصل و تخصصی ارائه شده است.
- ارائه تمرین های تخصصی؛ تمرین هایی مفید جهت بهبود اضطراب اجتماعی ارائه شده است.
- ارائه راهکار؛ برای بهبود اضطراب اجتماعی، راهکار هایی پیشنهاد شده است.
- معرفی کتاب و فیلم؛ برای بهبود وضعیت اضطراب اجتماعی کتاب و فیلم هایی مناسب خودیاری معرفی شده است.
- پیشنهاد بازی و تمرین؛ تمرینات و بازی های جذابی متناسب با وضعیت فرد پیشنهاد شده است.
چه شرایطی برای اجرای آزمون نیاز است؟
شرایط اجرای آزمون در محیط سازمانی
شرایط اجرا
- اجرای تست در محیطی آرام و بدون عوامل حواس پرتی مانند صدای تلفن یا رفت و آمد.
- آگاه سازی کامل شرکت کننده از هدف تست بدون القای اضطراب یا ایجاد انتظار نتیجه خاص.
- ارائه دستورالعمل به صورت استاندارد، ترجیحاً به صورت مکتوب یا توسط روان شناس آموزش دیده.
- اختصاص زمان کافی (حدود 15 دقیقه) بدون وقفه یا مداخله سایر فعالیت های کاری.
- اطمینان از محرمانه بودن نتایج جهت حفظ امنیت روانی فرد در محیط سازمانی.
الزامات ویژه
- دریافت رضایت نامه آگاهانه پیش از شروع تست به ویژه در ارزیابی های پیش از استخدام یا ارتقاء.
- اجرای آزمون توسط متخصص واجد صلاحیت در حوزه روان سنجی سازمانی.
- استفاده از نسخه هنجار شده بر اساس جمعیت بزرگسال شاغل.
- تفسیر نتایج با درنظر گرفتن زمینه شغلی و فشار های محیطی خاص هر سازمان.
نکات حساسیت زا
- نتایج نباید مبنای تصمیم گیری استخدامی بدون تحلیل جامع و مصاحبه روان شناختی باشند.
- اضطراب موقعیتی ناشی از فضای ارزیابی سازمانی می تواند به تحریف پاسخ ها منجر شود.
شرایط اجرای آزمون در کلینیک روان شناسی
شرایط اجرا
- اجرای تست در فضای امن، خصوصی و بدون مزاحمت بیرونی.
- ارائه مقدمه روان شناختی توسط درمانگر برای کاهش اضطراب اجرای تست.
- نظارت ضمنی برای اطمینان از درک دقیق گزینه ها توسط آزمودنی.
- اجتناب از اجرای تست در جلسات اول پیش از ایجاد رابطه درمانی پایه.
- بررسی وضعیت شناختی مراجع جهت درک سؤالات (ویژه مراجعان سالمند یا با مشکلات شناختی).
الزامات ویژه
- ثبت دقیق شرایط اجرای آزمون در پرونده بالینی.
- تفسیر نتایج همراه با مصاحبه بالینی برای اطمینان از صحت نتایج تست.
- استفاده از نسخه مناسب سن (بزرگسال، نوجوان، کودک).
- رعایت اصل عدم آسیب در ارائه بازخورد به آزمودنی های حساس یا با مشکلات روانی شدید.
نکات حساسیت زا
- احتمال انکار اضطراب اجتماعی توسط مراجعان با مکانیسم های دفاعی فعال.
- نمره بالا لزوما به معنی نیاز به درمان دارویی نیست و باید در چارچوب بالینی تفسیر شود.
شرایط اجرای آزمون در مدرسه یا مرکز آموزشی
شرایط اجرا
- برگزاری در فضای ایزوله از عوامل استرس زای آموزشی (مانند قبل یا بعد از امتحانات).
- ارائه توضیح مناسب سن به دانش آموزان درباره هدف آزمون.
- ترجمه و ساده سازی مفاهیم برای نوجوانان یا افراد با سواد پایین روان شناختی.
- هماهنگی قبلی با والدین و دریافت رضایت نامه کتبی برای آزمودنی های زیر 18 سال.
- اجرای گروهی با حفظ حریم روانی و عدم مقایسه نمرات در جمع.
الزامات ویژه
- تطبیق نسخه آزمون با گروه سنی مورد نظر (ویژه نوجوانان یا کودکانی با درک متفاوت از اضطراب).
- حضور روان شناس مدرسه یا مشاور آموزش دیده هنگام اجرای تست.
- ثبت دقیق نتایج در پرونده روان شناختی دانش آموزان برای پیگیری های مشاوره ای.
- رعایت محرمانگی کامل و جلوگیری از برچسب زنی در میان دانش آموزان.
نکات حساسیت زا
- پاسخ دهی تحت تأثیر فشار همسالان یا ترس از قضاوت می تواند نتایج را تحریف کند.
- در نوجوانان، اضطراب ممکن است به شکل رفتاری و نه خود گزارشی نمایان شود.
منابع و مراجع
اعتبار آزمون
اعتبار و پایایی، عناصر بنیادین در سنجش کیفیت ابزار های روان سنجی محسوب می شوند و تضمین‌کننده دقت و انسجام نتایج حاصل از آزمون هستند. در ادامه، با اتکا به اصول روش‌شناسی پژوهش و مستندات علمی معتبر، به بررسی دقیق شاخص‌های روایی و پایایی تست اضطراب اجتماعی (SPIN)، خواهیم پرداخت و هدف آن است که از منظر علمی و کاربردی قابلیت اتکا و تفسیر پذیری این ابزار برای متخصصان روشن گردد.
مشخصات عمومی ابزار (Test Specifications)
گروه سنی هدف
آزمون SPIN برای بزرگسالان و نوجوانان (معمولاً بالای 14 سال) طراحی شده است. با توجه به ماهیت خودگزارشی و مفاهیم مرتبط با تعامل اجتماعی، آزمون برای افراد زیر سن بلوغ مگر با نسخه های سازگارشده در مطالعات خاص توصیه نمی‌شود.
نوع آزمون
این آزمون از نوع خود گزارشی(Self-report Questionnaire) بوده و توسط خود فرد تکمیل می شود و بر اساس درک شخصی از اضطراب و واکنش هایش در موقعیت‌های اجتماعی نمره گذاری می گردد.
تعداد آیتم ها و ساختار نمره گذاری
این نسخه از تست دارای 17 آیتم و 3 زیر مقیاس است.
ساختار نمره گذاری: طیف لیکرت 5 درجه ای از 0 (اصلاً) تا 4 (بیشتر اوقات). نمره کل بین 0 تا 68 متغیر است و هیچ آیتم معکوس شونده ای ندارد. مقیاس ها شامل سه بُعد اصلی ترس، اجتناب، و علائم فیزیولوژیک هستند.
مدت زمان تقریبی اجرا
به دلیل تعداد محدود آیتم ها و سبک پاسخ دهی ساده، این آزمون در زمان کوتاهی حدودا 5 تا 7 دقیقه قابل اجراست و از جمله ابزارهای سریع غربالگری محسوب می شود.
روش اجرا
آنلاین: کاملاً مناسب است و به طور گسترده در پلتفرم های ارزیابی روانی استفاده می شود.
کاغذی-مدادی: امکان پذیر و در محیط های بالینی سنتی رایج است.
مصاحبه ای: توصیه نمی شود، زیرا ابزار خود گزارشی است و ساختار آن برای اجرا توسط ارزیاب طراحی نشده است.
زبان اصلی ابزار و وضعیت ترجمه
زبان اصلی تست انگلیسی است؛ نسخه های معتبر این ابزار به زبان های مختلف از جمله فارسی، اسپانیایی، آلمانی، ترکی و پرتغالی ترجمه و اعتباریابی روان سنجی شده‌اند. ترجمه فارسی در چندین مطالعه دانشگاهی داخل کشور (مانند دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه شهید بهشتی) بررسی شده و دارای روایی و پایایی مناسب گزارش شده است.
معرفی سازه نظری (Theoretical Foundation)
تعریف دقیق سازه
سازه ای که آزمون SPIN می سنجد، «اضطراب اجتماعی» یا به بیان تخصصی تر "اختلال اضطراب اجتماعی" است. این سازه به صورت علمی به عنوان یک الگوی پایدار از ترس شدید، مداوم و غیرمنطقی از موقعیت های اجتماعی یا عملکردی تعریف می شود که در آن فرد ممکن است در معرض نگاه، ارزیابی یا قضاوت دیگران قرار گیرد. افراد دچار این اختلال اغلب از اینکه مورد انتقاد، طرد یا تمسخر قرار بگیرند، به شدت واهمه دارند. اضطراب ممکن است به صورت پیش بینی موقعیت، در حین آن، یا حتی پس از اتمام موقعیت نیز تجربه شود. این حالت فراتر از خجالت ساده است و در موارد شدید می‌تواند منجر به اجتناب جدی از فعالیت های روزمره اجتماعی، شغلی یا تحصیلی شود.
از نظر ساختاری، این سازه شامل سه مؤلفه اصلی است:
- ترس شناختی از قضاوت دیگران (Cognitive Fear of Negative Evaluation)
- اجتناب رفتاری از موقعیت های اجتماعی (Behavioral Avoidance)
- واکنش های فیزیولوژیک اضطراب (مثل تعریق، تپش قلب، لرزش)
این مؤلفه‌ها در آزمون SPIN به صورت مستقیم و کمی مورد ارزیابی قرار می گیرند.
نظریه یا مدل مفهومی پشت ابزار
SPIN بر مبنای رویکرد شناختی-رفتاری (Cognitive-Behavioral Model) از اضطراب اجتماعی طراحی شده است. این مدل که توسط پژوهشگرانی مانند کلارک و ولز(1995) و بعد ها رپِی (1997) توسعه یافته، فرض می کند که افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی دارای باورهای منفی و غیرواقع گرایانه درباره خود و نحوه ارزیابی شان توسط دیگران هستند.
بر اساس این مدل، این افراد اغلب موقعیت های اجتماعی را به صورت تهدید آمیز ادراک می کنند، تمرکز خود را بیش از حد بر علائم درونی اضطراب معطوف می سازند، و در نتیجه وارد یک چرخه معیوب از «پیش‌بینی شکست – تمرکز بر خود – رفتارهای ایمنی – تفسیر منفی از وقایع» می شوند. آزمون SPIN با هدف سنجش شدت این علائم در سه بُعد اصلی (ترس، اجتناب، فیزیولوژیک) بر اساس همین مدل مفهومی طراحی شده است.
همچنین، طراحی این آزمون با استفاده از چهارچوب های تشخیصیDSM-IV-TR انجام شده است و هم راستایی بالایی با معیارهای تشخیصی این راهنما دارد.
جایگاه سازه در روان‌شناسی علمی یا بالینی
سازه اضطراب اجتماعی یکی از مؤلفه های کلیدی در طبقه بندی اختلالات اضطرابی در روان شناسی بالینی به شمار می رود. بر اساس تحقیقات گسترده، اختلال اضطراب اجتماعی یکی از شایع ترین اختلالات روان پزشکی در سطح جهان است این اختلال معمولاً در اوایل نوجوانی آغاز می شود و بدون درمان، ماهیت مزمن پیدا می کند.
از نظر پیامدهای بالینی، اضطراب اجتماعی می تواند باعث افت تحصیلی، اجتناب از فرصت های شغلی، ناتوانی در حفظ روابط بین فردی و افزایش خطر ابتلا به اختلالات همراه مانند افسردگی، سوء مصرف مواد و افکار خودکشی شود.
در روان شناسی علمی نیز این سازه در پژوهش های گسترده ای به عنوان یکی از شاخص های اصلی عملکرد اجتماعی، تنظیم هیجان و شکل گیری تصویر از خود مورد بررسی قرار گرفته است. سازه اضطراب اجتماعی همچنین در حوزه های روان سنجی، عصب روان‌شناسی، روان درمانی، علوم شناختی، آموزش و منابع انسانی کاربرد دارد
به دلیل ویژگی های سنجش ساده، پایایی بالا و هم راستایی با مدل‌ه ای نظری، آزمون SPIN به عنوان یکی از ابزارهای معتبر غربالگری در این حوزه شناخته می شود.
سوابق پژوهشی ابزار (Research Background)
تاریخچه توسعه ابزار و نام طراحان اصلی
آزمون SPIN در سال 2000 توسط گروهی از پژوهشگران به رهبری دکتر جان. آر. کانور در مرکز پزشکی دانشگاه دوک طراحی و معرفی شد. این ابزار با هدف ارزیابی ساختار یافته و مختصر علائم اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder) بر اساس معیارهای DSM-IV-TR طراحی گردید و در همان سال نخست، در مجله علمی معتبر Biological Psychiatry منتشر شد.
آزمون‌های مرتبط یا نسخه‌های دیگر ابزار
آزمون اضطراب اجتماعی SPIN اگرچه به‌صورت مستقل طراحی شده است، اما از نظر ساختار مفهومی و کاربرد بالینی با چند ابزار معتبر دیگر در سنجش اضطراب اجتماعی و تعاملات بین‌فردی همپوشانی دارد. مهم ترین آزمون های مرتبط با SPIN عبارتند از مقیاس اضطراب اجتماعی لیبویتز (LSAS)، مقیاس هراس اجتماعی (SPS) و مقیاس اضطراب تعامل اجتماعی (SIAS)
علاوه بر این، یک نسخه کوتاه شده از SPIN نیز با عنوان نسخه مینی SPIN (Mini-SPIN) توسعه یافته که تنها شامل سه آیتم کلیدی است و برای غربالگری سریع در مراکز بالینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کشور/دانشگاه توسعه دهنده
این آزمون در کشور ایالات متحده آمریکا و در دانشگاه دوک در شمال کارولینا به‌عنوان یکی از مراکز پیشرو در توسعه ابزارهای روان پزشکی و روان سنجی، توسعه یافته است.
مطالعات معتبر داخلی یا خارجی انجام شده روی ابزار
مطالعات متعددی در ایالات متحده، کانادا، فنلاند، آلمان، ترکیه، اسپانیا و کره جنوبی برای بررسی پایایی، روایی، ساختار عاملی و قدرت تشخیصی SPIN انجام شده است.
ترجمه ها و تطبیق فرهنگی
ابزار SPIN به زبان های متعددی از جمله، فارسی، آلمانی، اسپانیایی، ترکی، پرتغالی، کره‌ای و ژاپنی ترجمه شده است.
در ترجمه‌های رسمی، اغلب از روش‌های ترجمه و باز ترجمه (forward-backward translation) استفاده شده و نتایج تحلیل عاملی تأییدی (CFA) در فرهنگ های مختلف، ساختار سه عاملی ابزار را تأیید کرده‌اند.
در نسخه فارسی، فرایند بومی‌سازی مطابق با دستورالعمل‌های بین المللی روان سنجی انجام شده است و روایی محتوایی آن توسط گروهی از متخصصان روان‌شناسی بالینی تأیید شده است.
وضعیت هنجاری در ایران
- روایی و پایایی این آزمون در ایران توسط صفاری نیا و شاهنده (2014) بررسی شده است.
- در مطالعه حسنوند، شعیری و باقری (1389)، در نمونه غیر بالینی در ایران روایی و اعتبار ارزیابی شده است.
روایی (Validity)
روایی همگرا (Convergent Validity)
SPIN با سایر معیارهای اضطراب، مانند زیر مقیاس های اضطراب پرسشنامه SCL-90-R و مقیاس CEQهمبستگی مثبت نشان داده است.در بررسی های انجام‌شده توسط سازندگان این آزمون، روایی همگرای SPIN برای کل مقیاس در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی در مقایسه با نمرات مقیاس هراس اجتماعی فرم کوتاه دیویدسون و همکاران، با ضرایب همبستگی بین 0.57 تا 0.82 گزارش شده است. این ضرایب نشانه همبستگی بالا و معنادار است.
روایی افتراقی (Discriminant Validity)
SPIN همبستگی منفی با معیارهای مطلوبیت اجتماعی و تصویر بدنی نشان داده است که بیانگر توانایی تمایز بین اضطراب اجتماعی و سایر سازه های روان شناختی است.
روایی سازه (Construct Validity)
پژوهش های روان سنجی نشان داده اند که SPIN توانایی بالایی در اندازه گیری سازه زیربنایی اضطراب اجتماعی دارد. این ابزار به ویژه می تواند سه مؤلفه اصلی این اختلال یعنی ترس، اجتناب و علائم فیزیولوژیکی را به صورت ساختارمند و قابل سنجش ارزیابی کند. در چارچوب روایی سازه، روایی گروه های شناخته شده نیز بررسی شده است: آزمون بین سه گروه افراد مبتلا به SAD، سایر اضطراب ها، و بهنجارها تفاوت معنادار نشان داد (عبدی، 1382).
پایایی (Reliability)
پایایی بازآزمایی (Test–retest Reliability)
سازندگان آزمون SPIN در نمونه بالینی با اختلال اضطراب اجتماعی، ضریب پایایی بازآزمایی دو هفته‌ای را برابر با 0.78 گزارش کردند. در منابع دیگر نیز ضریب بازآزمایی بین 0.78 تا 0.89 گزارش شده است (نیکویی، 1390).
همسانی درونی (Internal Consistency)
ضریب آلفای کرونباخ برای کل آزمون برابر با 0.94 گزارش شده است (کانور،2000؛ نیکویی،1390).
ضرایب آلفای کرونباخ برای زیرمقیاس‌ها، ترس برابر با 0.89، اجتناب برابر با 0.91 و نشانه های فیزیولوژیکی 0.80 می باشد.
در مطالعه‌ای دیگر (مومنی، 1384؛ به نقل از ملیانی و همکاران، 1388)، آلفای کل پرسشنامه 0.88، آلفای نیمه اول 0.81، آلفای نیمه دوم 0.77 ارزیابی شده است.
پایایی دو نیمه (Split-half Reliability)
در مطالعه مومنی(1384)، ضریب همبستگی بین دو نیمه آزمون برابر با 0.77، و پایایی محاسبه شده با فرمول اسپیرمن-براون برابر با 0.87 گزارش شده است.
در مطالعه حسنوند، شعیری و باقری (1389) در نمونه غیربالینی ضریب آلفا در نیمه اول 0.82، ضریب آلفا در نیمه دوم 0.76 و همبستگی بین دو نیمه آزمون 0.84 گزارش شد.
خلأهای پژوهشی و محدودیت های علمی
- محدودیت‌های گزارش‌شده در مطالعات موجود: بسیاری از مطالعات موجود بر نمونه های دانشجویی و غیربالینی متمرکز بوده اند و تعمیم پذیری نتایج به جمعیت های بالینی گسترده با احتیاط همراه است.
- گروه‌های کمتر بررسی شده: کاربرد و دقت روان‌سنجی SPIN در گروه های خاص مانند کودکان، سالمندان، و افراد دارای اختلالات عصبی‌تحولی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است .
- محدودیت های فرهنگی و زبانی: گرچه ترجمه های مختلفی از SPIN انجام شده، اما بومی سازی کامل در برخی فرهنگ ها به‌ویژه فرهنگ های جمع‌گراتر، با چالش هایی در معناشناسی آیتم ها و سبک پاسخ دهی مواجه بوده است.
- کمبود شواهد آماری پیشرفته: در بسیاری از پژوهش‌ها، از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده و مطالعات اندکی به تأیید ساختار سه‌عاملی SPIN با روش تحلیل عاملی تأییدی (CFA) یا مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) پرداخته‌اند.
- پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آینده: پیشنهاد شده است که اثربخشی SPIN در تشخیص تغییرات علائم پس از درمان و در مطالعات طولی درمان محور بیشتر بررسی شود.
- سوالات بی‌پاسخ یا نا پژوهیده: پژوهش های اندکی به بررسی تفاوت های جنسیتی، اثرات همبود با سایر اختلالات روانی (مثل وسواس یا افسردگی)، و اعتبار تفکیکی SPIN در محیط های غیرغربی پرداخته اند.
منابع و مراجع
- عبدی، ع.(1382). سوگیری تعبیر در افراد مبتلا به هراس اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، انستیتو روان‌پزشکی تهران.
- ملیانی، م.، شعیری، م.ر.، قائدی، غ.، بختیاری، م.، و طاولی، آ. (1388). اثربخشی درمان شناختی–رفتاری گروهی مبتنی بر الگوی هیمبرگ در کاهش نشانه‌های اضطراب اجتماعی. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی، 15(1)، 42–49.
- Connor, K. M., Davidson, J., & Churchill, L. E. (2000). Psychometric properties of the Social Phobia Inventory (SPIN): New self-rating scale. British Journal of Psychiatry, 176, 379–386.
- Melyani, M., Shaeiri, M. R., Ghaedi, G., Bakhtiari, M., & Tavoli, A. (2009). [The effectiveness of Heimberg-based group cognitive-behavioral therapy in reducing symptoms of social anxiety]. Journal of Psychiatry and Clinical Psychology (Andisheh va Raftar), 15(1), 42–49. [In Persian]
- Saffarinia, M., & Shahandeh, M. (2014). Reliability and validity assessment of Social Phobia Inventory among Ahvaz universities’ students. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 20(2), 170–178.
قیمت گذاری
تست‌های شخصیت‌شناسی ابزارهای ارزشمندی هستند که به افراد کمک می‌کنند تا درک بهتری از ویژگی‌های شخصیتی، رفتارها و الگوهای فکری خود به دست آورند.
کاربرد تست
در ادامه به چند کاربرد تست اضطراب اجتماعی بر اساس منابع معتبر و به روز اشاره می کنیم:
تست های مرتبط
چنانچه مایلید شرکت یا سازمان خود را سنجیده توسعه دهید و کاربران خود را در مسیر رشد فردی و گروهی قرار دهید می توانید از پلتفرم سازمانی ما استفاده کنید و خدمات آن را به کارمندان خود اختصاص دهید
سوالات متدوال
این تست دقیقا چه چیزی را می سنجد؟
تست SPIN میزان اضطراب اجتماعی را در سه مؤلفه اصلی شامل «ترس از قضاوت اجتماعی»، «اجتناب از موقعیت های اجتماعی» و «علائم فیزیولوژیکی اضطراب» می سنجد. فرد با پاسخ دادن به 17 سؤال خودسنجی، تجربه های شخصی خود در موقعیت های اجتماعی را گزارش می دهد تا الگوی اضطراب اجتماعی او به صورت کمی و ساختار یافته مشخص شود.
آیا این تست از نظر علمی معتبر است؟
بله SPIN یکی از ابزار های معتبر بین‌المللی برای ارزیابی اضطراب اجتماعی است که توسط کانور و همکاران در دانشگاه دوک طراحی شده و دارای تأییدیه های متعدد علمی است. در مطالعات داخلی و خارجی، پایایی بالا (آلفای کرونباخ بین 0.88 تا 0.94) و روایی همگرای قابل قبول در مقایسه با سایر ابزارهای معتبر گزارش شده است.
این تست برای چه افرادی مناسب است؟
این تست برای نوجوانان بالای 14 سال و بزرگسالانی مناسب است که در موقعیت های اجتماعی دچار استرس، نگرانی، اجتناب یا ناراحتی بدنی می شوند. همچنین می‌تواند در غربالگری اختلال اضطراب اجتماعی در مراجعان درمانی، کاربران عمومی، یا کارکنان سازمان ها استفاده شود.
آیا می توان از این تست در مدارس و سازمان ها استفاده کرد؟
بله. SPIN در مراکز آموزشی برای شناسایی دانش‌آموزان یا دانشجویان دارای اضطراب اجتماعی و در سازمان ها برای ارزیابی موانع روان شناختی در تعاملات شغلی کاربرد دارد. البته تفسیر نتایج باید با در نظر گرفتن زمینه فرهنگی و حرفه ای صورت گیرد.
چگونه می شود به نتایج تست اعتماد کرد؟
این آزمون دارای ساختار استاندارد و نمره‌گذاری دقیق است. با استفاده از روش های علمی مانند طیف لیکرت و شاخص های آماری معتبر، نمره‌گذاری انجام می‌شود. همچنین، نتایج تست زمانی بیشترین اعتبار را دارد که همراه با تحلیل تخصصی روان شناس یا مشاور تفسیر شود.
تفسیر نتایج این آزمون چگونه است؟
نتیجه تست نشان می دهد که فرد تا چه حد دچار اضطراب اجتماعی است و در کدام مؤلفه ها (ترس، اجتناب، نشانه های بدنی) بیشترین مشکل را دارد. این تفسیر می تواند به شناسایی نیاز به مداخله، درمان یا تقویت مهارت های بین فردی کمک کند.
آیا نسخه های بومی یا بین المللی معتبری از این آزمون وجود دارد؟
بله. نسخه اصلی تست به زبان انگلیسی منتشر شده و در کشور های مختلف به زبان های گوناگون از جمله فارسی ترجمه و اعتبارسنجی شده است. در ایران نیز نسخه بومی‌شده SPIN در چندین پژوهش دانشگاهی مورد تأیید قرار گرفته است.
انجام این تست چقدر زمان می برد؟
تکمیل این تست کمتر از 7 دقیقه زمان می برد. پاسخ ها به صورت خودگزارشی و بر مبنای طیف 5 درجه ای (از «اصلاً» تا «بیشتر اوقات») داده می‌شود. تست به صورت آنلاین، کاغذی یا در بسترهای دیجیتال روان سنجی قابل اجراست.