آزمون امید میلر (MHS) یک ابزار روان سنجی معتبر است که برای سنجش سطح امید روان شناختی در افراد طراحی شده است. این آزمون به بررسی نگرش فرد نسبت به آینده، میزان هدفمندی و توانمندی ادراک شده برای غلبه بر موانع می پردازد. استفاده از این ابزار به روانشناسان و مشاوران کمک می کند تا درک عمیق تری از منابع درونی و ظرفیت های سازگاری مراجعان به دست آورند.
معرفی تست
تاریخچه
آزمون امید میلر MHS در سال 1988 توسط جو میلر (Joe Miller) و همکارانش در مرکز علوم سلامت دانشگاه تگزاس طراحی شد. این ابزار ابتدا برای استفاده در پژوهش های سلامت و مراقبت های بالینی ساخته شد و به ویژه برای سنجش سطح امید بیماران در بافت های پزشکی مورد توجه قرار گرفت.
از زمان معرفی اولیه، نسخه های مختلفی از این آزمون توسعه یافته است، که یکی از رایج ترین آن ها فرم 48 سؤالی است. اگرچه اطلاعات دقیق درباره سیر رسمی بازنگری و انتشار نسخههای متعدد آن در منابع اولیه محدود است، اما این نسخه 48 سؤالی در ادبیات پژوهشی به عنوان نسخه استاندارد و قابل اعتماد مورد استفاده قرار گرفته و در مطالعات متعدد روان سنجی ارزیابی شده است.
هدف
هدف اصلی از طراحی این پرسشنامه، سنجش سطح امید به عنوان یک منبع روان شناختی محافظتی در مواجهه با بیماری، فشار روانی یا بحران های زندگی بوده است. آزمون با تأکید بر مؤلفه هایی مانند هدفمندی، انتظار مثبت نسبت به آینده و باور به کنترل فردی، برای استفاده در پژوهش ها و مداخلات روان شناختی در زمینه های بالینی، سلامت و روان شناسی مثبت گرا توسعه یافته است.
ساختار آزمون
تعداد سؤال ها و زمان اجرا
این نسخه از پرسشنامه امید میلر شامل 48 سؤال است؛ زمان متوسط برای اجرای آزمون حدود 10 تا 15 دقیقه برآورد می شود و این ابزار در بسترهای آنلاین نیز قابل اجرا و نمره گذاری است.
مقیاس ها و زیرمقیاس ها
آزمون امید میلر دارای ساختاری تک بعدی است و برخلاف برخی ابزارهای چندعاملی، صرفاً یک مقیاس کلی امید را می سنجد.
این مقیاس، ترکیبی از مؤلفه های روان شناختی مرتبط با امید، مانند انتظار مثبت نسبت به آینده، هدف مندی، اعتقاد به امکان کنترل و پیش بینی و تمایل به پیگیری اهداف معنادار را در بر می گیرد.
روش نمره گذاری
هر سؤال با استفاده از طیف لیکرت 5 گزینه ای از «کاملاً مخالفم» تا «کاملاً موافقم» نمره گذاری میشود (نمره 1 تا 5). برخی آیتم ها به صورت معکوس نمره گذاری می شوند تا از پاسخ گویی بر پایه تمایل اجتماعی جلوگیری شود. نمره کل از طریق جمع مستقیم امتیاز های همه آیتم ها محاسبه شده و نشانگر سطح کلی امید فرد است؛ نمره بالاتر به معنای سطح امید بالاتر تلقی می شود.
نمونه سؤال
سؤال شماره 1: " احساس می کنم هر وقت کمک بخواهم به من کمک می شود."
پاسخ دهی بر اساس مقیاس لیکرت 5 گزینه ای است (از «کاملاً مخالفم» تا «کاملاً موافقم»).
کاربرد تست
کاربرد آزمون در مراکز و مؤسسات
کلینیک های روان شناسی و سلامت روان
- ارزیابی منابع درونی بیماران مزمن و مبتلایان به بیماری های صعب العلاج جهت پیش بینی تطابق روانی و نیاز به مداخله حمایتی.
- شناسایی نشانه های ناامیدی یا کاهش انگیزه در بیماران افسرده به عنوان بخشی از ارزیابی اولیه یا پیگیری درمان.
- برنامه ریزی مداخلات روان درمانی مبتنی بر معنا، امید، یا روان درمانی اگزیستانسیال برای افراد دچار بحران های زندگی.
- پایش تغییرات امید در طول دوره درمان یا توانبخشی روان شناختی.
بیمارستان ها و مراکز درمانی
- سنجش میزان امید بیماران بستری در بخش های انکولوژی، دیالیز، یا ICU برای بهینه سازی حمایت های روان شناختی و پیش بینی پیامد های روانی درمان.
- استفاده در برنامه های مراقبت جامع (Holistic Care) به عنوان شاخصی از کیفیت روانی زندگی بیمار.
سازمانها و شرکت ها
- ارزیابی آمادگی روانی کارکنان در دوران بحران سازمانی (مانند اخراج، تغییرات ساختاری، بحران مالی).
- شناسایی کارکنان با سطوح پایین امید برای مداخله حمایتی و افزایش تابآوری سازمانی.
مدارس و مراکز آموزشی
- غربال گری دانشآموزان یا دانشجویان دارای افت انگیزشی یا در معرض ترک تحصیل.
- تشخیص زود هنگام ناامیدی تحصیلی یا فقدان آینده نگری در دوره نوجوانی.
- پایش اثربخشی برنامه های مشاوره تحصیلی، انگیزشی و توسعه فردی.
کاربرد تست برای متخصصان و مشاوران
روان شناسان بالینی
- تشخیص و پایش شدت ناامیدی در اختلالات افسردگی، اختلالات سازگاری یا پس از سانحه.
- استفاده به عنوان ابزار سنجش پیش درمانی در درمان های مبتنی بر معنا، ACT یا درمان های مثبت نگر.
مشاوران تحصیلی و شغلی
- ارزیابی جهت گیری آینده نگر و سطح امید در مراجعان دچار سردرگمی تحصیلی یا شغلی.
- شناسایی فقدان انگیزه و باور به توانمندی در نوجوانان یا جوانان دارای الگوهای پرهیز از تصمیم گیری.
کوچ های فردی و سازمانی
- تحلیل سرمایه روان شناختی مراجعان با تمرکز بر مؤلفه امید برای تدوین مسیر رشد فردی یا حرفه ای.
- مداخله در حوزه افزایش انگیزش و هدف مندی در کارکنان، مدیران یا افراد دچار فرسودگی شغلی.
- پایش اثربخشی جلسات کوچینگ در جهت ارتقاء نگرش مثبت به آینده و افزایش تاب آوری ذهنی.
تست های مکمل
تست بهزیستی روانی ریف (Ryff Psychological Well-Being Scale)
- موارد سنجش: شش مؤلفه بهزیستی روانی از جمله خودمختاری، هدفمندی در زندگی و رشد فردی.
- دلیل مکمل بودن: هر دو ابزار مفاهیمی مرتبط با نگرش مثبت به زندگی، هدفمندی و سلامت روانی را می سنجند. استفاده همزمان به تفکیک دقیق تر میان امید (به عنوان انتظار مثبت آینده محور) و بهزیستی پایدار در حال می انجامد و تحلیل روان شناختی عمیق تری فراهم می کند.
تست شادکامی آکسفورد (Oxford Happiness Questionnaire)
- موارد سنجش: مؤلفه های تجربه شادکامی، رضایت از زندگی و نگرش مثبت.
- دلیل مکمل بودن: امید و شادکامی به عنوان مؤلفه های کلیدی در روان شناسی مثبت گرا اغلب همبسته اند، اما به لحاظ ساختاری متمایز هستند. ترکیب این دو ابزار امکان تمایز میان امید شناختی و عاطفه مثبت را فراهم کرده و در تحلیل های مثبت نگر کاربرد دارد.
تست سلامت روان GHQ (General Health Questionnaire – GHQ-28)
- موارد سنجش: نشانه های روان شناختی مرتبط با سلامت عمومی مانند اضطراب، اختلال خواب، و عملکرد اجتماعی.
- دلیل مکمل بودن: سنجش امید در کنار ارزیابی سلامت روان می تواند برای پیش بینی تاب آوری و ارزیابی اثربخشی مداخلات روان درمانی مفید باشد. همپوشانی میان پایین بودن امید و افت سلامت روانی در پژوهشها تأیید شده است.
تست افسردگی بک (BDI-II)
- موارد سنجش: شدت نشانه های افسردگی در سه بعد شناختی، عاطفی و جسمانی.
- دلیل مکمل بودن: ناامیدی یکی از اجزای کلیدی در نظریه های شناختی افسردگی (مانند نظریه بک) است. سنجش هم زمان امید و افسردگی، برای تشخیص افتراق و ارزیابی دقیق تر درمان های روان شناختی بسیار مفید است.
تست اضطراب کتل
- موارد سنجش: اضطراب آشکار و پنهان در ابعاد مختلف.
- دلیل مکمل بودن: اضطراب مزمن می تواند بر سطح امید تأثیر منفی بگذارد. استفاده همزمان از این دو آزمون امکان تحلیل تعاملی میان انتظارات منفی آینده و تجربه هیجانی اضطراب را فراهم می سازد.
تست ذهن آگاهی پنج عاملی (FFMQ)
- موارد سنجش: پنج مؤلفه ذهن آگاهی شامل پذیرش بدون قضاوت، آگاهی لحظه ای و عمل با توجه.
- دلیل مکمل بودن : ذهن آگاهی و امید از دو مسیر مکمل به تاب آوری روان شناختی منجر می شوند؛ یکی از مسیر پذیرش حال و دیگری از مسیر انتظار مثبت برای آینده. ترکیب این دو ابزار برای تحلیل مداخلات مبتنی بر روان شناسی مثبت و پذیرش-تعهد سودمند است.
با انجام این تست چه چیزی به دست می آورم؟
توضیحات اولیه
در این بخش با نمونه های واقعی، نشان می دهیم که تست چگونه در موقعیت های مختلف استفاده می شود، چه چالش هایی پیش از اجرای تست وجود دارد و چه دستاورد های احتمالی پس از انجام تست حاصل می شود.
نمونه 1. کلینیک روان شناسی
- چالش اولیه: در یک کلینیک روان شناسی در مشهد، مراجعان مبتلا به افسردگی عمده اغلب سطح بالایی از ناامیدی و بی انگیزگی برای ادامه درمان داشتند. درمانگران نمی توانستند میزان واقعی امیدواری آن ها را در ابتدای درمان به طور عینی بسنجند.
- نقش تست: با اجرای آزمون امید میلر، درمانگران توانستند سطح امید مراجعان را به صورت کمّی ارزیابی کرده و رابطه بین میزان امید و پاسخ به مداخلات شناختیرفتاری را بررسی کنند.
- دستاورد یا راه حل نهایی: افرادی با نمرات پایین در امید در اولویت مداخله های مبتنی بر معنا درمانی و ACT قرار گرفتند و پیش آزمون و پس آزمون ها نشان دادند که تغییر امید، شاخص مناسبی برای پیش بینی موفقیت درمان است.
نمونه 2. روانشناس فردی
- چالش اولیه: روان شناس بالینی در تهران، با مراجعه کننده ای مواجه بود که با وجود فقدان نشانه های شدید افسردگی، از بی هدفی، بی معنایی و بی انگیزگی شکایت داشت.
- نقش تست: تست امید میلر کمک کرد تا سطح پایین امیدواری به عنوان عامل محوری در ادراک منفی از آینده شناسایی شود، بدون آنکه لزوماً نشانگان بالینی افسردگی وجود داشته باشد.
- دستاورد یا راه حل نهایی: با تمرکز درمان بر بازسازی هدف های فردی و افزایش احساس کنترل، نمره امید فرد طی پنج جلسه به طور معناداری افزایش یافت و بهبودی در عملکرد روزمره او دیده شد.
نمونه 3. دبیرستان (راهنمایی یا متوسطه دوم)
- چالش اولیه: در یک دبیرستان غیرانتفاعی در شیراز، معلمان متوجه شده بودند که تعدادی از دانشآموزان مستعد، انگیزه لازم برای پیگیری اهداف تحصیلی ندارند و با نگرش منفی به آینده تحصیلی برخورد میکنند.
- نقش تست: مشاور مدرسه با اجرای گروهی آزمون امید میلر در پایه یازدهم، توانست دانش آموزانی را که دارای امید پایین هستند، شناسایی کرده و با والدین و معلمان برای طراحی برنامه های حمایتی وارد تعامل شود.
- دستاورد یا راه حل نهایی: پس از طراحی برنامه مشاوره تحصیلی متمرکز بر هدف گذاری و خودکارآمدی، نمرات امید در این گروه افزایش یافت و رفتارهای پرهیز تحصیلی نیز کاهش پیدا کرد.
نمونه 4. مرکز آموزشی (دانشگاه/مرکز استعدادسنجی)
- چالش اولیه: در مرکز مشاوره یک دانشگاه علوم پزشکی، دانشجویان ورودی سال اول با اضطراب و سردرگمی بالا نسبت به آینده تحصیلی و شغلی مواجه بودند، ولی راهی برای تفکیک میان اضطراب عملکردی و بی امیدی وجود نداشت.
- نقش تست: با اجرای آزمون امید میلر، مشاوران توانستند دانشجویانی را که دچار ناامیدی مزمن بودند از کسانی که صرفاً دچار اضطراب گذرا بودند متمایز کنند.
- دستاورد یا راه حل نهایی: دانشجویان دارای امید پایین به برنامه های مشاوره معناگرا و کوچینگ تحصیلی هدایت شدند و در ارزیابی مجدد پایان ترم، عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل نشان دادند.
نمونه 5. شرکت دانش بنیان
- چالش اولیه: در یک شرکت دانش بنیان در اصفهان، مدیر منابع انسانی با کاهش تعهد و انگیزه کاری در میان تیم های تحقیق و توسعه مواجه شده بود؛ علت مشخصی برای این افت عملکرد یافت نمیشد.
- نقش تست: با اجرای آزمون امید میلر در کنار تست های دیگر، مشخص شد که کارکنان نسبت به موفقیت پروژه های آینده و کنترل بر نتایج کاری دیدگاه منفی دارند.
- دستاورد یا راه حل نهایی: پس از برگزاری کارگاه های توانمند سازی روان شناختی و مشارکت در تصمیم سازی پروژهها، نمره امید کارکنان بهبود یافت و شاخص بهره وری تیم به طور قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کرد.
نمونه 6. مشاور یا کوچ شغلی
- چالش اولیه: کوچ شغلی در تهران، با مراجعانی مواجه بود که به رغم داشتن مهارت های بالا، بارها مسیر شغلی خود را تغییر داده یا از تصمیم گیری ناتوان بودند.
- نقش تست: تست امید میلر برای ارزیابی سطح انتظارات مثبت از آینده شغلی و درک باور به توان تأثیرگذاری بر آن استفاده شد و مشخص گردید بسیاری از افراد فاقد نگرش هدف محور هستند.
- دستاورد یا راه حل نهایی: پس از جلسات متمرکز بر بازتعریف چشم انداز شغلی و هدف گذاری مبتنی بر ارزش ها، مراجعان توانستند مسیر کاری با ثبات تری را انتخاب و با اعتماد بیشتری دنبال کنند.
خروجی تست چگونه خواهد بود؟
- ارائه نمره کل؛ این بخش به ارائه نمره نهایی فرد در مقیاس امید روان شناختی می پردازد. علاوه بر گزارش کمی (درصد نمره)، تفسیر کیفی آن نیز ارائه می شود؛ مانند توصیف سطح امید (مثلاً پایین، متوسط، بالا) و پیامدهای روان شناختی آن برای فرد.
- ارائه راهکار و پیشنهادات؛ در این قسمت مجموعه ای از توصیه های کاربردی برای ارتقاء سطح امید ارائه می شود. راهکارها مبتنی بر روان شناسی مثبت، رفتار درمانی و راهبردهای خودیاری هستند و هدف آنها افزایش تاب آوری، هدفمندی، شادی روزمره و خودکارآمدی است.
- معرفی کتاب؛ این بخش معمولاً به معرفی یک یا چند کتاب مفید برای توسعه امید، معنا، یا سلامت روان اختصاص دارد. هدف از آن، ارائه منابع علمی و قابل مطالعه برای مراجع یا مخاطب است که بتواند آگاهی خود را به صورت خود یادگیرانه ارتقاء دهد.
- معرفی فیلم؛ در این بخش یک یا چند فیلم سینمایی یا مستند با محتوای الهام بخش یا مرتبط با مفاهیم امید، مقاومت، معنا و رشد معرفی می شود. این ابزار غیرمستقیم، از منظر روان شناختی، به تقویت هیجانات مثبت و شناختی در فرد کمک می کند.
- پیشنهاد تست مکمل؛ در این بخش، یک آزمون مکمل برای ارزیابی عمیق تر معرفی می شود. انتخاب این تست معمولاً بر اساس همبستگی مفهومی با آزمون اصلی انجام می شود. در این نمونه، تست هوش هیجانی بار-آن به عنوان مکمل معرفی شده تا ابعاد هیجانیِ مرتبط با امید، مانند تاب آوری و مهارت های مقابله ای، بررسی شوند.
شرایط انجام تست چگونه خواهد بود؟
شرایط اجرای آزمون در محیط سازمانی
شرایط اجرا
- اجرای تست در محیطی آرام و بدون تداخل کاری ترجیحاً خارج از ساعات پرتنش روزانه
- ارائه مقدمهای مختصر درباره هدف تست به شرکت کنندگان برای کاهش مقاومت یا سوءبرداشت
- تضمین محرمانگی پاسخ ها جهت پیشگیری از سوگیری یا نگرانی های شغلی
- استفاده از نسخه الکترونیکی تست با حفظ یکپارچگی پلتفرم سازمانی
- فراهم سازی زمان مشخص (10–15 دقیقه) در تقویم منابع انسانی برای تکمیل تست
الزامات ویژه
- دریافت رضایت آگاهانه کتبی از کارکنان پیش از اجرای تست
- دسترسی به پشتیبانی فنی در صورت بروز اختلال در سیستم آنلاین
- امکان تلفیق داده ها با سایر اطلاعات روان سنجی برای تحلیل جامع تر
- اجرای تست تنها توسط متخصصان آموزش دیده در حوزه روان سنجی سازمانی
نکات حساسیت زا
- تفسیر نمرات پایین امید نباید مستقیماً منجر به قضاوت عملکردی شود
- کارکنان باید مطمئن باشند که نتایج تست به صورت فردی منتشر نمی شود
شرایط اجرای آزمون در کلینیک روان شناسی
شرایط اجرا
- اجرای تست در فضای خصوصی و بدون مزاحمت برای ایجاد احساس امنیت در مراجع
- تبیین نقش تست به عنوان بخشی از ارزیابی اولیه یا ابزار پیگیری درمان
- استفاده از نسخه چاپی یا آنلاین با راهنمایی متخصص برای جلوگیری از خطا در پاسخ دهی
- زمان بندی تست در ابتدای جلسه درمانی یا در جلسات پیگیری
- تطبیق لحن و توضیح با ویژگی های شناختی و عاطفی مراجع
الزامات ویژه
- رعایت محرمانگی کامل و درج نتایج در پرونده بالینی با رضایت مراجع
- اجرای تست در شرایط روانی پایدار، نه در بحران یا شوک عاطفی حاد
- آگاهی درمانگر از سوابق اختلالات خلقی که ممکن است بر امید اثر بگذارد
نکات حساسیت زا
- نمرات پایین ممکن است بیانگر ناامیدی وجودی یا ریسک روانی باشد و نیازمند ارزیابی عمیق تر است
- مراجع ممکن است از افشای احساسات واقعی خود اجتناب کند؛ مصاحبه مکمل توصیه می شود
شرایط اجرای آزمون در مدرسه یا مرکز آموزشی
شرایط اجرا
- اجرای تست در فضای بدون حواس پرتی (مانند اتاق مشاوره یا کارگاه آموزشی آرام)
- ارائه توضیح روشن به دانش آموزان درباره هدف تست برای کاهش اضطراب
- رعایت تفاوت های سنی و شناختی در شیوه بیان پرسش ها (در صورت شفاهی)
- ایجاد فاصله زمانی مناسب از امتحانات برای کاهش اثرات موقت بر امید
- اجازه داوطلبانه مشارکت برای رعایت اصول اخلاق روان سنجی در نوجوانان
الزامات ویژه
- اخذ رضایت والدین برای دانشآموزان زیر 18 سال
- تفسیر نتایج توسط مشاور متخصص با آشنایی به مراحل رشد تحصیلی
- استفاده از تست در چارچوب حمایت روانی و نه ارزیابی عملکرد تحصیلی صرف
نکات حساسیت زا
- برخی دانش آموزان ممکن است به دلیل فشار والدین پاسخ های محافظه کارانه بدهند
- امید پایین ممکن است با مشکلات خانوادگی یا اجتماعی پیوند داشته باشد و نیازمند ارجاع باشد
منابع و مراجع
- American Psychological Association (APA) Guidelines for Psychological Testing.
- International Test Commission (ITC) Guidelines on Test Use (2013).
- Miller, J. F. (1988). Hope Scale Manual. University of Texas Health Science Center at Houston.
- Polit, D. F., & Beck, C. T. (2012). Nursing Research: Generating and Assessing Evidence for Nursing Practice (9th ed.).
نمایش ادامه مطالب