تست اضطراب مرگ (FOD)
تست اضطراب مرگ کالت لستر ابزاری روان سنجی برای سنجش میزان ترس و نگرانی افراد نسبت به مرگ خود و دیگران است.
تعداد انجام
0
تعداد نظرات
0
تعداد سوالات
32
سوال
رده سنی
18 سال به بالا
امتیاز
0 از 10
زمان تقریبی
8 دقیقه
چه چیزهایی را می سنجد
1
اضطراب از مرگ خود
(Death Anxiety – Self)
(Death Anxiety – Self)
این مؤلفه به میزان ترس، نگرانی و پریشانی ذهنی فرد درباره پایان زندگی شخصی خود اشاره دارد. افراد دارای نمره بالا در این مؤلفه، اغلب در مواجهه با مفهوم مرگ خود دچار اضطراب، اجتناب ذهنی یا افکار مزاحم می شوند. این اضطراب می تواند با فقدان معنا، ترس از نیستی یا ناتمام ماندن اهداف زندگی مرتبط باشد. در برخی موارد، نشانه های اختلال اضطراب فراگیر یا افسردگی نیز در کنار این نوع اضطراب مشاهده می شود.
2
اضطراب از دیدن مردن خود
(Fear of Dying Process – Self)
(Fear of Dying Process – Self)
این مؤلفه به ترس از تجربه تدریجی مرگ، مانند درد، ناتوانی جسمی، رنج یا وابستگی در مراحل پایانی زندگی خود فرد می پردازد. برخلاف مؤلفه پیشین که بر پیامد نهایی مرگ تمرکز دارد، این مؤلفه بر روند جسمی و روانی مردن تمرکز می‌کند. افراد با نمره بالا معمولا نسبت به بیماری، کهولت سن یا مراقبت طولانی مدت اضطراب دارند؛ این نوع اضطراب می تواند بر تصمیم گیری های بهداشتی، تمایل به کنترل شرایط پایان زندگی و رویکرد فرد نسبت به مراقبت های تسکینی اثرگذار باشد.
3
اضطراب از مرگ اطرافیان و نزدیکان
(Death Anxiety – Others)
(Death Anxiety – Others)
این مؤلفه به نگرانی فرد درباره مرگ عزیزان و افراد مهم زندگی اش اشاره دارد. این نوع اضطراب اغلب با ترس از فقدان رابطه، سوگ، احساس بی پناهی یا ترومای ناشی از مرگ نزدیکان همراه است. نمره بالا در این مؤلفه می تواند با تجربه های قبلی سوگ، وابستگی عاطفی شدید یا آسیب پذیری بین فردی مرتبط باشد. در نوجوانان یا افراد دارای دلبستگی ناایمن، این اضطراب ممکن است به صورت اجتناب از ایجاد روابط صمیمی یا ترس از وابستگی بروز یابد.
4
اضطراب از دیدن مردن اطرافیان
(Fear of Dying Process – Others)
(Fear of Dying Process – Others)
این مؤلفه به ترس از مشاهده یا همراهی با فرآیند مرگ دیگران اشاره دارد؛ مانند دیدن رنج، درد یا زوال جسمی اطرافیان؛ افراد با نمره بالا ممکن است در مواجهه با بیمار، سالمند یا شرایط مراقبت تسکینی دچار پریشانی شدید شوند. این اضطراب می تواند به دوری از موقعیت های مراقبتی، احساس گناه یا ناتوانی در حمایت از عزیزان در دوران پایان زندگی منجر شود. همچنین در کارکنان سلامت، ممکن است موجب فرسودگی هیجانی یا فرار از مسئولیت های بالینی شود.
توضیحات تکمیلی
تست اضطراب مرگ کالت لستر (Lester's Death Anxiety Scale) یک ابزار روان سنجی استاندارد است که با هدف ارزیابی میزان اضطراب، ترس و نگرانی افراد نسبت به مرگ طراحی شده است. این آزمون جنبه های مختلف تجربه مرگ اندیشی از جمله اضطراب درباره مرگ خود، مرگ اطرافیان و فرآیند مردن را می سنجد؛ این تست به ویژه در حوزه های بالینی، مشاوره ای، آموزشی و تحقیقات روان شناسی اگزیستانسیال برای تحلیل نگرش افراد نسبت به مرگ کاربرد دارد.
معرفی تست
تاریخچه
تست اضطراب مرگ کالت لستر (Death Anxiety Scale – DAS) توسط دکتر کالت لستر طراحی شده است. این ابزار نخستین بار در سال 1966 معرفی شد و هدف آن، سنجش تجربی میزان اضطراب مرتبط با مرگ در افراد بزرگسال بود. دکتر لستر از پژوهشگران شناخته شده در حوزه روانشناسی مرگ و پایان زندگی است و بخش قابل توجهی از آثار او به بررسی نگرش های فردی نسبت به مرگ اختصاص دارد.
این تست در ابتدا با تمرکز بر ارزیابی عمومی اضطراب مرگ طراحی شد، اما در طول زمان نسخه های اصلاح شده و متنوعی از آن توسعه یافته اند؛ از جمله نسخه های تفکیک شده برای اضطراب مرگ خود، اضطراب مرگ دیگران و نگرانی از فرآیند مردن.
برخی از این نسخه ها در دهه های 1980 و 1990 ارائه شدند؛ با وجود شباهت مفهومی، هر نسخه تلاش دارد ابعاد خاص تری از نگرش به مرگ را بسنجد.
هدف
هدف اصلی طراحی این آزمون، پاسخ به نیاز روزافزون برای سنجش دقیق تر و کمّی اضطراب مرگ در جمعیت های عمومی، بالینی و فرهنگی مختلف بود. تست به متخصصان امکان می دهد میزان نگرانی، ترس و نگرش منفی نسبت به مرگ را شناسایی کرده و در مداخلات روان درمانی، مشاوره پایان زندگی، مراقبت های تسکینی یا آموزش مهارت های مقابله ای در شرایط بحرانی مورد استفاده قرار دهند.
ساختار آزمون
تعداد سوالات و زمان اجرا
نسخه مورد استفاده از تست اضطراب مرگ کالت لستر شامل 32 آیتم است که پاسخ دهنده باید بر اساس میزان موافقت خود با هر عبارت به آن‌ها پاسخ دهد.
بر اساس منبع رسمی، زمان تقریبی اجرای آزمون حدود 8 تا 10 دقیقه است.
مقیاس‌ها و زیر مقیاس ها
این نسخه ساختاری تک‌عاملی دارد و به صورت کلی سطح کلی اضطراب مرگ را می سنجد؛ با این حال، در برخی تحلیل های ثانویه و پژوهش های تطبیقی، خوشه های مفهومی زیر برای دسته بندی آیتم ها پیشنهاد شده اند:
- اضطراب از مرگ خود (Death Anxiety – Self) ؛ سنجش ترس و نگرانی از نابودی، قطع زندگی شخصی و مواجهه با مفهوم مرگ در مورد خود فرد؛ این مقیاس مستقیماً به تجربه ذهنی فرد از پایان حیات مرتبط است.
- اضطراب از دیدن مردن خود (Fear of Dying Process – Self) ؛ شامل نگرانی‌ها نسبت به مشاهده، احساس یا تخیل روند تدریجی مرگ خود (مثلاً درد، ناتوانی یا بی پناهی). تمرکز این مقیاس بر فرآیند مردن است نه خود مرگ.
- اضطراب از مرگ اطرافیان و نزدیکان (Death Anxiety – Others) ؛ ارزیابی میزان اضطراب فرد نسبت به فقدان، مرگ یا از دست دادن عزیزان و وابستگان؛ این مقیاس با دلبستگی عاطفی و ترس از جدایی پیوند دارد.
- اضطراب از دیدن مردن اطرافیان (Fear of Dying Process – Others)؛ سنجش ترس فرد از مواجهه با فرآیند مرگ در اطرافیان، مانند مشاهده درد، رنج یا ناتوانی در دیگران؛ این مقیاس می‌تواند نشان دهنده ظرفیت همدلی یا اضطراب ثانویه باشد.
روش نمره گذاری
آزمون از مقیاس لیکرت 5 درجه ای استفاده می کند که از «بسیار کم» تا «بسیار زیاد» متغیر است؛ هر پاسخ امتیازی از 1 تا 5 دارد و مجموع امتیازات آیتم ها نمره کلی اضطراب مرگ فرد را نشان می دهد. در این نسخه، آیتم های معکوس وجود ندارد و نمره بالاتر بیانگر سطح بالاتری از اضطراب مرگ است.
نمونه سؤال
سؤال 1: میزان ناراحتی یا ترس خود را نسبت به این عبارت بیان کنید: رسیدن به انزوای کامل.
پاسخ دهنده باید یکی از گزینه های طیف 5 درجه ای را انتخاب کند (از «بسیار کم» تا «بسیار زیاد»).
کاربرد تست
کاربرد تست برای مراکز و مؤسسات
کلینیک های روانشناسی و مراکز درمانی
- تشخیص و ارزیابی اولیه اضطراب مرگ، به ویژه در مراجعه کنندگان مبتلا به اضطراب تعمیم یافته، اختلالات وسواسی یا اختلال استرس پس از سانحه.
- پایش درمان در بیماران در حال دریافت روان درمانی اگزیستانسیال، معنویت محور یا مواجهه ای.
- ارزیابی بیماران مبتلا به بیماری های لاعلاج یا مزمن؛ سنجش واکنش هیجانی به مرگ برای طراحی مداخلات حمایتی.
- غربال گری مراجعان مسن یا بازماندگان سوگ برای بررسی اضطراب مرگ و ابعاد آن.
- کاربرد در روان درمانی معنویت محور، اگزیستانسیال درمانی و درمان های مبتنی بر پذیرش مرگ.
سازمان ها و شرکت ها
- شناسایی کارکنانی با اضطراب مرگ بالا در مشاغل در معرض مرگ (مانند اورژانس، بیمارستان ها، نیرو های امداد).
- ارزیابی تاب آوری روانی کارکنان در محیط های پرتنش یا مواجه با بحران های انسانی.
- طراحی مداخلات آموزشی برای کارکنان در حوزه سلامت روان شغلی و مواجهه با فقدان.
- پایش سلامت روان در برنامه های رفاه سازمانی .
توجه: کاربرد تست در سازمان ها بیشتر در بافت های خاص بحرانی یا حمایتی و نه به عنوان ابزار عمومی استخدام پیشنهاد می شود.
مدارس و مراکز آموزشی
- غربال گری دانش آموزان یا دانشجویان پس از بحران های جمعی (مرگ همکلاسی، سانحه، بلایای طبیعی).
- پشتیبانی روانی از دانش آموزان درگیر با بیماری خانوادگی لاعلاج یا فقدان.
- کاربرد در برنامه های آموزش مهارت های زندگی برای نوجوانان در مواجهه با موضوع مرگ و سوگ.
توجه: استفاده از این تست در مراکز آموزشی نیازمند ملاحظات اخلاقی و سن مناسب دانش‌آموزان است.
کاربرد تست برای متخصصان و مشاوران
روانشناسان بالینی
- ارزیابی عمق و نوع اضطراب مرگ در مراجعان مبتلا به اختلالات اضطرابی، افسردگی یا اختلالات سازگاری.
- شناسایی مؤلفه های شناختی و هیجانی مرتبط با مرگ برای طراحی پروتکل درمانی.
- کاربرد در روان درمانی اگزیستانسیال، تحلیل ترس های بنیادین و معنا بخشی به زندگی.
- پایش میزان اثربخشی مداخلات روان درمانی در حوزه فقدان، مرگ یا مرگ اندیشی.
مشاوران شغلی و تحصیلی
- بررسی اثر اضطراب مرگ بر تصمیمات شغلی یا تحصیلی در موقعیت های بحرانی (مانند بحران های وجودی یا سوگ).
- پشتیبانی از مراجعان در فرآیند های معناجویانه، انتخاب مسیر شغلی یا بازنگری تحصیلی در مواجهه با وقایع تهدید کننده زندگی.
کوچ های فردی و سازمانی
- شناسایی موانع روان شناختی مرتبط با اضطراب مرگ در مسیر رشد فردی یا حرفه ای (مانند ترس از بی ثمر بودن یا شکست).
- کمک به مراجع در معنا پژوهی، اولویت بندی اهداف و عبور از بحران های وجودی در فرآیند کوچینگ.
- افزایش آگاهی نسبت به نگرش به مرگ به‌عنوان عاملی در بهبود بهره‌وری، رضایت شغلی و هدف‌گذاری فردی.
تست های مکمل
استفاده ترکیبی از این ابزارها در کنار تست اضطراب مرگ، در تحلیل چند بعدی اضطراب مرگ، به ویژه در بافت های درمانی، آموزشی و سازمانی، به ارتقای دقت تشخیص، عمق مداخله و شخصی سازی خدمات روان شناختی منجر خواهد شد:
تست افسردگی بک (BDI-II)
- موارد سنجش: شدت علائم افسردگی شناختی، عاطفی و جسمانی در بزرگسالان.
- دلیل مکمل بودن: بین اضطراب مرگ و افسردگی، به ویژه در بافت های بالینی یا اگزیستانسیال، همبستگی بالایی گزارش شده است. استفاده همزمان از این دو تست امکان تحلیل تعامل بین افکار مرگ اندیشانه و نشانه های افسردگی را فراهم می‌کند.
تست سلامت روان (GHQ-28)
- موارد سنجش: اختلالات خفیف روانی شامل اضطراب، افسردگی، اختلال خواب و کارکرد اجتماعی.
- دلیل مکمل بودن: تست GHQ به عنوان یک ابزار عمومی غربال گری، می تواند با تست اضطراب مرگ برای سنجش گستره علائم هیجانی مرتبط با نگرش نسبت به مرگ، به ویژه در جمعیت های غیرکلینیکی یا سازمانی ترکیب شود.
تست نشانگان اختلالات روانی SCL-90-R
- موارد سنجش: نه بُعد علائم روان شناختی شامل وسواس، اضطراب، ترس مرضی، افسردگی و روان پریشی.
- دلیل مکمل بودن: استفاده همزمان از SCL-90 و DAS امکان تحلیل سطح روان آزردگی و ریشه های هیجانی اضطراب مرگ به ویژه برای طرح ریزی مداخلات روان درمانی بالینی را فراهم می کند.
تست طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ (YSQ)
- موارد سنجش: الگوهای ناسازگار شناختی-هیجانی شکل گرفته در دوران کودکی.
- دلیل مکمل بودن: برخی طرحواره‌ها مانند رهاشدگی، آسیب پذیری نسبت به ضرر یا مرگ و بدبینی ممکن است به صورت مستقیم با اضطراب مرگ مرتبط باشند. ترکیب این دو تست برای تبیین ساختار عمیق تر اضطراب مرگ توصیه می شود.
تست ذهن‌آگاهی پنج‌عاملی (FFMQ)
- موارد سنجش: پنج مؤلفه ذهن آگاهی شامل مشاهده، توصیف، پذیرش بدون قضاوت و تمرکز بر لحظه حال.
- دلیل مکمل بودن: ذهن آگاهی با کاهش اضطراب مرگ و افزایش پذیرش وجودی رابطه دارد. سنجش همزمان می تواند اثربخشی مداخلات مبتنی بر پذیرش مانند ACT یا MBCT را ارزیابی کند.
با انجام این تست چه چیزی به دست می آورم؟
توضیحات اولیه
در این بخش با نمونه های واقعی، نشان می دهیم که تست چگونه در موقعیت های مختلف استفاده می شود، چه چالش هایی پیش از اجرای تست وجود دارد و چه دستاورد های احتمالی پس از انجام تست حاصل می شود.
نمونه 1. کلینیک روانشناسی
- چالش اولیه: مراجع 46 ساله با شکایت از کابوس، اضطراب شبانه و احساس پوچی مراجعه کرد. بررسی های اولیه وجود اختلال مشخصی را نشان نمی داد، اما نشانه‌هایی از اضطراب وجودی مطرح بود.
- نقش تست: با اجرای تست اضطراب مرگ کالت لستر، مشخص شد که مؤلفه «اضطراب از فرآیند مردن» در فرد بسیار بالاست. این یافته جهت گیری مداخله را به سوی درمان اگزیستانسیال تغییر داد.
- دستاورد یا راه حل نهایی: مراجع با کمک رویکرد ACT و معنا درمانی توانست ترس های مبهم خود را شناسایی و بازساخت کند. نشانه های خواب و هیجان طی چند هفته کاهش یافتند و عملکرد روانی بهبود یافت.
نمونه 2. روانشناس فردی
- چالش اولیه: مراجع با سابقه فقدان پدر، از احساس بی معنایی و افت عملکرد شکایت داشت اما تمایلی به صحبت مستقیم درباره مرگ نشان نمی داد.
- نقش تست: با اجرای DAS مشخص شد که اضطراب مرگ دیگران در او به شدت بالاست و این عامل به سوگ حل نشده مربوط می شود که در مکانیسم های دفاعی پنهان مانده است.
- دستاورد یا راه حل نهایی: تمرکز درمان بر سوگ درمانی و مواجهه ساخت یافته با مرگ قرار گرفت. طی چند ماه نشانه های هیجانی کاهش یافت و مراجع به فعالیت های اجتماعی بازگشت.
نمونه 3. دبیرستان
- چالش اولیه: پس از سانحه فوت یکی از دانش آموزان، برخی از هم کلاسی‌ها دچار افت تحصیلی، انزوا و اضطراب های شبانه شده بودند.
- نقش تست: تست اضطراب مرگ به عنوان ابزار غربالگری استفاده شد و نشان داد که اضطراب «مرگ خود» و «مرگ اطرافیان» در برخی دانش آموزان به سطح بالینی رسیده است.
- دستاورد یا راه حل نهایی: اجرای جلسات گروه درمانی، آموزش های تاب آوری و همکاری با والدین صورت گرفت؛ طی 2 ماه، سطح اضطراب به طور محسوسی کاهش یافت و بازگشت عملکرد تحصیلی مشاهده شد.
نمونه 4. مرکز آموزشی
- چالش اولیه: در یک کارگاه آموزشی درباره مرگ، برخی دانشجویان دچار واکنش های هیجانی شدید شدند که تمرکز، مشارکت و سلامت روان آن‌ها را تحت تأثیر قرار داد.
- نقش تست: با استفاده از DAS، مؤلفه «دیدن مردن اطرافیان» به عنوان زمینه اصلی اضطراب در شرکت کنندگان شناسایی شد که با تجربه قبلی سوگ مرتبط بود.
- دستاورد یا راه حل نهایی: با طراحی جلسات حمایتی، گفتگو های وجودی و برنامه های تقویت تاب آوری، دانشجویان با مفهوم مرگ به صورت سازگارتر مواجه شدند و اضطراب کاهش یافت.
نمونه 5. بیمارستان
- چالش اولیه: افزایش غیبت های شغلی و نشانه های اضطراب در میان کارکنان بخش اورژانس، به ویژه پس از مواجهه با سوانح صنعتی.
- نقش تست: ترکیب تست اضطراب مرگ با GHQ نشان داد که اضطراب «مرگ خود» و «مرگ همکاران» در میان این گروه به طور معناداری بالاست.
- دستاورد یا راه حل نهایی: با طراحی برنامه های مداخله ای شامل روان درمانی حمایتی، مدیریت بحران و نوبت بندی بهتر، شاخص سلامت روان و حضور کاری بهبود یافت.
نمونه 6. مشاور یا کوچ شغلی
- چالش اولیه: مراجع با وجود مهارت های بالا، در مسیر شغلی خود دچار تردید و بی معنایی شده بود و از تعلل در تصمیم گیری رنج می برد.
- نقش تست: تست اضطراب مرگ نشان داد که اضطراب از مرگ خود و فرآیند مردن در فرد بسیار بالاست که باعث بحران معنا و ارزش های شغلی شده است.
- دستاورد یا راه حل نهایی: کوچینگ با تمرکز بر معنا، بازتعریف اهداف و هم راستا سازی شغل با ارزش های وجودی ادامه یافت و در نهایت تصمیم گیری هدفمند و رضایت بخش حاصل شد.
خروجی تست چگونه خواهد بود؟
در تفسیر اختصاصی این تست در ای سنج، توضیحات اختصاصی در مورد اضطراب مرگ و مولفه های آن دریافت خواهید کرد؛ همچنین در نتایج این آزمون «راهکارهای عملی» و «معرفی کتاب و فیلم» گنجانده شده است.
شرایط اجرای این تست چگونه است؟
شرایط اجرای تست در محیط سازمانی
شرایط اجرا
- اجرای تست در فضای آرام و بدون عوامل مزاحم روانی یا فیزیکی.
- آگاهی کامل کارکنان از محرمانه بودن نتایج تست.
- عدم اجبار یا فشار مستقیم برای مشارکت در آزمون.
- هماهنگی با سیاست های رفاه سازمانی و رضایت نامه مکتوب شرکت کنندگان.
- انتخاب زمان مناسب (نه در ساعات اوج کاری یا پس از حوادث استرس زا).
الزامات ویژه
- دسترسی محرمانه به نتایج فقط برای مشاور یا روانشناس سازمانی دارای مجوز حرفه ای.
- رعایت اصول عدم تبعیض در تحلیل نتایج و تصمیم‌گیری ها.
- استفاده فقط در چارچوب سلامت روان یا آموزش روان شناختی، نه گزینش یا اخراج.
- تهیه گزارش تحلیلی کلی، نه فرد محور، برای کارفرما (مگر با رضایت کتبی فرد).
نکات حساسیت زا
- ممکن است طرح موضوع مرگ، در افراد آسیب پذیر، باعث تحریک اضطراب یا یادآوری تجربه های سوگ شود.
- توصیه می شود اجرای تست با همراهی متخصص سلامت روان صورت گیرد.
شرایط اجرای تست در محیط کلینیکی (کلینیک روانشناسی، مرکز مشاوره درمانی)
شرایط اجرا
- فراهم کردن فضای امن، حمایتی و بدون مزاحمت برای پاسخ دهی عمیق و صادقانه.
- ارائه مقدمه ای شفاهی یا کتبی برای آگاه سازی مراجع درباره هدف تست.
- بررسی سطح آمادگی هیجانی مراجع برای مواجهه با محتوای اگزیستانسیال تست.
- پیش بینی احتمال واکنش هیجانی در حین یا پس از آزمون.
- ثبت دقیق نمرات و مؤلفه ها جهت مقایسه طولی در فرآیند درمان.
الزامات ویژه
- اجرای آزمون فقط توسط روانشناس بالینی یا مشاور آموزش دیده در درمان اگزیستانسیال.
- تحلیل دقیق مؤلفه های تفکیک شده برای هدایت پروتکل درمانی.
- عدم تکیه صرف بر نمره کل بدون بررسی زمینه زیستی، روانی، فرهنگی فرد.
- استفاده از سایر آزمون های مکمل در صورت وجود نشانه های همبود (مانند افسردگی یا سوگ).
نکات حساسیت زا
- مفاهیم مرگ و مردن ممکن است برای برخی بیماران با ترومای حل نشده پیوند داشته باشد.
- نیاز به پیگیری حمایتی پس از اجرای تست، به ویژه در موارد اضطراب شدید
شرایط اجرای تست در مدرسه یا مرکز آموزشی (دبیرستان، دانشگاه، مرکز استعدادیابی)
شرایط اجرا
- اجرای تست فقط در دانش آموزان یا دانشجویان بالای 15 سال با رشد شناختی کافی.
- فراهم سازی مقدمه ای روشن برای درک اهداف تست و رفع نگرانی احتمالی.
- کسب رضایت آگاهانه از دانش‌آموز و در صورت لزوم والدین یا سرپرست قانونی.
- عدم استفاده تست به عنوان ابزار ارزشیابی تحصیلی یا انضباطی.
- نظارت متخصص روان شناس مدرسه یا مشاور آموزش دیده هنگام اجرا.
الزامات ویژه
- تفسیر نتایج فقط توسط روانشناس آموزش دیده در مشاوره نوجوانان یا روانشناسی رشد.
- رعایت کامل اصول رازداری در ذخیره و گزارش نمرات.
- پیش بینی امکان مواجهه با واکنش های هیجانی و تأمین حمایت فوری در صورت لزوم.
نکات حساسیت زا
- خطر برچسب زنی یا سوء تعبیر از نتایج در صورت عدم نظارت تخصصی.
- در دانش آموزان دارای سابقه سوگ یا بیماری خانواده، نتایج نیازمند تفسیر دقیق تری هستند.
منابع و مراجع
- APA (American Psychological Association). (2020).Publication Manual of the American Psychological Association (7th edition)
- ITC (International Test Commission) Guidelines for the Use of Tests (2017).
- Lester, D. (2004). The collected writings of David Lester on death and suicide. Edwin Mellen Press. Standards for Educational and Psychological Testing (AERA, APA, NCME, 2014).
اعتبار آزمون
روایی و پایایی، دو شاخص بنیادین در ارزیابی علمی ابزارهای روان سنجی هستند که تضمین می کنند یک تست، آنچه را که ادعا می کند به درستی و به طور پایدار اندازه گیری می‌کند.
در مورد تست اضطراب مرگ کالت لستر، تأمین روایی به معنای سنجش دقیق ابعاد واقعی اضطراب مرگ و تمایز آن از سازه های مشابهی مانند افسردگی یا اضطراب عمومی است.
همچنین پایایی بالا نشان دهنده ثبات نمرات در طول زمان و در شرایط مختلف است که برای تصمیم گیری های درمانی، پژوهشی یا آموزشی مبتنی بر نتایج آزمون، اهمیت حیاتی دارد.
مشخصات عمومی ابزار (Test Specifications)
گروه سنی هدف
تست اضطراب مرگ کالت لستر برای افراد بزرگسال (18 سال به بالا) طراحی شده است. مطالعات اصلی این آزمون عمدتاً بر جمعیت های بزرگسال در محیط های دانشگاهی، بالینی و عمومی متمرکز بوده اند. استفاده از تست برای گروه های سنی پایین تر (مثلاً نوجوانان بالای 15 سال) تنها در شرایط خاص و با رعایت ملاحظات اخلاقی توصیه می شود.
نوع آزمون
این آزمون از نوع خود گزارشی (Self-report) است؛ یعنی پاسخ دهنده با اتکا به تجربه درونی و ارزیابی ذهنی خود، به آیتم ها پاسخ می دهد.
ویژگی خود گزارشی بودن ابزار، برای سنجش سازه های درونی و پنهان مانند اضطراب مرگ، مناسب و معتبر تلقی می‌شود.
تعداد آیتم ها و ساختار نمره گذاری
نسخه مورد استفاده شامل 32 آیتم است که همگی بر اساس مقیاس لیکرت 5 درجه ای نمره‌گذاری می شوند (از «بسیارکم» = 1 تا «بسیار زیاد» = 5).
در این نسخه، آیتم معکوس شونده وجود ندارد و نمره نهایی از جمع نمرات همه آیتم ها حاصل می شود. نمره بالاتر نشان دهنده سطح بالاتری از اضطراب مرگ است.
مدت زمان تقریبی اجرا
میانگین زمان مورد نیاز برای تکمیل آزمون بین 8 تا 10 دقیقه است. این زمان بسته به سطح سواد، آشنایی با آزمون و شرایط هیجانی فرد ممکن است کمی متغیر باشد. زمان کوتاه اجرا، این تست را برای استفاده در موقعیت های مختلف (بالینی، آموزشی، سازمانی) مناسب کرده است.
روش اجرا
تست قابل اجرا به صورت کاغذی و آنلاین است. فرم اصلی آزمون برای اجرا به شکل کاغذی طراحی شده، اما مطالعات متعددی از نسخه های دیجیتالی و اجرای آنلاین آن حمایت کرده‌اند.
روش مصاحبه ای برای این تست توصیه نمی شود، زیرا می تواند منجر به سوگیری پاسخ ها و کاهش صداقت در پاسخ دهی شود.
زبان اصلی ابزار و وضعیت ترجمه
زبان اصلی تست، انگلیسی است و نخستین بار توسط دیوید لستر در ایالات متحده تدوین شده است.
این آزمون تاکنون به زبان های مختلف از جمله اسپانیایی، ترکی، فارسی و ژاپنی ترجمه شده و در برخی کشورها مورد اعتباریابی قرار گرفته است.
در ایران، ترجمه فارسی این آزمون توسط چند پژوهشگر دانشگاهی انجام و در چند مطالعه پژوهشی داخلی اعتبارسنجی شده است.
معرفی سازه نظری (Theoretical Foundation)
تعریف دقیق سازه
اضطراب مرگ (Death Anxiety) به تجربه هیجانی پیچیده ای اطلاق می شود که با ترس، نگرانی، تنش یا اجتناب ذهنی نسبت به مرگ خود، مرگ دیگران یا فرآیند مردن همراه است. این سازه شامل ابعاد شناختی (افکار درباره مرگ)، هیجانی (احساس ترس یا نگرانی) و رفتاری (اجتناب یا واکنش‌های دفاعی) است.
اضطراب مرگ ممکن است آگاهانه یا ناآگاهانه باشد و در موقعیت های مختلف (مانند بیماری، سوگ یا بحران های وجودی) شدت یابد.
نظریه یا مدل مفهومی پشت ابزار
تست اضطراب مرگ کالت لستر مبتنی بر دیدگاه های اگزیستانسیال در روانشناسی است که مرگ را به عنوان یکی از بنیادی ترین دغدغه های هستی انسان در نظر می گیرند. چارچوب مفهومی این تست با نظریه های روانشناسانی چون اروین یالو هم راستاست که مرگ را یکی از چهار نگرانی اصلی اگزیستانسیال می داند.
همچنین مفهوم اضطراب مرگ در این آزمون با نظریه مدیریت وحشت نیز هم پوشانی دارد که بیان می کند آگاهی از فناپذیری می تواند منبع اضطراب بنیادین در انسان باشد و رفتارهای دفاعی فرهنگی، شناختی و اجتماعی را فعال کند.
جایگاه سازه در روان شناسی علمی یا بالینی
اضطراب مرگ یکی از مفاهیم کلیدی در روان شناسی اگزیستانسیال، روان درمانی معنا بنیاد، روان شناسی سالمندی و روان پزشکی است. در روان شناسی بالینی، این سازه در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، افسردگی، PTSD و اختلالات روان تنی مورد توجه قرار گرفته است.
همچنین در مطالعات سلامت، مراقبت های تسکینی، سوگ و سلامت روان کارکنان در معرض مرگ (پزشکان، پرستاران، امدادگران) نیز به عنوان شاخصی مهم در نظر گرفته می شود. پژوهش ها نشان می دهند که اضطراب مرگ می تواند پیش بینی کننده مهمی برای کیفیت زندگی، پذیرش مرگ، سلامت روان و حتی تصمیم گیری های شغلی و اخلاقی باشد.
سوابق پژوهشی ابزار (Research Background)
تاریخچه توسعه ابزار و نام طراحان اصلی
تست اضطراب مرگ نخستین بار توسط دیوید لستر، روان شناس آمریکایی و از پیشگامان مطالعات روان شناسی مرگ، طراحی شد.
نسخه اولیه این آزمون در دهه 1960 توسعه یافت، اما فرم های تکامل یافته تر آن در دهه های بعد (به ویژه دهه 1980 و 1990) گسترش پیدا کرد.
لستر با تمرکز بر جنبه های مختلف ترس از مرگ و مردن، مجموعه ای از ابزارها و نسخه های اصلاح شده را برای سنجش ابعاد وجودی مرگ اندیشی ارائه داد.
آزمون های مرتبط یا نسخه های دیگر ابزار
از جمله نسخه های دیگر این ابزار می توان به فرم های کوتاه تر تست لستر، مقیاس های افتراقی اضطراب مرگ خود و دیگران و نسخه های مبتنی بر مقیاس لیکرت اشاره کرد.
همچنین ابزارهایی مانند مقیاس اضطراب مرگ تمپلر به عنوان آزمون های هم خانواده محسوب می شوند که از نظر مفهومی با DAS لستر همپوشانی دارند.
کشور / دانشگاه توسعه دهنده
این ابزار در ایالات متحده آمریکا طراحی و توسعه یافت. دیوید لستر در طول دوران فعالیت دانشگاهی خود در چندین نهاد دانشگاهی از جمله دانشگاه ریچارد استاکتون (Stockton University) فعالیت کرده و بیشتر آثار او در زمینه مرگ پژوهی از طریق نهادهای دانشگاهی این کشور منتشر شده‌اند.
مطالعات معتبر داخلی یا خارجی انجام شده روی ابزار
تست DAS در ده ها مطالعه بین‌المللی مورد استفاده قرار گرفته و اعتبار آن در جمعیت های بالینی، سالمندان، دانشجویان، بیماران مبتلا به سرطان و سایر گروه‌های خاص مورد بررسی قرار گرفته است.
مطالعاتی در کشورهای ترکیه، اسپانیا، چین و هند نیز به بررسی روایی ساختاری، پایایی و همبستگی آن با سایر متغیرهای روانی مانند افسردگی، سلامت روان، و معنای زندگی پرداخته اند.
به عنوان مثال:
- در مطالعه ای توسط ماایوا و همکاران در دانشگاه تور، فرانسه و در سال 2022 انجام شده است. هدف پژوهش، اعتباریابی نسخه بازنگری‌شده مقیاس ترس از مرگ کالت– لستر در یک نمونه عمومی فرانسوی بود. در این تحقیق، با استفاده از داده‌های 590 شرکت کننده، ساختار عاملی، روایی همگرا و همزمان و پایایی درونی ابزار بررسی شد. نتایج نشان داد که نسخه فرانسوی CL-FODS از ساختار چهاربعدی معتبر، همبستگی معنادار با DAS و پایایی مطلوب برخوردار است و می تواند برای سنجش ترس از مرگ در زمینه‌های بالینی و پژوهشی در جامعه فرانسه مورد استفاده قرار گیرد.
- پژوهشی توسط خواکین توماس سابادو، خواکین تی. لیمونرو و احمد عبدالخالق در سال 2007 انجام شد. هدف آن، ترجمه و اعتبارسنجی نسخه اسپانیایی مقیاس ترس از مرگ کالت–لستر بود. نمونه‌ای شامل 281 دانشجو و متخصص پرستاری اسپانیایی شرکت داشتند. نتایج نشان داد که این نسخه دارای پایایی و روایی مطلوب است و ساختار چهار بعدی نظری ابزار به‌طور کامل تأیید شد.
- مطالعه ای توسط رادکا بوژگووا و اوا یانیکووا انجام شده و در جمهوری چک (Czech Republic) صورت گرفته است. هدف پژوهش، انطباق فرهنگی و اعتبارسنجی نسخه چکی مقیاس ترس از مرگ کالت–لستردر نمونه ای از 256 دانشجوی پرستاری بود. نتایج نشان داد که این نسخه دارای پایایی درونی مطلوب در هر چهار زیرمقیاس است و فرآیند مردن خود، بیشترین سطح ترس را در بین دانشجویان ایجاد می‌کند. همچنین، افرادی که تجربه مواجهه با مرگ یکی از عزیزان را نداشتند، سطح بالاتری از اضطراب مرگ را گزارش کردند.
ترجمه ها و تطبیق فرهنگی
تست اضطراب مرگ لستر به زبان های متعددی از جمله فارسی، ترکی، اسپانیایی، عربی و چینی ترجمه شده است.
در هر کشور، نسخه های ترجمه شده بر اساس فرآیندهای استاندارد ترجمه و بازترجمه و با بررسی پایایی و روایی بومی تهیه شده اند.
تطبیق فرهنگی آن در کشورهای غیرغربی مانند ایران، هند و لبنان نیز نشان داده است که ابعاد اصلی اضطراب مرگ از نظر مفهومی قابلیت انتقال بین فرهنگی دارند، اگرچه برخی تفاوت‌های معنایی و دینی می‌تواند بر پاسخ دهی اثر بگذارد.
وضعیت هنجاری در ایران
- هنجاریابی توسط نادری و اسماعیلی (1388) در ایران.
- هنجاریابی در یکی از پژوهش های (امین پور و همکاران،1391) هنجاریابی شد.
روایی (Validity)
روایی همزمان (Concurrent Validity)
- ضریب همبستگی با تست اضطراب مرگ تمپلر برابر با 0.57 و معنادار گزارش شد (مولایی و زالی پور، 1394؛ جنگی جهان تیغ، لطیفی و سلطانی‌زاده، 1400).
- در پژوهش نادری و روشنی (1390)، اعتبار همزمان با مقیاس اضطراب مرگ تمپلر برابر با 0.75 گزارش شد.
- عبدالخالق (2002) در مطالعه ای همبستگی پیرسون نمرات کل در معیار تمپلر و 4 خرده مقیاس اضطراب از مرگ خود، مردن خود، مرگ دیگران و مردن دیگران از ابزار کانت لستر را به ترتیب، 0.54، 0.55، 0.52 و 0.65 و نمره کل 0.73 به دست آورد.
روایی عاملی (Factorial Validity)
- ضرایب آلفای کرونباخ پس از تحلیل عاملی برای 4 عامل تشکیل دهنده، 0.854، 0.827، 0.739 و 0.135 به دست آمد (امین پور و همکاران،1391).
روایی ظاهری (Face Validity)
- روایی ظاهری بررسی و توسط متخصصان تأیید شد (برزگر و همکاران، 1394).
پایایی (Reliability)
پایایی به روش آلفای کرونباخ (Internal Consistency)
پایایی به روش آلفای کرونباخ در پژوهش های مختلف، نادری و اسماعیلی 0.89، مولایی و زالی پور در سال (1394) 0.84، نادری و روشنی (1390) 0.93 گزارش شد. همچنین، در پژوهش جهان تیغ و همکاران (1401) پایایی این تست 0.79 به دست آمد. در پژوهش جنگی جهان تیغ، لطیفی و سلطانی زاده (1400)، ضریب پایایی از طریق روش آلفای کرونباخ 0.89 گزارش شد و شیخ محمدی و همکاران (1401) آن را 0.83 و رشید و همکاران (1402) آن را 0.89 گزارش کردند.
همچنین در پژوهش رشید و همکاران (1402)، آلفای کرونباخ در خرده مقیاس های اضطراب مرگ به ترتیب، 0.64، 0.79، 0.86 و 0.90 بود.
پایایی به روش دونیمه سازی (Split-Half Reliability)
نادری و اسماعیلی آن را 0.68 و جنگی، جهان تیغ، لطیفی و سلطانی زاده آن را 0.68 اعلام کردند.
پایایی در مطالعات بین فرهنگی
پایایی این ابزار در فرهنگ های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و 0.85 گزارش شد؛ همچنین عبدالخالق (2002)، در مطالعه ای همبستگی پیرسون نمرات کل در معیار تمپلر و 4 خرده مقیاس اضطراب از مرگ خود، مردن خود، مرگ دیگران و مردن دیگران از ابزار کانت لستر را به ترتیب، 0.54، 0.55، 0.52 و 0.65 و نمره کل 0.73 به دست آورد. عبدلخالق پایایی تست را در خرده مقیاس های اضطراب از مرگ خود، دیدن مردن خود، مرگ دیگران و دیدن مردن دیگران به ترتیب 0.79، 0.82، 0.701 و 0.75 به دست آورد.
لستر و کاسترومایر (1993) آن را 0.73 گزارش کردند.
خلأهای پژوهشی و محدودیت‌های علمی
- محدودیت های گزارش‌شده در مطالعات موجود: بسیاری از مطالعات موجود به داده های توصیفی یا ضرایب همبستگی محدود شده و تحلیل های عمیق تری مانند مدل یابی معادلات ساختاری کمتر به کار رفته اند.
- گروه های کمتر بررسی شده: افراد سالمند، کودکان و نوجوانان، بیماران جسمی مزمن و سوگ دیدگان در بسیاری از مطالعات مغفول مانده‌اند یا فقط به صورت مقطعی بررسی شده اند.
- محدودیت‌های فرهنگی و زبانی: بیشتر نسخه های ترجمه شده فاقد تطبیق فرهنگی کامل و بررسی سوگیری های زبانی یا معنایی در آیتم‌ها هستند.
- کمبود شواهد آماری پیشرفته: تحلیل عاملی تأییدی (CFA)، تحلیل افتراقی بین گروه‌ها و شاخص های اعتبار افتراقی در اکثر پژوهش ها گزارش نشده اند یا ناقص هستند.
- پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آینده: اعتباریابی در نمونه های بالینی خاص، بررسی اثرات متقابل متغیرهای شخصیت و معنویت و تحلیل های طولی برای پایایی زمانی پیشنهاد می شود.
- سوالات بی پاسخ یا نا پژوهیده: ارتباط دقیق بین اضطراب مرگ و متغیرهایی چون تاب آوری، امید، و طرحواره های ناسازگار هنوز به طور کامل تبیین نشده اند.
منابع و مراجع
- برزگر، ز.، آقاجانی، ط.، و انصاری‌نژاد، ن. (1394). رابطه بین طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و رفتارهای مقابله‌ای اجتنابی با اضطراب مرگ دانشجویان. آموزش، مشاوره و روان‌درمانی (تعالی مشاوره و روان‌درمانی)، 4(16)، زمستان، بدون شماره صفحه مشخص.
- شیخ‌محمدی، ف.، رضایی، آ.، برزگر، م.، و بقولی، ح. (1401). اثربخشی مشاوره گروهی به شیوه درمان پذیرش و تعهد بر ادراک درد و اضطراب مرگ در زنان مبتلا به سرطان پستان. رویش روانشناسی، 11(12 [پیاپی 81])، اسفند، بدون شماره صفحه مشخص.
- جنگی جهان‌تیغ، ل.، لطیفی، ز.، و سلطانی‌زاده، م. (1401). اثربخشی آموزش خودشفابخشی بر اضطراب مرگ و کیفیت خواب سالمندان زن مقیم آسایشگاه شهر اصفهان. سالمند، 17(3)، 380–397.
- نادری، ف.، و روشنی، خ. (1389). رابطه هوش معنوی و هوش اجتماعی با اضطراب مرگ زنان سالمند. زن و فرهنگ، 2(6)، 55–67.
- ولایی، ن.، و زالی‌پور، س. (1394). اثربخشی معنا‌درمانی بر اضطراب مرگ سالمندان. روانشناسی پیری، 1(1)، 49–55.
قیمت گذاری
تست‌های شخصیت‌شناسی ابزارهای ارزشمندی هستند که به افراد کمک می‌کنند تا درک بهتری از ویژگی‌های شخصیتی، رفتارها و الگوهای فکری خود به دست آورند.
کاربرد تست
در ادامه کاربردهایی از تست اضطراب مرگ بر اساس منابع معتبر به شما ارائه می شود:
تست های مرتبط
چنانچه مایلید شرکت یا سازمان خود را سنجیده توسعه دهید و کاربران خود را در مسیر رشد فردی و گروهی قرار دهید می توانید از پلتفرم سازمانی ما استفاده کنید و خدمات آن را به کارمندان خود اختصاص دهید
سوالات متدوال
این تست دقیقا چه چیزی را می سنجد؟
تست اضطراب مرگ کالت لستر میزان نگرانی، ترس و پریشانی روانی افراد نسبت به مرگ خود، مردن خود، مرگ دیگران و دیدن مردن دیگران را می سنجد. این آزمون ابعاد مختلف اضطراب مرگ را از منظر هیجانی، شناختی و وجودی ارزیابی می‌کند و به ویژه در تحلیل نگرش های اگزیستانسیال و واکنش های روانی به مرگ مؤثر است.
آیا این تست از نظر علمی معتبر است؟
بله، این تست یکی از ابزارهای شناخته شده در روان شناسی مرگ و اضطراب های اگزیستانسیال است و روایی و پایایی آن در مطالعات مختلف بین‌المللی و داخلی تأیید شده است. ضرایب پایایی آلفای کرونباخ بالاتر از 0.80 و همبستگی معنادار با ابزارهای مشابه مانند مقیاس اضطراب مرگ تمپلر، اعتبار علمی آن را پشتیبانی می کند.
این تست برای چه افرادی مناسب است؟
این آزمون برای بزرگسالان 18 سال به بالا طراحی شده و در زمینه های بالینی، مشاوره ای، آموزشی و سازمانی قابل استفاده است. استفاده از آن در نوجوانان بالای 15 سال به ویژه در شرایطی مانند مواجهه با بحران، سوگ یا تصمیم گیری های مرتبط با سلامت یا معنا نیز با احتیاط و نظارت تخصصی امکان پذیر است.
آیا می توان از این تست در مدارس و سازمان ها استفاده کرد؟
بله، این تست در سازمان‌ها (مانند بیمارستان ها، اورژانس، یا مراکز پرفشار روانی) برای ارزیابی تاب آوری یا اضطراب وجودی کارکنان قابل استفاده است. در مدارس یا دانشگاه ها نیز می توان از آن در چارچوب مشاوره روان شناختی یا حمایت پس از بحران بهره برد.
تفسیر نتایج این تست به چه صورت انجام می شود؟
نتایج تست شامل نمره کل اضطراب مرگ و نمرات چهار خرده مقیاس است که به تفکیک مؤلفه های مرگ و مردن خود و دیگران ارائه می شود. تفسیر دقیق نتایج نیازمند دانش تخصصی روان شناسی است و باید با در نظر گرفتن برخی مولفه ها انجام شود.
چطور می توان به نتایج تست اعتماد کرد؟
نسخه های معتبر این تست بر اساس تحلیل های آماری، مطالعات تطبیقی و پایایی بالا طراحی شده اند. استفاده از نسخه استاندارد، اجرای صحیح (بدون شتاب یا سوگیری) و تفسیر حرفه ای توسط روان شناس، دقت و اعتبار نتایج را تضمین می‌کند. همچنین این تست دارای مستندات علمی متعدد و ساختار مفهومی روشن است.
آیا نسخه های بومی یا بین المللی معتبری از این آزمون وجود دارد؟
بله، این آزمون در کشورهای مختلف از جمله آمریکا، ترکیه، اسپانیا، چین و ایران ترجمه و در پژوهش های متعددی بررسی شده است. نسخه فارسی این تست توسط پژوهشگران دانشگاهی بومی سازی و اعتبارسنجی شده و ضرایب پایایی و روایی آن در فرهنگ ایرانی مطلوب گزارش شده است.
انجام این تست چقدر زمان می برد؟
تکمیل نسخه 32 سؤالی این تست حدود 8 تا 10 دقیقه زمان می برد و با استفاده از مقیاس لیکرت 5 درجه ای انجام می شود. آزمون از نوع خود گزارشی است و می تواند به صورت آنلاین یا کاغذی اجرا شود. اجرای مصاحبه ای توصیه نمی‌شود، چرا که ممکن است صداقت پاسخ ها را کاهش دهد.