تست عشق مثلثی استرنبرگ (STLS) ابزاری معتبر و نظریه‌ محور برای سنجش سه مؤلفه اصلی عشق یعنی صمیمیت، اشتیاق و تعهد است. این آزمون بر پایه نظریه مثلثی عشق رابرت استرنبرگ طراحی شده و در تحلیل کیفیت، تعادل و نوع روابط عاشقانه کاربرد دارد. STLS  به متخصصان کمک می‌ کند تا ابعاد مختلف رابطه را به‌ صورت کمی ارزیابی کرده و مداخلات دقیق ‌تری را طراحی کنند.

معرفی تست

تاریخچه

تست عشق مثلثی استرنبرگ یا STLS توسط رابرت جی. استرنبرگ  (Robert J. Sternberg)، روانشناس برجسته آمریکایی و استاد دانشگاه ییل، طراحی شد. این ابزار برای نخستین ‌بار در سال 1986، همزمان با ارائه نظریه مثلثی عشق توسط استرنبرگ منتشر شد و به عنوان یکی از آزمون‌ های معتبر در حوزه روان‌ شناسی روابط میان‌ فردی شناخته می ‌شود.

از زمان معرفی اولیه، STLS  در قالب ‌های متعددی مورد استفاده و بازبینی قرار گرفته است. نسخه اصلی دارای 45 گویه بوده و سه مؤلفه اصلی عشق در نظریه استرنبرگ را پوشش می ‌دهد: صمیمیت، اشتیاق و تعهد. در سال ‌های بعد، نسخه‌ های کوتاه‌ تر و سازگار با فرهنگ ‌های مختلف نیز تهیه شده‌ اند، اما ساختار سه ‌بعدی آزمون در همه آن ‌ها حفظ شده است.

هدف

هدف اصلی از ساخت STLS سنجش میزان و ترکیب مؤلفه ‌های سه ‌گانه عشق در روابط نزدیک، به‌ ویژه روابط عاشقانه و زناشویی است. این آزمون تلاش دارد نیاز روان ‌شناسان و پژوهشگران را برای ارزیابی علمی کیفیت و نوع رابطه عاشقانه پاسخ دهد و درک دقیق ‌تری از پویایی ‌های هیجانی و شناختی در روابط فراهم سازد.

ساختار آزمون

 تعداد سؤال ‌ها و زمان اجرا

نسخه اصلی پرسشنامه عشق مثلثی استرنبرگ شامل 45 گویه است. زمان متوسط اجرای آزمون بین 10 تا 15 دقیقه برآورد می ‌شود.

 مقیاس ‌ها و زیر مقیاس ‌ها

این آزمون دارای ساختاری سه ‌بعدی مطابق با نظریه مثلثی عشق استرنبرگ است که شامل سه مقیاس اصلی زیر می ‌باشد:

• صمیمیت  (Intimacy)ارزیابی احساس نزدیکی، ارتباط عاطفی و پیوند شخصی با فرد مورد علاقه. گویه‌ هایی مانند اهمیت ‌دادن به احساسات طرف مقابل در این مقیاس قرار می ‌گیرند.
• اشتیاق  (Passion)سنجش هیجان‌ های شدید، میل جنسی و جذابیت جسمانی. این مقیاس بر انگیختگی فیزیولوژیک و میل به نزدیکی بدنی تمرکز دارد.
• تعهد  (Commitment)ارزیابی تصمیم فرد برای تداوم رابطه و حفظ آن در بلندمدت. این بعد نشان‌ دهنده قصد و مسئولیت ‌پذیری فرد در قبال پایداری رابطه است.

هر مقیاس شامل 15 گویه است و هیچ زیر مقیاس فرعی رسمی در ساختار فعلی گزارش نشده است. ساختار پرسشنامه فاقد ابعاد سلسله ‌مراتبی است و سه مؤلفه در یک سطح تحلیل قرار دارند.

 روش نمره ‌گذاری

گویه‌ های آزمون بر اساس طیف لیکرت 9 نقطه‌ ای نمره‌ گذاری می ‌شوند. برای هر مقیاس (صمیمیت، اشتیاق، تعهد)، میانگین یا مجموع نمرات 15 گویه مرتبط محاسبه می‌شود. گویه‌ ها نمره ‌گذاری مستقیم دارند و در نسخه اصلی آیتم ‌های معکوس ‌شونده لحاظ نشده ‌اند، مگر در نسخه‌ های بومی‌سازی‌ شده خاص.

نمونه سؤال

نمونه ‌ای از گویه مرتبط با مقیاس «صمیمیت» عبارت است از:

سؤال 1: " به شدت در فکر راحتی شخص مورد نظر هستم."

پاسخ ‌دهی بر اساس مقیاس لیکرت 9 درجه‌ای از «1 = اصلاً » تا «9 = به طور کامل» صورت می ‌گیرد.

کاربرد تست

کاربرد تست در مراکز و مؤسسات

کلینیک‌ های روان ‌شناسی و مراکز مشاوره خانواده

• ارزیابی نوع و کیفیت رابطه بین زوج‌ ها در درمان زوج‌ محور.
• شناسایی عدم توازن میان مؤلفه‌ های عشق (صمیمیت، اشتیاق، تعهد) برای مداخله هدفمند.
• استفاده در طرح ‌ریزی جلسات مشاوره قبل از ازدواج جهت بررسی همخوانی سبک‌ های دلبستگی عاطفی.
• پیگیری اثربخشی مداخلات زوج‌ درمانی از طریق سنجش پیش ‌آزمون و پس ‌آزمون.

سازمان‌ ها و شرکت ها (فاقد کاربرد مستقیم)

• این آزمون به‌ طور مستقیم برای محیط‌های سازمانی یا منابع انسانی کاربرد ندارد، مگر در موارد خاص مانند مشاوره کارکنان در حوزه تعادل کار-زندگی یا رضایت زناشویی مؤثر بر بهره ‌وری.

مدارس و مراکز آموزشی

• استفاده محدود در مشاوره نوجوانان (سنین بالای 16 سال) برای آگاهی از درک رابطه عاطفی و آموزش سواد هیجانی در روابط بین‌ فردی.
• اجرای کنترل ‌شده برای دانشجویان در مراکز مشاوره دانشگاهی با هدف کاهش تعارضات روابط عاشقانه و ارتقای سلامت روان.

کاربرد تست برای متخصصان فردی

روان‌ شناسان بالینی و مشاوران خانواده

• تحلیل تعارضات زناشویی با تمرکز بر عدم تعادل در مؤلفه‌ های عشق.
• کمک به شناسایی نیازهای هیجانی زوجین در درمان ‌های عمیق بین ‌فردی.
• ارزیابی باورهای نهادینه ‌شده در مورد عشق در درمان‌ های شناختی-هیجانی.

مشاوران تحصیلی و شغلی

• استفاده محدود، صرفاً در بافت مشاوره‌ های غیررسمی برای دانشجویان درگیر روابط عاطفی که عملکرد تحصیلی ‌شان تحت تأثیر قرار گرفته است.
• تحلیل سطح تعهد یا هیجان در روابط عاطفی در قالب بررسی عوامل زمینه ‌ساز افت تحصیلی.

کوچ‌ های فردی و کوچ‌ های زندگی

• استفاده در فرایند خودآگاهی هیجانی مراجع، به ‌ویژه در کار با مراجعان دارای مسئله در تنظیم روابط نزدیک.
• تشخیص الگوهای رفتاری و سبک‌ های ارتباطی در روابط صمیمی به‌ عنوان بخشی از فرایند رشد فردی و بهبود رابطه.

کوچ‌ های سازمانی (فاقد کاربرد تخصصی مستقیم)

• مگر در موقعیت‌ هایی خاص از کوچ‌ های زندگی که در سازمان فعالیت دارند و با مراجعان دارای چالش‌های عاطفی مواجه ‌اند؛ این کاربرد عمومی ‌تر و غیر متمرکز بر عملکرد سازمانی است.

تست های مکمل

تست رضایت زناشویی انریچ  (ENRICH Marital Satisfaction Scale)

• موارد سنجش:  ارزیابی میزان رضایت از ابعاد مختلف رابطه زناشویی مانند ارتباط، حل تعارض، مسائل جنسی و انتظارات.
• دلیل مکمل بودن: STLS  مؤلفه‌ های شناختی-هیجانی عشق را می ‌سنجد اما به رضایت کلی از رابطه نمی ‌پردازد؛ ترکیب این دو ابزار امکان تحلیل تطبیقی بین ساختار رابطه و رضایت ادراک ‌شده را فراهم می‌ سازد.

تست طرحواره‌ های ناسازگار یانگ  (Young Schema Questionnaire)

• موارد سنجش:  شناسایی 18 طرحواره ناسازگار اولیه شکل ‌گرفته در دوران کودکی که بر روابط بین ‌فردی تأثیر می ‌گذارند.
• دلیل مکمل بودن:  شناخت الگو های ناسازگار در روابط صمیمی (مانند وابستگی، بی ‌اعتمادی یا محرومیت هیجانی) می ‌تواند به تفسیر دقیق ‌تر نتایج STLS و ریشه ‌یابی مشکلات رابطه کمک کند.

تست شخصیت ‌شناسی نئو NEO-PI-R یا  NEO-FFI

• موارد سنجش:  پنج عامل اصلی شخصیت: روان‌ رنجورخویی، برون‌ گرایی، گشودگی، سازگاری، وظیفه‌ شناسی.
• دلیل مکمل بودن:  ابعاد شخصیت، به ‌ویژه روان ‌رنجورخویی و سازگاری، به ‌شدت بر تجربه عشق، ثبات رابطه و الگوهای تعهد در STLS مؤثرند.

تست هوش هیجانی بار-آن  (Bar-On EQ-i)

• موارد سنجش:  توانایی درک، تنظیم و مدیریت هیجانات در خود و دیگران.
• دلیل مکمل بودن: عشق به ‌ویژه در مؤلفه صمیمیت و تعهد، نیازمند مهارت‌ های هیجانی بالا است؛ تحلیل ترکیبی، نقاط قوت یا ضعف هیجانی در روابط عاشقانه را آشکار می ‌سازد.

تست احساس تنهایی  (UCLA Loneliness Scale)

• موارد سنجش:  شدت تجربه ذهنی تنهایی و عدم رضایت از روابط بین ‌فردی.
• دلیل مکمل بودن:  ناهماهنگی بین مؤلفه‌ های STLS (مثل کمبود صمیمیت یا تعهد) با تجربه بالای تنهایی ممکن است نشانه‌ ای از بحران در رابطه باشد که این ابزار به‌ خوبی مشخص می ‌کند.

تست عشق (قصه عشق) رابرت استرنبرگ

• موارد سنجش:  روایت‌ ها و باورهای ذهنی افراد درباره عشق (مانند عشق به ‌مثابه دوستی، فداکاری یا قرارداد).
• دلیل مکمل بودن:  این تست به تفاوت‌ های معنایی و ذهنی افراد درباره عشق می ‌پردازد و در کنار STLS که به ساختار عینی عشق می ‌پردازد، تحلیلی عمیق ‌تر از تفاوت در انتظارات و تفسیرهای رابطه ارائه می ‌دهد.

با انجام این تست چه چیزی به دست می آورم؟

توضیحات اولیه

در این بخش با نمونه های واقعی، نشان می دهیم که تست چگونه در موقعیت های مختلف استفاده می شود، چه چالش هایی پیش از اجرای تست وجود دارد و چه دستاورد های احتمالی پس از انجام تست حاصل می شود.

نمونه 1.  کلینیک روان ‌شناسی

• چالش اولیه: زوجی در سال پنجم زندگی مشترک خود دچار سردی عاطفی شده بودند. با وجود عدم تعارض شدید، از نبود احساس نزدیکی و اشتیاق در رابطه شکایت داشتند.
• نقش تست: روانشناس با اجرای تست STLS دریافت که مؤلفه اشتیاق و صمیمیت در رابطه به‌ شدت کاهش یافته، در حالی که تعهد همچنان بالا مانده بود؛ این عدم توازن عامل اصلی نارضایتی زوج بود.
• دستاورد یا راه‌ حل نهایی: مداخلات مبتنی بر بازسازی صمیمیت هیجانی و برنامه ‌ریزی برای تقویت فعالیت ‌های دو نفره منجر به بهبود رضایت و احیای ارتباط عاطفی شد.

نمونه 2.  روانشناس فردی

• چالش اولیه: یک زن جوان پس از پایان یک رابطه ‌ی عاطفی دچار اضطراب، کاهش عزت نفس و احساس گناه شده بود و نمی‌ توانست پایان رابطه را بپذیرد.
• نقش تست: تست STLS  نشان داد که مراجع در رابطه قبلی، سطح بالایی از اشتیاق و تعهد را تجربه کرده ولی صمیمیت متقابل شکل نگرفته بود؛ این شکاف باعث ابهام در فهم پایان رابطه شده بود.
• دستاورد یا راه‌ حل نهایی: درمانگر با استفاده از نتایج تست به مراجع کمک کرد تا ساختار رابطه را بازفهمی کند و در فرآیند سوگ رابطه، پذیرش و رشد هیجانی را تجربه کند.

نمونه 3.  دبیرستان

• چالش اولیه: مشاور مدرسه با گروهی از نوجوانان مواجه بود که درگیر روابط عاطفی پیچیده شده بودند و این امر بر عملکرد تحصیلی آن‌ ها تأثیر گذاشته بود.
• نقش تست: با اجرای STLS برای این گروه، مشخص شد که برخی نوجوانان سطح بالایی از تعهد را بدون وجود صمیمیت یا درک واقعی از اشتیاق تجربه می ‌کنند، که باعث وابستگی ناسالم شده است.
• دستاورد یا راه‌ حل نهایی: جلسات گروهی آموزشی در زمینه روابط سالم، تنظیم مرزهای عاطفی و ارتقاء سواد هیجانی طراحی و اجرا شد که منجر به کاهش درگیری ‌های هیجانی و بهبود تمرکز تحصیلی دانش ‌آموزان شد.

نمونه 4. مرکز آموزشی (دانشگاه)

• چالش اولیه: زوج دانشجویی قصد ازدواج داشتند ولی در تصمیم ‌گیری نهایی دچار تردید بودند و گزارش می‌ دادند که احساس‌ هایشان ناپایدار یا متفاوت است.
• نقش تست: تست نشان داد که یک نفر از آن‌ ها در سطح تعهد و اشتیاق نمره بالا و در صمیمیت نمره پایین داشت، در حالی ‌که فرد دیگر نمره‌ های بالاتری در صمیمیت و تعهد داشت ولی اشتیاق ضعیف‌ تری تجربه می ‌کرد.
• دستاورد یا راه‌ حل نهایی: مشاور با شفاف‌ سازی تفاوت‌ های هیجانی و ارزش‌ گذاری مجدد به هر مؤلفه، مسیر گفت ‌و گو و تصمیم ‌گیری زوج را تسهیل کرد و انتخاب آگاهانه ‌تری برای ادامه رابطه فراهم شد.

نمونه 5.  شرکت یا سازمان

• چالش اولیه: کارمندی با سابقه مثبت، طی ماه‌ های اخیر دچار افت تمرکز و کارایی شده بود. بررسی‌ های اولیه دلایل سازمانی خاصی را نشان نمی ‌داد.
• نقش تست: در مشاوره منابع انسانی مشخص شد فرد درگیر تنش‌ های رابطه ‌ای در زندگی شخصی است؛ تست عدم توازن شدید بین تعهد و اشتیاق را در رابطه او نشان داد.
• دستاورد یا راه‌ حل نهایی: ارجاع به مشاوره تخصصی رابطه ‌ای، همراه با مداخلات حمایتی در محیط کار باعث بهبود وضعیت روانی کارمند و بازیابی تدریجی عملکرد شغلی شد.

نمونه 6.  مشاور یا کوچ شغلی

• چالش اولیه: مراجع برای مهاجرت تحصیلی تردید داشت، زیرا نسبت به رابطه عاطفی موجود در ایران وابستگی زیادی احساس می‌کرد و از تعارض بین عشق و اهدافش رنج می ‌برد.
• نقش تست: تست نشان داد که رابطه فعلی از نظر اشتیاق و صمیمیت ضعیف و صرفاً بر تعهد بنا شده است. این تحلیل به کوچ کمک کرد تا نشان دهد آیا این وابستگی پایدار و سازنده است یا نه.
• دستاورد یا راه‌ حل نهایی: مراجع با وضوح بیشتری تصمیم به جدایی و تمرکز بر توسعه فردی گرفت و برنامه مهاجرت را با ثبات هیجانی بیشتر دنبال کرد.

خروجی تست چگونه خواهد بود؟

تفسیر اختصاصی و پیشرفته این تست در ای سنج شامل موارد زیر است:

• ضریب عشق ورزی؛ نمره کلی عشق ورزی را به صورت درصد نشان داده و تفسیر کلی اختصاصی ارائه می دهد.
• خلاصه نتایج؛ اطلاعاتی کلی در رابطه با وضعیت سبک ها، نوع چرخه عشق و رنگ عشق ارائه می دهد.
• بررسی کلی نمرات مثلث عشق؛ به طور خلاصه سه سبک عشق ورزی اصلی را نشان می دهد.
• بررسی مولفه های عشق؛ در تفسیر پیشرفته، سه مولفه اصلی عشق (صمیمیت، اشتیاق، تعهد) به تفکیک به صورت نمودار و جدول گزارش می شود.
• تفسیر اختصاصی نتایج؛ در تفسیر پیشرفته برای هر مولفه با توجه به پاسخ ها، تفسیر متناسب و اختصاصی گزارش می شود.
• مقایسه نمرات شما؛ در تفسیر پیشرفته نمرات آزمودنی در کلیه زیرمقیاس ها با «جمعیت عمومی» مقایسه می شود.
• تعیین نوع عشق؛ بر اساس مدل مثلث عشق استرنبرگ، نوع عشق شما تعیین و تفسیر می شود.
• شخصیت های مشابه؛ شخصیت های سینمایی، کارتونی و اساطیری با سبک عشق ورزی مشابه شما معرفی می شوند.
• چرخ رنگ عشق؛ بر اساس نظریه چرخه رنگ لی، نوع و رنگ عشق شما تعیین و تفسیر می شود.
• تحلیل نظری عشق؛ از دیدگاه نظریه های «دلبستگی»، «زبان عشق»، «انتخاب همسر» و «تکاملی»، نتایج تحلیل و تفسیر می شوند.
• بررسی شاخص های روابط عاشقانه؛ شاخص های «پایداری رابطه»، «امنیت عاطفی»، «همبستگی ایمن»، «انسجام عاطفی»، «هیجان پایدار»، «هیجان عمیق» و «رضایت عاشقانه» تحلیل و تفسیر می شوند.
• مقایسه شاخص های عشق با سایر کشورها؛ شاخص های عشق شما با میانگین شاخص های عشق در 25 کشور دنیا مقایسه می شود.
• برنامه های مداخله ای؛ با توجه به نتایج، «برنامه مداخله»، «تمرینات عملی» و «برنامه هفتگی» برای بهبود رابطه ارائه می شود.
• معرفی کتاب؛ با توجه به نوع عشق و نیازهای شما، کتاب متناسب معرفی می شود.
• معرفی فیلم؛ فیلم مرتبط با نوع عشق و مفاهیم مورد نیاز شما معرفی می شود.

شرایط انجام تست چگونه است؟

شرایط اجرای تست در محیط سازمانی

شرایط اجرا

• تست فقط در جلسات مشاوره فردی یا برنامه‌ های سلامت روان کارکنان قابل استفاده است.
• داوطلبانه بودن پاسخ‌ دهی باید به‌ طور شفاف اطلاع ‌رسانی شود.
• محرمانگی کامل اطلاعات رابطه ‌ای فرد تضمین شود.
• اجرای تست فقط برای کارکنانی که دغدغه شخصی یا خانوادگی دارند توصیه می ‌شود.
• زمان اجرا در محیط آرام و خارج از ساعات پرفشار کاری تنظیم گردد.

الزامات ویژه

• هماهنگی با واحد منابع انسانی برای تعیین چارچوب اخلاقی استفاده از داده‌ ها.
• ارجاع به روانشناس متخصص برای تفسیر نتایج و جلوگیری از برداشت نادرست.
• آموزش اولیه درباره هدف تست پیش از اجرا.
• منع استفاده از نتایج برای تصمیم‌ گیری پرسنلی یا ارزیابی عملکرد.

نکات حساسیت ‌زا

• امکان تحریک هیجانات پنهان در روابط خارج از فضای حرفه ‌ای.
• تداخل نتایج با حریم شخصی و ریسک برداشت‌ های نا صحیح توسط مدیران.

شرایط اجرای تست در کلینیک روان‌شناسی

شرایط اجرا:

• اجرای تست پس از مصاحبه اولیه و ارزیابی اولیه رابطه توصیه می ‌شود.
• استفاده برای مراجعانی که درگیر تعارضات عاطفی، زناشویی یا شکست عشقی هستند.
• ترجیحا در محیطی آرام، بدون مزاحمت و در حضور روانشناس اجرا گردد.
• پیش از اجرا، هدف آزمون به زبان ساده توضیح داده شود.
• همراه با سایر ابزارهای زوج ‌درمانی یا مصاحبه‌ های کیفی استفاده شود.

الزامات ویژه

• ضرورت تحلیل ترکیبی با ابزارهای دیگر مانند، قصه عشق، رضایت زناشویی انریچ و طرحواره یانگ.
• بررسی آمادگی روانی مراجع برای مواجهه با محتوای تست.
• ثبت کتبی رضایت ‌نامه جهت حفظ اصول اخلاق حرفه ‌ای.

نکات حساسیت ‌زا

• نتایج می ‌توانند عامل تحریک تعارض یا بازآفرینی زخم‌ های هیجانی شوند.
• تفسیر بدون مداخله درمانگر ممکن است منجر به سوءبرداشت درباره رابطه شود.

شرایط اجرای تست در مدرسه یا مرکز آموزشی

شرایط اجرا

• مناسب برای نوجوانان بالای 16 سال، در بافت مشاوره فردی، نه گروهی.
• رضایت آگاهانه از خود فرد و در صورت نیاز از والدین اخذ گردد.
• اجرای تست با نظارت مشاور مدرسه یا مرکز مشاوره دانشگاهی صورت گیرد.
• صرفاً برای اهداف آموزشی یا پیشگیری هیجانی، نه ارزشیابی رسمی.
• چارچوب سنی، رشد هیجانی و سطح درک روابط عاشقانه در نظر گرفته شود.

الزامات ویژه

• فیلتر اولیه برای سنجش آمادگی هیجانی دانش ‌آموز.
• تأکید بر آموزش درباره مؤلفه‌ های عشق پیش از اجرای تست.
• جلوگیری از استفاده نتایج در موقعیت‌ های تنبیهی یا کنترلی.

نکات حساسیت ‌زا

• احتمال تحریک هیجانات کنترل ‌نشده در نوجوانان آسیب ‌پذیر.
• خطر برچسب‌ زنی یا سوء تفسیر نتایج توسط همسالان یا کارکنان آموزش ندیده.

 منابع و مراجع

• American Psychological Association. (2022). Ethical principles of psychologists and code of conduct. https://www.apa.org/ethics/code
• Fehr, B. (2006). The science of romantic love: Defining features, developmental processes, and maintenance. In R. J. Sternberg & K. Weis (Eds.), The new psychology of love (pp. 95–115). Yale University Press.
• Fletcher, G. J. O., Simpson, J. A., & Thomas, G. (2000). The measurement of perceived relationship quality components: A confirmatory factor analytic approach. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(3), 340–354. https://doi.org/10.1177/0146167200265007
• Karney, B. R., & Bradbury, T. N. (1995). The longitudinal course of marital quality and stability: A review of theory, method, and research. Psychological Bulletin, 118(1), 3–34. https://doi.org/10.1037/0033-2909.118.1.3
• Morry, M. M., & Kito, M. (2009). Relational-interdependent self-construal moderates the association between intimacy and well-being. Self and Identity, 8(3), 290–306. https://doi.org/10.1080/15298860802505381
• Murstein, B. I. (1988). A taxonomy of love. In R. J. Sternberg & M. L. Barnes (Eds.), The psychology of love (pp. 13–36). Yale University Press.
• Sternberg, R. J. (1986). A triangular theory of love. Psychological Review, 93(2), 119–135. https://doi.org/10.1037/0033-295X.93.2.119
• Sternberg, R. J. (1997). Construct validation of a triangular love scale. European Journal of Social Psychology, 27(3), 313–335. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-0992(199705)27:3<313::AID-EJSP824>3.0.CO;2-6
• Sternberg, R. J. (2006). The new psychology of love. Yale University Press.