تست شخصیت شناسی MBTI (نسخه بزرگسال)
آزمون MBTI با تکیه بر نظریه تیپ های شخصیتی یونگ با سنجش ترجیحات شناختی و رفتاری، ابزاری معتبر در تحلیل تیپ شخصیتی افراد برای کاربردهایی چون خودشناسی، تیم سازی، مشاوره شغلی و توسعه منابع انسانی است.
تعداد انجام
0
تعداد نظرات
0
تعداد سوالات
97
سوال
رده سنی
14 سال به بالا
امتیاز
0 از 10
زمان تقریبی
20 دقیقه
چه چیزهایی را می سنجد
1
درون گرایی در مقابل برون گرایی
Introversion vs. Extraversion
Introversion vs. Extraversion
این بعد نشان می‌دهد که فرد چگونه انرژی روانی خود را به دست می‌آورد و به دنیای پیرامون پاسخ می‌دهد. افراد برون‌گرا (E) معمولاً اجتماعی، پرانرژی، معاشرتی و علاقه مند به تعامل با دیگران هستند و از محیط های پرتحرک و پر جمعیت لذت می‌برند. در مقابل، افراد درون گرا (I) تمایل به تمرکز بر دنیای درونی، افکار و احساسات خود دارند، از خلوت انرژی می‌گیرند و تعاملات اجتماعی را به صورت گزینشی و محدود ترجیح می دهند.
2
شهودی در مقابل حسی
Sensing vs. Intuition
Sensing vs. Intuition
این مقیاس نشان دهنده شیوه ای است که افراد برای دریافت اطلاعات از محیط استفاده می کنند. افراد حسی (S) واقع گرا، دقیق، جزئی نگر بوده و بر تجربه‌های گذشته توجه دارند؛ آن‌ها به واقعیات ملموس و آنچه اکنون وجود دارد اعتماد دارند. در مقابل، افراد شهودی (N) در جستجوی الگوها، ایده‌ها و احتمالات هستند، آینده نگر بوده و بر معانی و روابط مفهومی تمرکز می‌کنند؛ آن‌ها اغلب از نوآوری و الهام گرفتن استقبال می‌کنند.
3
تفکری در مقابل احساسی
Feeling vs. Thinking
Feeling vs. Thinking
این بعد نشان می دهد افراد چگونه تصمیم گیری می‌کنند. افراد تفکری (T) به تحلیل منطقی، قواعد منسجم و اصول عینی تکیه می‌کنند؛ آن‌ها به عدالت، کارآمدی و شفافیت اهمیت می‌دهند. در مقابل، افراد احساسی (F) ترجیح می‌دهند تصمیماتی بگیرند که مبتنی بر ارزش‌های انسانی، همدلی، هماهنگی اجتماعی و تأثیرگذاری عاطفی باشد؛ آن‌ها بیشتر به روابط اهمیت می‌دهند تا قانون مدار بودن.
4
قضاوتگر در مقابل ادراکی
Perceiving vs. Judging
Perceiving vs. Judging
این مقیاس به نحوه سازمان دهی رفتار بیرونی و پاسخ گویی به جهان خارج اشاره دارد. قضاوت گرها (J) ساختارمند، منظم، هدف محور و تصمیم گیرنده هستند. آن‌ها برنامه ریزی می‌کنند، مسئولیت پذیرند و از پایان بخشیدن به کارها احساس رضایت می کنند. در مقابل، ادراکی ها (P) انعطاف پذیر، خودانگیخته، پذیرای تغییر و تمایل به تجربیات جدید دارند؛ آن‌ها ترجیح می دهند فرآیندها را کشف محور و آزاد پیش ببرند تا ساختارمند و غیر قابل انعطاف.
توضیحات تکمیلی
آزمون MBTI با تکیه بر نظریه تیپ‌های شخصیتی یونگ، افراد را بر اساس چهار بعد ترجیحی به 16 تیپ شخصیتی دسته بندی می کند و ابزاری ساختاریافته و مناسب برای خودشناسی، تحلیل سبک های ارتباطی، تصمیم گیری بهتر و غیره می باشد. این تست در حوزه توسعه منابع انسانی، تیم سازی، مشاوره شغلی و ارتقاء خودآگاهی حرفه ای به ویژه در سازمان‌ها، آموزشگاه‌ها و مراکز مشاوره کاربرد گسترده دارد.
معرفی تست
تاریخچه
آزمون MBTI (شاخص تیپ مایرز–بریگز) در اوایل قرن بیستم در ایالات متحده توسط کاترین کوک بریگز و دخترش ایزابل بریگز مایرز پایه گذاری شد. انگیزه اولیه بریگز برای مطالعه تیپ‌های شخصیتی، آشنایی با داماد آینده‌اش، کلارنس مایرز بود که طرز تفکر متفاوتی داشت.
او با مطالعه درباره تفاوت‌های خلق و خو به نظریه تیپ شخصیتی علاقه مند شد و پس از مطالعه ترجمه کتاب «تیپ‌های روانشناختی» اثر کارل یونگ در سال 1923، دریافت که افکار خودش با نظریه یونگ هم راستاست؛ اما نظریه یونگ ساختارمند تر و پیشرفته تر بود. این شباهت‌ها باعث شد که مادر و دختر تصمیم بگیرند نظریه یونگ را ساده سازی کرده و در قالبی کاربردی تر به عموم معرفی کنند.
توسعه عملی آزمون در زمان جنگ جهانی دوم سرعت گرفت. ایزابل مایرز بر این باور بود که درک بهتر تفاوت‌های شخصیتی، همکاری میان انسان‌ها را افزایش می‌دهد و از تعارض‌ها می‌کاهد. به همین دلیل او تلاش کرد ابزاری طراحی کند تا مردم بتوانند تیپ روانشناختی خود را بشناسند. وی بیش از 20 سال صرف طراحی پرسش‌ها و اعتبارسنجی ابزار کرد تا اینکه نسخه اولیه آزمون MBTI در سال 1962 منتشر شد.
هدف
هدف اصلی از ساخت آزمون MBTI، فراهم سازی ابزاری عملیاتی برای شناسایی ترجیحات شناختی و رفتاری افراد بر اساس ابعاد شخصیت بود. این آزمون تلاش داشت تا به افراد و متخصصان کمک کند تفاوت‌های فردی را در زمینه‌هایی چون سبک تصمیم گیری، تعامل اجتماعی و جهت گیری شغلی بهتر درک و مدیریت کنند.
امروزه آزمون MBTI در سراسر جهان برای توسعه فردی، مشاوره شغلی و سازمانی مورد استفاده قرار می گیرد و همچنان با همان اصل اولیه ادامه می یابد: شناخت شخصیت می‌تواند دنیا را جای بهتری کند.
ساختار آزمون
تعداد سؤال ها و زمان اجرا
- آزمون MBTI در نسخه استاندارد شامل 93 سؤال دوگزینه ای است؛ زمان متوسط اجرای آزمون 15 تا 25 دقیقه است.
- نسخه موجود در سایت ای سنج دارای 97 سوال است؛ تیم روانسنجی ای سنج با هدف افزایش قدرت سنجش، پس از تحلیل های صورت گرفته، در تعداد سوالات و ساختار این تست بازنگری انجام دادند.
مقیاس ها و زیرمقیاس ها
ساختار آزمون MBTI به صورت سلسله مراتبی شامل 4 بعد اصلی است که در ترکیب، 16 تیپ شخصیتی را می سازند. هر بعد، یک طیف دوگانه دارد:
- برون‌گرایی (E-Extraversion)؛ ترجیح به تمرکز بر دنیای بیرونی، تعامل با دیگران و فعالیت‌های اجتماعی.
- درون‌گرایی (Introversion – I) گرایش به تمرکز بر دنیای درونی، تفکر، و تأمل شخصی.
- شهودی (Intuition – N) تمایل به پردازش اطلاعات از طریق الگوها، ایده‌ها و احتمالات.
- حسی (Sensing – S) تمرکز بر جزئیات واقعی، تجربیات گذشته و داده‌های ملموس.
- تفکری (Thinking – T) تصمیم گیری بر پایه منطق، تحلیل و اصول عینی.
- احساسی (Feeling – F) تصمیم‌گیری مبتنی بر ارزش‌ها، روابط انسانی و همدلی.
- قضاوتگر (Judging – J) سبک زندگی ساختارمند، برنامه ریزی‌شده و هدف محور.
- ادراکی (Perceiving – P) سبک زندگی انعطاف‌پذیر، باز و ترجیح برای کشف گزینه‌های جدید.
در نسخه Step II، هر بعد اصلی به 5 زیرمقیاس جزئی‌تر تقسیم می‌شود (مجموعاً 20 زیرمقیاس)، که ترجیحات فرد را با دقت بیشتری تحلیل می‌کند.
زیر مقیاس های MBTI Step II به تفکیک هر بُعد عبارت اند از:
1. برون‌گرایی (E) / درون‌گرایی (I)
- متمرکز بر بیرون / متمرکز بر درون (Initiating / Receiving):
گرایش به آغاز تعاملات اجتماعی در برابر تمایل به پاسخ گویی به دعوت دیگران. - بیانگر / درون نگر (Expressive / Contained):
میزان ابراز آشکار احساسات و افکار در برابر کنترل هیجانی و رفتاری بیشتر. - سر زندگی / خلوت گزینی (Gregarious / Intimate):
ترجیح بر گروه‌های بزرگ و پرانرژی در برابر روابط نزدیک و محدود. - فعال / تأمل گر (Active / Reflective):
پیش دستی در عمل و تعامل با محیط در برابر تمایل به تفکر پیش از اقدام. - پرسرعت / آرام (Enthusiastic / Quiet):
تمایل به پاسخ دهی سریع، پرتحرک و هیجانی در برابر رفتار آهسته تر و سنجیده تر
2. شهودی (N) / حسی (S)
- متمرکز بر امکانات / متمرکز بر واقعیت (Imaginative / Realistic):
علاقه به امکانات ذهنی و احتمالات در برابر توجه به واقعیات و ملموسات. - مفهومی / عملی (Conceptual / Practical):
ترجیح به کار با ایده‌ها، الگوها و روابط مفهومی در برابر گرایش به راه حل‌های قابل اجرا. - قیاسی / استقرایی (Theoretical / Experiential):
استفاده از تئوری و تجرید در برابر یادگیری از تجربه‌های عینی. - نماد گرا / محسوس گرا (Original / Traditional):
نوگرایی و خلاقیت در برابر ترجیح به روش‌ها و الگوهای آشنا. - آینده نگر / حال نگر (Future-focused / Present-focused):
تمرکز بر امکانات آینده در برابر توجه به زمان حال و اطلاعات موجود.
3. تفکری (T) / احساسی (F)
- منطقی / همدلانه (Logical / Empathetic):
تصمیم گیری مبتنی بر منطق و تحلیل عینی در برابر تأکید بر همدلی و احساسات انسانی. - انتقادی / پذیرنده (Questioning / Accommodating):
رویکرد سنجش‌گر و چالش برانگیز در برابر تمایل به سازگاری و هماهنگی. - منصف / وفادار (Tough / Tender):
توجه به انصاف و اصل بی‌طرفی در برابر وفاداری به افراد و روابط. - تحلیلی / ارزشی (Objective / Personal):
تحلیل شرایط با معیارهای بیرونی در برابر ارزیابی موقعیت‌ها بر اساس ارزش‌های درونی. - متمرکز بر وظیفه / متمرکز بر رابطه (Critical / Compassionate):
تمرکز بر انجام وظیفه و منطق در برابر توجه به نیازهای عاطفی و بین‌فردی دیگران.
4. قضاوتگر (J) / ملاحظه‌گر (P)
- برنامه ریز / انطباق‌پذیر (Systematic / Casual):
ساختارمندی، نظم و هدف مندی در برابر انعطاف پذیری و خودانگیختگی. - زمان مند / آزادانه (Early Starting / Pressure-prompted):
تمایل به شروع زودهنگام وظایف در برابر انجام کارها در لحظات آخر. - برنامه محور / گزینه محور (Scheduled / Spontaneous):
زندگی بر اساس برنامه‌ریزی مشخص در برابر باز بودن برای گزینه‌های جدید. - قاطع / بازاندیش (Methodical / Emergent):
تصمیم گیری زودهنگام و قطعی در برابر انعطاف در تغییر مسیر. - کنترل‌گر / پذیرنده (Deliberate / Open-ended):
نیاز به کنترل فرایندها در برابر پذیرش تغییر و جریان آزاد امور.
16 تیپ شخصیتی در آزمون MBTI عبارت اند از:
- INTJ (معمار): تحلیل‌گری با ذهنی تیزبین و رویکردی مستقل که اغلب غیرمتعارف به‌نظر می‌رسد
- INTP (منطق‌گرا): فردی کنجکاو و تحلیلی که برای درک سازوکارها از آزمون و خطا لذت می‌برد.
- ENTJ (فرمانده): هدف‌گرا و قاطع، با توان رهبری بالا برای دستیابی به چشم‌اندازهای بلندمدت.
- ENTP (مجادله‌گر): خلاق، ماجراجو و علاقه‌مند به چالش‌های ذهنی و فرصت‌های جدید
- INFJ (حامی): آرمان‌گرایی متعهد که برای کمک به دیگران انرژی می‌گذارد، حتی بی‌آنکه خود بداند.
- INFP (میانجی): فردی آرمان‌گرا با عمق هیجانی بالا و باور به تغییرات انسانی و معنادار
- ENFJ (پیشرو): رهبری الهام‌بخش که با قاطعیت برای تحقق اهداف جمعی تلاش می‌کند.
- ENFP (مبارز): پرانرژی، مستقل و اجتماعی که در مسیر کشف استعدادهای خود گام برمی‌دارد.
- ISTJ (بازرس): منطقی، مسئولیت‌پذیر و منظم؛ متعهد به دقت و زمان‌بندی.
- ISFJ (مدافع): مراقب و وفادار، فردی عمل‌گرا که بدون جلب توجه خدمت می‌کند.
- ESTJ (اجراکننده): اجتماعی، منظم و عمل‌گرا که دیگران به او اعتماد دارند.
- ESFJ (سفیر): محبوب، حمایت‌گر و همدل که در روابط انسانی عمیق عمل می‌کند.
- ISTP (ماهر): فردی مستقل و عمل‌محور که ترجیح می‌دهد به جای حرف، عمل کند.
- ISFP (ماجراجو): هنرمند و انعطاف‌پذیر با تمایل به تجربه‌گرایی و خودابرازی.
- ESTP (کارآفرین): فعال، فرصت‌طلب و پرانرژی که در شرایط پویا شکوفا می‌شود.
- ESFP (سرگرم‌کننده): خوش‌مشرب، پرتحرک و سرشار از شور زندگی که محیط را بانشاط می‌سازد.
روش نمره گذاری
نمره گذاری در آزمون MBTI بر اساس انتخاب یکی از دو گزینه در هر آیتم انجام می‌شود. پاسخ‌ها به‌صورت دو گزینه ای مثلا در مورد درون گرایی و برون گرایی هستند و در مجموع، نمرات هر بُعد محاسبه و با استفاده از جداول تفسیری به یک تیپ شخصیتی از میان 16 تیپ ممکن ارتباط داده می شوند. برخی آیتم‌ها ممکن است جهت گیری معکوس داشته باشند.
نمونه سؤال
سؤال 1: وقتی در یک مهمانی شلوغ هستید، معمولاً:
الف) از تعامل با افراد جدید انرژی می‌گیرید.
ب) ترجیح می‌دهید فقط با چند نفر آشنا صحبت کنید.
(نوع پاسخ‌دهی: دوگزینه‌ای – خودسنجی)
کاربردهای تست
در ادامه به کاربردهای این تست در دو بخش مربوط به سازمان ها و متخصصین فردی اشاره خواهیم کرد:
کاربرد تست برای مراکز و موسسات
کلینیک های روان شناسی و مراکز مشاوره
- تسهیل در فرایند خود شناسی و افزایش بینش مراجع نسبت به سبک‌های ارتباطی و تصمیم گیری
- بهبود رابطه درمانی با شناخت ترجیحات شناختی و هیجانی مراجع
- کمک به شناسایی ناسازگاری‌های رفتاری در روابط بین فردی
- استفاده به عنوان ابزار مکمل در روان درمانی فردی یا زوج درمانی، به ویژه در درمان‌های مبتنی بر شخصیت
سازمان‌ها و شرکت ها
- طراحی و بهینه سازی تیم های کاری بر اساس تیپ‌های شخصیتی مکمل
- ارتقاء تعاملات سازمانی از طریق شناخت سبک‌های ارتباطی کارکنان
- تسهیل فرآیند جذب و انتخاب نیروی انسانی با تطابق تیپ شخصیتی با نقش شغلی
- توسعه مسیر شغلی و طراحی برنامه های توانمند سازی فردی
- مدیریت تعارض‌های بین فردی در محیط کار با تحلیل تفاوت‌های تیپ شناختی
- طراحی مداخلات کوچینگ سازمانی و برنامه های رهبری اثربخش
مدارس و مراکز آموزشی (ویژه دوره متوسطه دوم و بالاتر):
- کمک به انتخاب رشته تحصیلی و هدایت تحصیلی بر اساس ترجیحات شناختی دانش‌آموز
- افزایش خودآگاهی تحصیلی برای بهبود عملکرد و رضایت تحصیلی
- تحلیل سبک‌های یادگیری و تطبیق آن با شیوه‌های آموزشی
- استفاده در جلسات مشاوره فردی و خانوادگی جهت فهم بهتر شخصیت نوجوانان
کاربرد تست برای متخصصان فردی و مشاوران
روان شناسان (بالینی، مشاوره‌ای، تربیتی)
- تحلیل سبک شناختی هیجانی مراجع جهت انتخاب نوع مداخله درمانی
- کمک به ارزیابی اولیه شخصیت در جلسات روان درمانی
- بررسی سازگاری شخصیتی در مداخلات بین فردی و زوج درمانی
- استفاده در مداخلات رشد فردی، به ویژه برای درمانگرانی با رویکرد شخصیت محور
مشاوران شغلی و تحصیلی
- تطبیق تیپ شخصیتی با مشاغل مناسب بر اساس مدل‌های مبتنی بر علاقه و شخصیت
- تحلیل ناسازگاری‌های شغلی و کاهش تعارضات حرفه‌ای
- استفاده در جلسات هدایت تحصیلی برای انتخاب آگاهانه تر مسیر دانشگاهی یا حرفه‌ای
- بررسی انگیزه‌ها و سبک‌های تصمیم‌گیری فرد برای انتخاب شغل
کوچ های فردی و سازمانی
- کمک به شناسایی نقاط قوت طبیعی بر اساس تیپ شخصیتی
- تسهیل فرایند هدف گذاری و برنامه ریزی فردی با توجه به سبک عملکرد
- ایجاد چارچوب برای تحلیل تعاملات بین فردی در کوچینگ بین رشته ای
- استفاده به عنوان ابزار گفت وگو برای افزایش خودآگاهی و پیشرفت حرفه‌ای
تست های مکمل
به منظور بهبود کیفیت و عمق بررسی فردی می توان از تست های دیگری در کنار تست شخصیت شناسی MBTI استفاده کرد؛ چرا که تست MBTI به بررسی ویژگی های شخصیتی پرداخته و عواملی همچون استعدادها، رغبت ها، هوش و... را ارزیابی نمی کند.
پیشنهاد ای سنج به شما انجام تست های زیر در کنار تست شخصیت شناسی MBTI می باشد:
تست شخصیت‌شناسی نئو (NEO-PI-R / NEO-FFI)
- موارد سنجش: MBTI ترجیحات شناختی و سبک‌های رفتاری را براساس نظریه یونگ می‌سنجد، در حالی‌که نئو مبتنی بر مدل تجربی پنج عامل شخصیت است.
- دلیل مکمل بودن: این دو تست از نظر سازه ای مکمل اند؛ MBTI بیشتر توصیفی و تیپ محور و نئو تحلیلی تر و پیوستاری می باشد؛ ترکیب آن‌ها تحلیل چند بعدی از شخصیت را به ویژه در محیط های درمانی، آموزشی و سازمانی امکان پذیر می سازد.
تست شخصیت‌شناسی MMPI (فرم 370 یا 576 سؤالی)
- موارد سنجش: MMPI ابزاری بالینی با تمرکز بر آسیب شناسی روانی و الگوهای ناسازگار است؛ در حالی‌که MBTI بر ویژگی‌های طبیعی و عملکردی شخصیت تمرکز دارد.
- دلیل مکمل بودن: استفاده همزمان از این دو تست، امکان تفکیک میان ویژگی‌های سالم شخصیت و نشانگان بالینی را فراهم می‌سازد و برای تشخیص گذاری یا تصمیم گیری در موقعیت‌های حساس مانند استخدام‌های امنیتی یا مشاوره بالینی سودمند است.
تست رغبت سنج شغلی هالند (RIASEC)
- موارد سنجش: تست هالند به ارزیابی رغبت‌های شغلی افراد می‌پردازد، در حالی‌که MBTI سبک‌های تصمیم گیری و تعامل را می‌سنجد.
- دلیل مکمل بودن: همپوشانی مفهومی میان ترجیحات شخصیتی و محیط شغلی مطلوب وجود دارد؛ استفاده همزمان آن‌ها برای تحلیل تطبیقی بین تیپ شخصیتی و زمینه‌های شغلی به ویژه در مشاوره شغلی و هدایت تحصیلی کاربردی است.
تست استعدادیابی کلیفتون (Clifton Strengths)
- موارد سنجش: کلیفتون نقاط قوت قابل توسعه را در 34 حوزه عملکردی شناسایی می‌کند، در حالی‌که MBTI به ترجیحات شخصی می‌پردازد.
- دلیل مکمل بودن: تحلیل ترکیبی آن‌ها به متخصصان امکان می‌دهد هم شناختی پایدار و هم قابلیت‌های پویا و قابل توسعه مراجع را در کنار هم تحلیل کنند؛ انجام همزمان این دو تست برای کوچینگ، توسعه رهبری و برنامه ریزی منابع انسانی مناسب است.
تست دیسک (DISC)
- موارد سنجش: هر دو تست به تحلیل رفتارهای فردی در محیط کار می پردازند اما رویکرد MBTI نظریه محور و دیسک تجربه محور و کاربردی است.
- دلیل مکمل بودن: استفاده ترکیبی موجب افزایش دقت در شناخت الگوهای ارتباطی، سبک‌های رهبری و هماهنگی تیمی می‌شود. تفاوت در نوع مقیاس (تیپ محور در MBTI، بعدی در DISC) تحلیل را کامل تر می‌کند.
تست هوش هیجانی (EQ) بار-آن
- موارد سنجش: MBTI سبک شناختی و رفتاری را تحلیل می‌کند، در حالی‌که بار-آن مهارت‌های هیجانی اجتماعی را می‌سنجد.
- دلیل مکمل بودن: ترکیب این دو تست دیدگاهی جامع از نحوه تصمیم‌گیری، تعاملات بین‌فردی و سازگاری روانی فرد ارائه می‌دهد. در مداخلات مشاوره ای، کوچینگ و سازمانی به ویژه برای مدیران و کارکنان کلیدی بسیار مؤثر است.
این تست در عمل چگونه کار می کند؟
توضیحات اولیه
در این بخش با نمونه های واقعی، نشان می دهیم که تست چگونه در موقعیت های مختلف استفاده می شود، چه چالش هایی پیش از اجرای تست وجود دارد و چه دستاوردهای احتمالی پس از انجام تست حاصل می شود.
نمونه 1: کلینیک روانشناسی
- چالش اولیه: در یک کلینیک روانشناسی، مراجعی بزرگسال به دلیل تعارض‌های مزمن بین فردی و اضطراب اجتماعی، ناتوانی در برقراری روابط مؤثر با اطرافیان را تجربه می‌کرد.
- نقش تست: اجرای آزمون MBTI نشان داد که فرد دارای ترجیحات درون‌گرایی و تفکری است که با انتظارات محیط اجتماعی پیرامونش در تضاد قرار گرفته‌اند. این شناخت به تحلیل دقیق تر علل هیجانی مشکل کمک کرد.
- دستاورد یا راه‌حل نهایی: بر اساس نتایج تست، برنامه درمانی تنظیم شد تا پذیرش تیپ شخصیتی و اصلاح سبک تعامل درونی تسهیل شود. این مداخله منجر به کاهش اضطراب و بهبود روابط فردی شد.
نمونه 2: روانشناس فردی
- چالش اولیه:یک روانشناس فردی با مراجعی مواجه بود که در روابط شخصی و عاطفی شکست‌های مکرر داشت و تصمیم‌گیری‌های هیجانی او اغلب منجر به پشیمانی می‌شد.
- نقش تست: تست MBTI نشان داد که فرد دارای تیپ احساسی و ملاحظه‌گر است و در موقعیت‌های فشار به جای تصمیم‌گیری قاطع، واکنش‌های اجتنابی دارد.
- دستاورد یا راه‌حل نهایی: مداخلات مبتنی بر تیپ شخصیتی طراحی شد تا سبک تصمیم‌گیری ارتقاء یابد و فرد به درک روشن‌تری از نقاط قوت و محدودیت‌های شخصیتی خود برسد.
نمونه 3: دبیرستان غیر انتفاعی
- چالش اولیه: مشاور یک دبیرستان دخترانه با دانش‌آموزانی رو به رو بود که در فرآیند انتخاب رشته تحصیلی دچار سردرگمی، تردید و عدم شناخت خود بودند.
- نقش تست: اجرای گروهی آزمون MBTI، تیپ‌های شخصیتی دانش‌آموزان را در ابعاد ترجیحی و شناختی روشن ساخت و اطلاعاتی درباره سبک‌های یادگیری، علایق و گرایش‌های تحصیلی ارائه داد.
- دستاورد یا راه‌حل نهایی: مشاور با بهره‌گیری از نتایج تست توانست هدایت تحصیلی را فرد محور تر اجرا کند؛ رضایت دانش‌آموزان از انتخاب رشته افزایش یافت و اضطراب تصمیم‌گیری کاهش پیدا کرد.
نمونه 4: مرکز آموزشی و استعداد سنجی
- چالش اولیه: در یک مرکز استعدادسنجی دانشگاهی، دانشجویان مستعد با نمرات بالا، دچار تعارض بین علایق ذهنی و مسیرهای شغلی بودند و نمی‌توانستند مسیر حرفه‌ای خود را انتخاب کنند.
- نقش تست:تست MBTI با سنجش ترجیحات شناختی، اطلاعاتی در مورد سبک تصمیم‌گیری، الگوی تفکر و نوع تعامل ارائه داد. این تحلیل به تفکیک تیپ های تحلیلی، خلاق و ساختاری کمک کرد.
- دستاورد یا راه‌حل نهایی :براساس تیپ شخصیتی، پیشنهادهای شغلی و تحصیلی با ترجیحات فردی هم‌راستا شد. برنامه‌های مشاوره تخصصی‌تری برای جهت‌دهی حرفه‌ای دانشجویان طراحی گردید.
نمونه 5: شرکت فناوری محور
- چالش اولیه:در یک شرکت فناوری‌محور، مدیر منابع انسانی با تعارض‌های پیاپی بین اعضای یک تیم پروژه مواجه بود که باعث کاهش کارایی و فرسودگی شغلی شده بود.
- نقش تست: اجرای MBTI برای تیم، تفاوت‌های تیپ‌شناختی در سبک ارتباط، تصمیم‌گیری و مدیریت زمان را شناسایی کرد و ناسازگاری عملکردی میان برخی تیپ‌ها را مشخص نمود.
- دستاورد یا راه‌حل نهایی: تیم‌ها بر اساس تیپ شخصیتی بازآرایی شدند و جلسات آموزشی در خصوص تیپ‌شناسی برگزار گردید. در نتیجه، تعامل، درک متقابل و بهره‌وری تیمی به شکل قابل توجهی بهبود یافت.
نمونه 6: کوچ شغلی
- چالش اولیه:یک کوچ شغلی با مدیران میانی در حال توسعه سبک رهبری فردی بود اما با مقاومت، ابهام در تصمیم‌گیری و تعارضات بین‌فردی در ساختار رهبری مواجه بود.
- نقش تست: این تست با شناسایی تفاوت‌های ترجیحی (مثلاً بین تیپ‌های تفکری و احساسی یا ساختارمند و منعطف) زمینه تحلیل تعارضات رفتاری و ریشه‌های سبک رهبری را فراهم کرد.
- دستاورد یا راه‌حل نهایی: کوچینگ بر مبنای تیپ شخصیتی فردی تنظیم شد؛ توصیه‌های اجرایی شخصی‌سازی شدند و سطح رضایت شغلی، خودآگاهی و تأثیرگذاری مدیران به‌طور معناداری ارتقاء یافت.
گزارش نهایی چگونه خواهد بود؟
گزارش پیشرفته ای سنج، تحلیلی جامع و چندلایه از نتایج حاصل از آزمون MBTI را ارائه می‌دهد. این تحلیل توسط سامانه هوشمند ای‌سنج به صورت اختصاصی تولید شده و با هدف ارتقای دقت در شناخت تیپ‌های شخصیتی، تسهیل تصمیم گیری سازمانی و بهبود عملکرد فردی طراحی شده است. گزارش پیشرفته شامل بخش‌های زیر است:
- عنوان تیپ شخصیتی؛ در این بخش، تیپ شخصیتی اختصاصی آزمودنی معرفی می‌شود که شامل عنوان دقیق تیپ، ترکیب ترجیح‌های چهارگانه، دسته‌بندی تیپ در مدل MBTI، و هویت منحصربه‌فرد آن است.
- ویژگی‌های ابعادی MBTI؛ تحلیل ابعادی از چهار قطب اصلی مدل MBTI ارائه شده و هر بُعد به صورت درصدی نمایش داده می‌شود و میزان گرایش فرد به هر قطب را مشخص می‌سازد. این ابعاد شامل مواردی چون، شیوه تعامل با محیط (برون‌گرایی / درون‌گرایی)، سبک پردازش اطلاعات (شهودی / حسی)، سبک تصمیم‌گیری (منطقی / احساسی) و سبک سازماندهی (قضاوتگر / ملاحظه‌گر) است.
- طبقه‌بندی در گروه‌های چهارگانه MBTI؛ تیپ‌های شخصیتی در یکی از چهار گروه اصلی مانند تحلیل گران، دیپلمات‌ها، محافظان یا سیاستمداران قرار می‌گیرند. این طبقه بندی به درک بهتر الگوهای انگیزشی و رفتاری کمک می‌کند.
- درصد فراوانی تیپ شخصیتی؛ در این بخش، فراوانی نسبی تیپ شخصیتی فرد در جمعیت جهانی، به تفکیک جنسیت، ارائه می‌شود و موقعیت تیپ در میان دیگر تیپ‌ها تحلیل می‌گردد.
- نمایه توصیفی تیپ؛ تحلیل جامعی از سبک تعاملات، الگوهای رفتاری، جهت‌گیری‌های شناختی و نحوه تصمیم‌گیری تیپ شخصیتی ارائه می‌شود.
- هویت تیپ فرعی؛ تیپ فرعی فرد شناسایی شده و با افراد دارای تیپ مشابه مقایسه می‌شود. این تحلیل امکان فهم عمیق‌تری از ویژگی‌های منحصربه‌فرد فرد فراهم می‌آورد.
- ویژگی‌های رفتاری کلیدی؛ مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی فرد به‌صورت فهرستی خلاصه‌شده ارائه می‌شود که شامل شاخص‌هایی نظیر: تعامل اجتماعی، واقع‌گرایی، تمایل به تجربه‌گرایی، شوخ طبعی، حمایت‌گری، و گرایش به عمل‌گرایی است.
- نقاط قابل بهبود تیپ شخصیتی؛ با نگاهی تحلیلی، به چالش‌های محتمل فرد در حوزه‌هایی چون تعهد شغلی، برنامه‌ریزی بلندمدت، مدیریت زمان و پیامدسنجی تصمیمات پرداخته می‌شود. این بخش کاربرد بالایی در طراحی مداخلات توسعه فردی و کوچینگ دارد.
- ویژگی‌های بین فردی و روابط اجتماعی؛ الگوی تعامل فرد در روابط عاطفی و اجتماعی بررسی می‌شود. شاخص‌هایی مانند همدلی، انعطاف رفتاری، انرژی اجتماعی و پذیرش اجتماعی تحلیل می‌گردد.
- تحلیل تطبیقی تیپ با دیگر تیپ‌ها؛ نحوه تعامل فرد با سایر تیپ‌های MBTI در چهار دسته تحلیل می‌شود: تیپ‌های مشابه، مکمل، الهام‌بخش و متضاد چالشی. این بخش برای بهینه سازی کار تیمی و ارتباطات بین‌فردی کاربردی است.
- سبک یادگیری ترجیحی؛ نقاط قوت و چالش‌های احتمالی فرد در محیط‌های آموزشی تحلیل می‌گردد تا شرایط یادگیری اثربخش برای او شناسایی شود.
- تحلیل رفتار شغلی؛ رفتار فرد در محیط کار، سبک انجام وظایف، ترجیحات تعاملی با همکاران و نحوه مواجهه با چالش‌ها، به‌صورت دقیق تحلیل شده است.
- عملکرد تیمی؛ نقش‌های ترجیحی فرد در گروه، میزان اثرگذاری اجتماعی و توانایی در هماهنگی تیمی در این بخش بررسی می‌شود.
- تطابق شغلی؛ فهرستی از مشاغل متناسب و نامتناسب با تیپ شخصیتی فرد ارائه می‌شود تا در مسیر انتخاب شغل، توسعه شغلی و استعدادیابی یاری‌رسان باشد.
- شاخص‌های رضایت شغلی؛ این بخش نشان می‌دهد که چه محیط‌ها و ویژگی‌های سازمانی برای تیپ شخصیتی مورد نظر، رضایت‌بخش تلقی می‌شوند.
- الگوهای رفتاری در شرایط استرس؛ نقاط آسیب پذیر فرد در شرایط پرتنش مشخص می‌شود تا زمینه مدیریت بهتر استرس‌های شغلی و فردی فراهم گردد.
- ارائه برنامه توسعه فردی؛ در این بخش، پیشنهادهایی برای رشد شخصی و حرفه‌ای ارائه شده‌اند که شامل تقویت خودنظم‌دهی، تقویت تفکر بلندمدت، و مدیریت هیجانات می‌شود. این برنامه‌ها قابلیت استفاده در فرآیند کوچینگ و توسعه منابع انسانی را دارند.
چه شرایطی برای اجرای این تست نیاز است؟
شرایط اجرای تست MBTI در محیط سازمانی
شرایط اجرای تست
- اطمینان از محرمانگی نتایج برای کارکنان و عدم استفاده گزینشی در فرایند استخدام
- تبیین کاربرد تست در توسعه فردی و تیم‌سازی، نه در ارزیابی عملکرد
- اجرای تست در محیط بدون استرس، بدون حضور مدیر مستقیم یا ناظر ارشد
- ارائه پیش‌آزمون توضیحی برای آگاه‌سازی درباره هدف تست و ساختار آن
- رعایت اصل داوطلبانه بودن شرکت در آزمون
الزامات ویژه
- استفاده از نسخه معتبر و دارای مجوز رسمی تست
- تفسیر نتایج توسط فرد دارای صلاحیت حرفه‌ای در MBTI
- نگهداری ایمن داده‌های آزمودنی‌ها در چارچوب سیاست حفظ حریم خصوصی
- استفاده از خروجی تست در کنار ابزارهای مکمل برای تصمیم‌گیری سازمانی
نکات حساسیت‌زا
- برداشت نادرست از تیپ به‌عنوان ارزیابی توانمندی یا شایستگی
- اعمال کلیشه‌های تیپی در انتساب نقش‌ها و مسئولیت‌ها
شرایط اجرای تست MBTI در کلینیک روانشناسی
شرایط اجرای تست
- آزمون باید بخشی از فرایند ارزیابی جامع شخصیت باشد
- مراجع باید از هدف غیرتشخیصی تست مطلع گردد
- اجرای تست در فضای آرام و بدون فشار عاطفی انجام شود
- اطمینان از ثبات هیجانی نسبی آزمودنی در زمان اجرا
- فرم خودسنجی باید بدون شتاب و با تمرکز تکمیل شود
الزامات ویژه
- استفاده از فرم رسمی دارای تأییدیه بین‌المللی
- تفسیر توسط روانشناس دارای صلاحیت حرفه‌ای
- تلفیق نتایج با مصاحبه بالینی و سایر ابزارهای روانسنجی
- احتیاط در استفاده برای مراجعان دارای اختلالات شدید شخصیت یا خلق
نکات حساسیت زا
- تلقی نادرست مراجع از نتیجه آزمون به‌عنوان برچسب بالینی
- سوگیری پاسخ‌دهی در مراجعانی با نیاز به تأیید اجتماعی بالا
شرایط اجرای تست MBTI در مدارس یا مرکز آموزشی
شرایط اجرای تست
- حداقل سن توصیه‌شده: پایان دوره متوسطه اول (16 سال به بالا)
- اجرای تست باید همراه با راهنمایی معلم یا مشاور متخصص باشد
- محیط اجرا باید ساکت، بدون مزاحمت و امن باشد
- قبل از اجرا هدف تست به زبان ساده تبیین گردد
- مدت زمان کافی برای پاسخ‌دهی اختصاص یابد
الزامات ویژه
- استفاده از نسخه متناسب با سن
- تفسیر توسط مشاور تحصیلی با آشنایی کامل از تست
- بررسی نتایج در ترکیب با علایق و عملکرد تحصیلی
- اجتناب از استفاده از تیپ برای تعیین رشته تحصیلی به‌صورت قطعی
نکات حساسیت زا
- تعمیم تیپ به‌عنوان پیش‌بینی‌کننده موفقیت تحصیلی
- وابستگی افراطی دانش‌آموزان به عنوان تیپ برای هویت‌یابی تحصیلی
اعتبار آزمون
اعتبار و پایایی، عناصر بنیادین در سنجش کیفیت ابزارهای روان سنجی محسوب می‌شوند و تضمین‌کننده دقت و انسجام نتایج حاصل از آزمون هستند. در ادامه، با اتکا به اصول روش‌شناسی پژوهش و مستندات علمی معتبر، به بررسی دقیق شاخص‌های روایی و پایایی تست شخصیت شناسی MBTI فرم بلند، خواهیم پرداخت و هدف آن است که از منظر علمی و کاربردی قابلیت اتکا و تفسیر پذیری این ابزار برای متخصصان روشن گردد.
مشخصات عمومی ابزار (Test Specifications)
گروه سنی هدف
این رده بندی سنی بر اساس راهنمای رسمی MBTI و مقالات (مایرز و همکاران،1998) و مستندات منتشرشده توسط کمپانی مایرز-بریگز تعیین شده است:
- نسخه استاندارد آزمون (Form M) برای افراد بالای 14 سال طراحی شده است و عمدتاً برای نوجوانان دبیرستانی، بزرگسالان و محیط های حرفه ای مناسب است.
- نسخه ویژه کودکان، MBTI Step I–Child/Adolescent Version، برای گروه سنی 7 تا 13 سال قابل استفاده است و اغلب با نظارت مشاور یا والد تکمیل می‌شود.
- همچنین، فرم‌های پیشرفته تر مانند MBTI Step II به دلیل پیچیدگی تفسیری، فقط برای افراد 18 سال به بالا توصیه شده‌اند.
- نسخهMBTI موجود در سایت ای سنج برای افراد 16 سال به بالا مناسب است.
نوع آزمون
آزمون MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) یک آزمون روانسنجی خودگزارشی (Self report) است. در این آزمون، آزمودنی بدون دخالت ارزیابی کننده یا ناظر بیرونی به سؤالات بر اساس ادراک، تجربه و ترجیحات درونی خود پاسخ می‌دهد.
تعداد آیتم‌ها و ساختار نمره گذاری
آزمون MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) در نسخه‌های معتبر خود دارای ساختار مشخص و استانداردی در تعداد آیتم‌ها و نظام نمره گذاری است. در ادامه، شرح دقیق و مستند این ساختار ارائه می‌شود:
تعداد آیتم‌ها
- فرم استاندارد FORM M: 93 آیتم دوگزینه ای دارد؛ هر آیتم دارای دو گزینه متضاد است که یکی از آن‌ها به یکی از قطب‌های ترجیحی چهار بعد اصلی MBTI تعلق دارد.
- فرم توسعه‌یافته Form Q: شامل 144 آیتم است که برای تحلیل دقیق تر زیرمقیاس‌های (facets) هر بُعد طراحی شده‌اند.
- فرم موجود در سایت ای سنج: شامل 97 سوال است که تحلیل دقیق از افراد ارائه می دهد.
ساختار نمره گذاری
- آزمودنی در هر آیتم، یکی از دو گزینه را انتخاب می‌کند که نشان‌دهنده ترجیح او در یکی از چهار بعد دوقطبی است:
- برون گرایی (E) / درون‌گرایی (I)
- حسی (S) / شهودی (N)
- تفکری (T) / احساسی (F)
- قضاوت گر (J) / ادراکی (P)
- در فرم M: به ازای هر انتخاب، یک امتیاز به قطب مربوطه اختصاص می‌یابد. امتیازات در هر بعد با هم مقایسه شده و قطب غالب مشخص می‌شود. خروجی نهایی، ترکیب چهار حرفی از چهار بعد است.
- در فرم Q: نمره‌گذاری شامل محاسبه نمره خام در 4 بعد و 20 زیر مقیاس بوده و تحلیل جزئی‌تر درون تیپی ارائه می دهد و تفاوت های درون تیپی به دقت بررسی می شود.
مدت زمان تقریبی اجرا
این برآوردها بر اساس راهنمای رسمی آزمون MBTI و اطلاعات منتشرشده توسط کمپانی مایرز بریگز ارائه شده‌اند:
تکمیل آزمون MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) در فرم استاندارد آن که شامل 93 آیتم دوگزینه ای است، معمولاً بین 15 تا 25 دقیقه زمان نیاز دارد.
فرم توسعه یافته Step II که دارای 144 آیتم است، به طور میانگین در 25 تا 35 دقیقه تکمیل می‌شود.
روش اجرا
- فرم مداد کاغذی: از نخستین نسخه‌های آزمون بوده و همچنان در برخی محیط های آموزشی یا بالینی استفاده می‌شود. آزمودنی به صورت دستی گزینه های موردنظر را علامت‌گذاری می‌کند؛ نمره‌گذاری توسط مشاور یا نرم‌افزار جانبی انجام می‌گیرد.
- فرم کامپیوتری: از طریق نرم‌افزارهای مجاز یا CDهای رسمی کمپانی مایرز بریگز اجرا می‌شود؛ پاسخ دهی از طریق رایانه انجام شده و تحلیل نمرات به صورت خودکار و دقیق انجام می‌شود.
- فرم آنلاین: رایج ترین روش در حال حاضر بوده و با استفاده از پلتفرم رسمی، شرکت های دارای مجوز انجام می شود؛ به افراد امکان می‌دهد با استفاده از لینک اختصاصی در هر مکان و زمان، پرسشنامه را تکمیل کرده و تفسیر دیجیتالی دریافت کنند.
- مصاحبه؛ آزمون MBTI ذاتاً یک ابزار خود گزارشی است و نه مبتنی بر مصاحبه؛ اما در برخی موارد، مشاوران آموزش دیده از مصاحبه به عنوان مکمل برای تحقیق درباره درستی تیپ تعیین شده یا بازبینی نتایج تیپ بندی اولیه استفاده می‌کنند. این روش بیشتر در کوچینگ یا جلسات توسعه فردی پیشرفته کاربرد دارد، اما جایگزین پرسشنامه استاندارد نمی‌شود.
زبان اصلی ابزار و وضعیت ترجمه
- زبان اصلی: انگلیسی آمریکایی
- تمامی نسخه ها در ایالت متحده آمریکا توسعه یافته است
- ناشر اصلی: کمپانی مایرز بریگز
معرفی سازه نظری (Theoretical Foundation)
تعریف دقیق سازه
MBTI یک مدل ساختار یافته از تیپ شناسی شخصیت است که بر چهار بُعد دوقطبی ترجیح روانشناختی تمرکز دارد و هدف آن توصیف شیوه‌های متفاوت افراد در دریافت اطلاعات، تصمیم‌گیری، تعامل با دیگران و ساختاردهی به زندگی است.
این چهار بعد عبارت‌اند از:
- منبع انرژی روانی: برون‌گرایی (Extraversion – E) درون‌گرایی (Introversion – I)
- شیوه دریافت اطلاعات: حسی (Sensing – S) شهودی (Intuition – N)
- مبنای تصمیم‌گیری: تفکری (Thinking – T) احساسی (Feeling – F)
- سبک زندگی: قضاوتگر (Judging – J) ادراکی (Perceiving – P)
نظریه یا مدل مفهومی پشت ابزار
نظریه تیپ‌های روانشناختی یونگ؛ در کتاب تیپ های روانشناختی (1921)، یونگ شخصیت انسان را بر اساس چهار کارکرد اصلی روانی (حسی، شهودی، تفکری و احساسی) و دو نگرش (برون گرایی و درون گرایی) توصیف کرد.
یونگ بیان کرد که هر فرد یک «کارکرد غالب» دارد که تعاملات و سبک ادراک او را هدایت می‌کند. ترکیب این دو نگرش با چهار کارکرد اصلی، 8 تیپ روانشناختی را شکل می‌دهد.
مفروضات نظری اصلی
آزمون MBTI بر پایه چند مفروضه کلیدی نظری و روانسنجی بنا شده است که فهم آن‌ها برای تحلیل جایگاه علمی آزمون ضروری است:
- شخصیت بر اساس ترجیحات پایدار شکل می‌گیرد.
- شخصیت قابل طبقه بندی در قالب تیپ هاست.
- همه تیپ ها ارزشمند و سالم هستند و هیچ تیپی بر دیگری اولویت ندارد.
- افراد در شرایط مختلف می‌توانند رفتار خارج از تیپ خود نشان دهند.
- کارکرد غالب نقش محوری در تیپ دارد.
جایگاه سازه در روانشناسی علمی و بالینی
آزمون MBTI به بیش از 21 زبان ترجمه شده است؛ پایگاه پژوهشی CAPT بیش از 10٬000 مقاله و منبع پژوهشی درباره تیپ‌های روانشناختی را ثبت کرده است. آزمون در بیش از 100 کشور استفاده می‌شود و پژوهش‌های تطبیقی در حال گسترش است.
سوابق پژوهشی ابزار (Research Background)
تاریخچه توسعه ابزار و نام طراحان اصلی
- در سال (1921) یونگ نظریه ای در مورد ترجیحات روان شناختی ارائه داد.
- در دهه (1940) کاترین بریگز و ایزابل مایرز بریگز، با مطالعه نظریه یونگ، تصمیم گرفتند این مفاهیم را به ابزاری کاربردی برای درک تفاوت های فردی تبدیل کند؛ آن‌ها به مدل یونگ یک بعد چهارم افزودند: قضاوتگر (Judging) / ادراکی (Perceiving)، تا سبک زندگی و تعامل با دنیای بیرونی نیز پوشش داده شود.
- در دهه (1940)، ایزابل مایرز نخستین نسخه کاغذی آزمون MBTI را طراحی کرد.
- در دهه (1950 تا 1970)، نسخه‌های اولیه تست به صورت تجربی در مدارس و دانشگاه‌ها اجرا شد و پایایی و روایی مقدماتی آن مورد بررسی قرار گرفت. در این دورهForm F که نسخه ابتدایی آزمون بود و 166 سوال داشت، معرفی شد.
- در دهه (1980 تا 1990)، نسخهForm G با 126 آیتم و سپس Form M با 93 آیتم طراحی شد که اکنون رایج ترین نسخه در استفاده عمومی است. در دهه 1990، نسخه پیشرفته‌تر Step II (Form Q) معرفی شد که علاوه بر چهار بعد اصلی، 20 زیرمقیاس (را نیز اندازه‌گیری می‌کند.
- دهه 2000 به بعد، آزمون به بیش از 30 زبان زنده دنیا از جمله فارسی ترجمه شد و در بسترهای دیجیتال و آنلاین توسعه یافت.
آزمون های مرتبط و نسخه‌های دیگر
- نسخه اولیه FORM F که امروزه منسوخ شده و استفاده نمی شود و 166 آیتم دارد.
- نسخه اصلاح شده FORM G که دقت بالاتری نسبت به فرم قبلی دارد و 126 آیتم دارد و در دهه 1980 رایج بود، اما اکنون نیز کمتر استفاده می‌شود
- نسخه FORM M که 93 آیتم دارد و رایج ترین نسخه در حال استفاده می باشد.
- نسخه پیشرفته FORM Q که 144 آیتم دارد و علاوه بر تعیین تیپ شخصیتی، 20 زیرمقیاس برای تحلیل دقیق تر درون تیپی ارائه می دهد و مناسب برای کوچینگ، توسعه رهبری، خودشناسی پیشرفته می باشد.
- نسخه تخصصی Step III با هدف شناسایی موانع شناخت ترجیحات واقعی ساخته شده و شامل تحلیل‌های تعاملی و مصاحبه‌محور بوده و استفاده محدود در مراکز پیشرفته مشاوره و روان درمانی دارد.
آزمون‌های مرتبط و الهام‌گرفته از MBTI:
Keirsey Temperament Sorter (KTS)؛ توسعه یافته توسط دیوید کرسی،با حفظ ساختار MBTI، تأکید بر رفتار و نگرش بیرونی
Golden Personality Type Profiler؛ ترکیبی از مدل 5 عاملی و MBTI؛ علاوه بر چهار بعد یک بعد اضافی (Tense-calm) می باشد.
کشور یا موسسه توسعه دهنده
- کشور: ایالات متحده آمریکا
- توسعه‌دهندگان: کاترین بریگز و ایزابل مایرز بریگز
- موسسات مرتبط: این تست به صورت مستقل توسط این دو پژوهشگر توسعه یافت.
- ناشر رسمی و مؤسسه توسعه‌دهنده کنونی: CPP,INC (consulting psychologists press که اکنون با نام کمپانی مایرز بریگزر (the myers-briggs company) شناخته می شود.
مطالعات معتبر داخلی یا خارجی انجام شده روی ابزار
- بر اساس پژوهش تایلور و ون زیل (2012) در آفریقای جنوبی، این آزمون از پایایی و روایی قابل‌قبولی برخوردار است. هرچند برخی سوگیری‌های یکنواخت در میان گروه‌های قومی گزارش شد، اما این سوگیری‌ها تأثیر معناداری بر تفسیر عملی نتایج نداشتند
- در کشور ایتالیا و در پژوهش ساگینو و کلین (1995)، تحلیل عاملی نسخه ترجمه شده فرم F نشان داد که ساختار چهاربعدی آزمون تا حد زیادی حفظ شده است، اما برخی گویه‌ها دچار همپوشانی معنایی شدند که احتمالاً به دلیل تفاوت‌های زبانی و فرهنگی است.
- در ژاپن و در نتیجه پژوهش ماتسوی و سوزوکی (1997)، نسخه بومی‌سازی‌شده فرم G مورد بررسی قرار گرفت و پایایی آزمون-بازآزمون برای اغلب مقیاس‌ها در دامنه 0٫60 تا 0٫83 گزارش شد که نشان دهنده ثبات قابل قبول ابزار در بافت فرهنگی شرق آسیاست.
- در بریتانیا و ولز، چندین مطالعه تطبیقی میان MBTI و مقیاس‌های Francis Psychological Type Scales (FPTS) انجام شد که نتایج آن‌ها نشان داد ساختار چهار عاملی MBTI با ابزارهای هم‌ارز در جامعه مذهبی اروپایی نیز هم‌راستاست و از روایی همگرای مطلوبی برخوردار است (فرانسیس، لیکوک، بریستر،2017؛ پین، لویس و فرانسیس،2021).
وضعیت ترجمه و تطبیق فرهنگی
- این تست، یکی از پرترجمه ترین آزمون‌های شخصیت در دنیا است و به بیش از 30 زبان از جمله فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی، هلندی، ژاپنی، کره‌ای، چینی، عربی و فارسی ترجمه شده است.
- ترجمه رسمی فارسی تحت نظارت مؤسسات دارای مجوز بین‌المللی و با رعایت اصول معادل سازی فرهنگی و زبان شناختی انجام شده است.
وضعیت هنجاری در ایران
- هنجاریابی اصلی: توسط فرزاد و همکاران (1392) انجام شده است.
- مطالعات تکمیلی: ریحانه مقدسی (1389) در پایان نامه خود مطالعات هنجاریابی انجام داده است.
روایی (Validity)
روایی سازه (Construct Validity)
روایی سازه آزمون MBTI در مطالعات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. برخی پژوهش‌ها مانند مطالعه تامپسون و بوریلو (1986)، با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، نشان داده اند که ساختار چهار عاملی MBTI با داده‌های جمع آوری شده از آزمودنی‌ها مطابقت دارد و از این نظر، پشتیبانی تجربی برای ابعاد فرض‌شده آزمون وجود دارد.
با این حال، برخی مطالعات دیگر یافته‌هایی متفاوت ارائه کرده‌اند. برای مثال، در یک تحقیق با بیش از 1290 دانشجو، به جای چهار عامل اصلی، شش عامل متمایز شناسایی شد که نشان می دهد ساختار نظری آزمون به طور کامل تأیید نمی‌شود.
همچنین، وجود همبستگی غیرمنتظره میان ابعاد قضاوتی-ادراکی و شهودی- حسی تداخل مفهومی این ابعاد را نشان می‌دهد. افزون بر این، آیزنک (1991)، نیز اشاره کرده است که مقیاس درون‌گرایی–برون‌گرایی در MBTI به درستی از سایر صفات شخصیتی همچون روان رنجورخویی تفکیک نمی‌شود.
روایی همگرا (Convergent Validity)
مطالعات همبستگی بین MBTI و مدل پنج‌عاملی شخصیت (Big Five) نشان داده‌اند که هر چهار مقیاس MBTI با ابعاد مرتبط در مدل پنج‌عاملی همبستگی دارند. برای مثال، برون‌گرایی (E-I) با برون گرایی، مقیاس حسی–شهودی (S-N) با گشودگی به تجربه، مقیاس تفکر–احساس (T-F) با سازش پذیری (معکوس)، و مقیاس قضاوت–ادراک (J-P) با وجدانی بودن همبستگی دارند (فارنهام، موتافی و کرامپ،2003؛ کاستا و مک کری 1989).
این نتایج بیانگر آن است که آزمون MBTI جنبه‌هایی از ساختار شخصیت را که با ابزارهای علمی دیگر سنجیده می‌شود، بازنمایی می‌کند.
روایی ملاکی (Criterion Validity)
در بررسی آکادمی ملی علوم آمریکا (1991)، مشخص شد که تنها مقیاس درون‌گرایی–برون‌گرایی (E-I) دارای روایی ملاکی قابل قبول است، زیرا با سایر ابزارهای معتبر همبستگی بالا و با مفاهیم نامربوط همبستگی پایین دارد. سایر مقیاس‌ها مانند S-N و T-F روایی ملاکی ضعیفی نشان دادند. بر همین اساس، این کمیته اعلام کرد که شواهد کافی برای استفاده از MBTI در مشاوره شغلی وجود ندارد و استفاده گسترده از این ابزار بدون پشتوانه علمی نگران کننده است.
با این وجود، برخی پژوهش‌های مستقل مانند بیدرمن و همکاران (2012)، نشان داده‌اند که بعد J/P می‌تواند عملکرد تحصیلی را به طور معناداری پیش‌بینی کند و در مواردی از دقت بالاتری نسبت به برخی ابعاد مدل پنج‌عاملی برخوردار است.
روایی تجربی-رفتاری (Behavioral Validity)
مطالعات متعددی بررسی کرده اند که آیا تیپ ها شخصیتی درMBTI با رفتارهای مشاهده شده در دنیای واقعی همخوانی دارند یا خیر.
برای نمونه هرینگتون و لوفاردو (2010)، نشان دادند که درون گراها گرایش بیشتری به کلاس‌های آنلاین و تعاملات غیرمستقیم دارند، در حالی که برون‌گراها محیط های تعاملی تر و حضوری را ترجیح می‌دهند. همچنین یافته‌های دیگر نشان داده اند که شهودی‌ها به طور معناداری تمایل به خلاقیت و انتخاب مشاغل هنری دارند، متفکرها در شاخص‌هایی مانند سلطه جویی امتیاز بالاتری می گیرند، و قضاوت گراها در نظم و ساختار بر دریافت گراها برتری دارند (اسچتبهات و همکاران،2008؛ کوئنک و همکاران،2001).
روایی ادراکی / توصیفی (Face/Descriptive Validity)
مطالعه کارسکادون و کوک (1982)، نشان داد که افراد به طور معناداری تیپ گزارش شده خود را صحیح تر از سایر تیپ‌ها دانسته و آن را بهتر با ویژگی‌های شخصیتی‌شان همسو می‌دانند. این ترجیح حتی پس از 8 هفته باقی مانده و ثبات روانشناختی تیپ‌ها را از نگاه افراد تأیید می‌کند.
روایی کاربردی (Practical Validity)
شواهد متعددی نشان داده‌اند که MBTI در حوزه‌هایی مانند مشاوره شغلی، تیم سازی و آموزش رهبری کاربردهای مفیدی دارد. برای مثال:
- مک کارتی و گاراوان (1999)، گزارش کردند که استفاده از MBTI موجب ارتقاء خودآگاهی در مدیران می‌شود.
- کندی و کندی (2004)، آن را ابزاری مناسب برای شناخت ترجیحات شغلی در فرایندهای مشاوره معرفی کردند.
- بردلی و هبرت (1997)، از کاربرد ترکیب تیپ‌ها در اثربخشی تیم‌های توسعه سیستم‌های اطلاعاتی پشتیبانی کردند.
انواع پایایی (Reliability)
پایایی آزمون-بازآزمون (Test-Retest Reliability)
پایایی آزمون-بازآزمون MBTI از نسخه‌ای به نسخه دیگر متفاوت بوده است. در نسخه‌های قدیمی تر، فقط 50٪ از افراد در بازآزمایی پس از 9 ماه، همان تیپ اولیه را دریافت کردند (ناس،1991). اما در نسخه فرم M، ضرایب پایایی در بازه‌های زمانی 2.5 ساله بین 0.83 تا 0.95 گزارش شده است.
در یک مطالعه با 424 آزمودنی، 93٪ افراد در بازآزمایی، حداقل سه ترجیح خود را حفظ کرده بودند که نسبت به احتمال تصادفی (6.25٪) بسیار بالاتر است (مایرز و همکاران،1998).
بر اساس متاآنالیز کاپرارو و کاپرارو (2002)، پایایی بازآزمایی در مقیاس‌های پیوسته آزمون به طور کلی مطلوب بوده و تایید می‌کند که MBTI در بازه‌های زمانی کوتاه مدت قابل اعتماد است.
پایایی همسانی درونی (Internal Consistency)
پایایی همسانی درونی MBTI در مطالعات متعدد با استفاده از آلفای کرونباخ بررسی شده است. در فرم M (1998) با نمونه‌ای از بیش از 3000 نفر، ضریب آلفای تمام مقیاس‌ها بالاتر از 0.90 گزارش شده است (مایرز و همکاران،1998 ) در فرم Q، که شامل 20 زیرمقیاس (facets) برای تحلیل دقیق تر است، میانه آلفای کرونباخ برابر با 0.77 بوده است.
در مطالعه (ون زیل و تایلور،2012)، ضرایب آلفای چهار مقیاس اصلی (EI، SN، TF و JP) به ترتیب عبارت بودند از: 0.92، 0.88 ، 0.88 و 0.91
پایایی دسته بندی تیپ ها (Categorical Reliability)
داده های حاصل از آزمون-بازآزمون نشان می‌دهد که در بازآزمایی، درصد افرادی که دقیقاً همان تیپ چهارنحوی را دریافت می کنند بین 33٪ تا 68٪ متغیر است. در مطالعه‌ای توسط (سیلبرمن و همکاران،1992) ، فقط 24٪ از شرکت کنندگان دقیقاً همان تیپ اولیه را دوباره دریافت کردند. این موضوع بیانگر آن است که طبقه بندی افراد به تیپ های شخصیتی MBTI ممکن است در زمان ناپایدار باشد.
پایایی نمرات پیوسته
بر خلاف دسته بندی نهایی تیپ‌ها، نمرات پیوسته MBTI (مثلاً میزان برون گرایی یا گرایش به شهود) در آزمون‌های مجدد پایایی بالاتری نشان داده‌اند. ضرایب همبستگی بین نمرات پیوسته در مطالعات مختلف از 0.73 تا 0.91 گزارش شده است که نشان دهنده ثبات مطلوب ابعاد پیوسته آزمون در طول زمان است (کاپرارو و کاپرارو،2002).
بر اساس مطالعه دکتر فرزاد و همکاران (1392)، آلفای کرونباخ برای تست تیپ شناسی مایرز بریگز در دامنه 0.58 تا 0.75 قرار دارد.
خلأهای پژوهشی و محدودیت‌های علمی
- محدودیت های گزارش شده: برخی زیرمقیاس‌های MBTI پایایی کافی ندارند و این آزمون در برابر سوگیری پاسخ دهی اجتماعی مقاومت کافی نشان نمی‌دهد؛ همچنین، ساختار عاملی آزمون در تمامی فرهنگ‌ها به طور پایدار تأیید نشده است (پیتنگر،2005؛ مک کرا و کاستا،1989).
- گروه های کمتر بررسی شده: در اغلب پژوهش‌ها، گروه‌هایی نظیر کودکان، سالمندان با اختلالات شناختی، بیماران روان پزشکی شدید و اقلیت‌های زبانی یا قومی کمتر لحاظ شده اند و اطلاعات روانسنجی درباره این گروه‌ها محدود است (زیمور،1983؛کاپرارو و کاپرارو، 2002).
- محدودیت‌های فرهنگی و زبانی: بیشتر مطالعات موجود در زمینه MBTI در بافت‌های فرهنگی غربی انجام شده‌اند؛ کیفیت ترجمه، زبان دوم بودن پرسشنامه و سطح سواد آزمودنی می‌توانند بر دقت و اعتبار پاسخ‌ها تأثیر گذار باشند (ون د ویجور و تانزر،2004)
- کمبود شواهد آماری پیشرفته: در بسیاری از مطالعات، تحلیل‌های آماری پیشرفته مانند تحلیل عاملی تأییدی (CFA)، مدلسازی ساختاری یا بررسی خطای اندازه گیری به طور کافی مورد استفاده قرار نگرفته است (هاروی،1996؛هانسلی و لی،2005).
- پیشنهادهایی برای آینده: بررسی پایداری ساختار MBTI در فرهنگ‌های غیرغربی، تحلیل نقش عوامل ژنتیکی و محیطی در ترجیحات تیپ‌شناختی و مقایسه دقیق MBTI با مدل‌های صفاتی مانند NEO یا Big Five از اولویت‌های پژوهشی آینده هستند (فارنهام،2021).
- سؤالات علمی بی پاسخ: پرسش‌هایی درباره جهانی بودن ساختار چهاربعدی MBTI، توان تشخیص افتراقی آن در بافت بالینی و میزان اعتبار و کارایی نسخه‌های همچنان بدون پاسخ قطعی باقی مانده اند.
قیمت گذاری
تست‌های شخصیت‌شناسی ابزارهای ارزشمندی هستند که به افراد کمک می‌کنند تا درک بهتری از ویژگی‌های شخصیتی، رفتارها و الگوهای فکری خود به دست آورند.
تفاوت نسخه ساده و پیشرفته:
کاربرد تست
در ادامه بر اساس منابع معتبر به چند کاربرد تست شخصیت شناسی MBTI به صورت خلاصه اشاره می کنیم:
تست های مرتبط
چنانچه مایلید شرکت یا سازمان خود را سنجیده توسعه دهید و کاربران خود را در مسیر رشد فردی و گروهی قرار دهید می توانید از پلتفرم سازمانی ما استفاده کنید و خدمات آن را به کارمندان خود اختصاص دهید
سوالات متدوال
این تست دقیقا چه چیزی را می سنجد؟
تست MBTI ترجیحات روان شناختی افراد را در چهار بُعد اصلی شخصیت شامل برون‌گرایی/درون‌گرایی، حسی/شهودی، منطقی/احساسی، و قضاوتی/ادراکی می‌سنجد. هدف آن شناسایی الگوهای رفتاری پایدار در ادراک، تصمیم گیری و تعامل با محیط است.
آیا تست اعتبار علمی دارد؟
بله MBTI بر پایه نظریه تیپ‌های روان شناختی یونگ و با پشتوانه بیش از هفتاد سال توسعه روان سنجی طراحی شده است. پژوهش‌های متعددی اعتبار ساختاری و کاربردی آن را به ویژه در محیط های سازمانی و مشاوره ای تأیید کرده اند، هرچند در بافت‌های بالینی باید با احتیاط استفاده شود.
این تست برای چه افرادی مناسب است؟
این تست برای افراد بالای 16 سال طراحی شده و در حوزه‌های مشاوره شغلی، توسعه فردی، آموزش، تیم‌سازی و کوچینگ سازمانی مناسب است. استفاده از آن در محیط های کلینیکی به عنوان ابزار تشخیصی توصیه نمی شود.
آیا می توان از این تست در مدارس و سازمان ها استفاده کرد؟
بله این تست کاربرد گسترده‌ای در مدارس برای هدایت تحصیلی، در دانشگاه‌ها برای شناخت سبک یادگیری و در سازمان‌ها برای توسعه رهبری، ارتقاء تیم سازی و افزایش بهره وری منابع انسانی دارد.
چگونه می شود به نتایج تست اعتماد کرد؟
نسخه‌های معتبر MBTI، دارای پایایی و روایی مطلوبی هستند؛ با اجرای صحیح آزمون و استفاده از نسخه‌های استاندارد، می‌توان به نتایج آن اعتماد کرد.
تفسیر نتایج این آزمون چگونه است؟
پس از اجرای آزمون، بر اساس پاسخ های آزمون دهنده، تیپ شخصیتی فرد مشخص می‌شود؛ تفسیر نتایج شامل تحلیل ترکیب چهار بعد اصلی و ارائه توضیحاتی درباره سبک رفتاری، تصمیم‌گیری، تعاملات اجتماعی، و زمینه‌های شغلی و یادگیری مناسب فرد است.
آیا نسخه های بومی یا بین المللی معتبری از این آزمون وجود دارد؟
بله. نسخه رسمی آزمون توسط مؤسسه The Myers-Briggs Company منتشر می‌شود و به بیش از 30 زبان دنیا، از جمله فارسی، ترجمه شده است. با این حال، تنها برخی از نسخه‌های ترجمه‌شده دارای اعتبار روانسنجی و تطبیق فرهنگی کامل هستند.
انجام این تست چقدر زمان می برد؟
نسخه MBTI موجود در سایت ای سنج شامل 97 سؤال است و حدود 15 تا 25 دقیقه زمان برای تکمیل نیاز دارد.