تست اعتياد به اينترنت يانگ (IAT)
تست اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT) آینه ای روان شناختی است که وابستگی پنهان یا آشکار ما به دنیای دیجیتال را آشکار می کند.
تعداد انجام
0
تعداد نظرات
0
تعداد سوالات
20
سوال
رده سنی
14 سال به بالا
امتیاز
0 از 10
زمان تقریبی
5 دقیقه
چه چیزهایی را می سنجد
1
اعتیاد به اینترنت
(Internet Addiction)
(Internet Addiction)
اعتیاد به اینترنت به استفاده بیش از حد، وسواس گونه یا کنترل نشده از اینترنت اشاره دارد، به گونه ای که باعث اختلال در زندگی شخصی، تحصیلی، شغلی یا اجتماعی فرد می شود. اعتیاد به اینترنت نوعی وابستگی رفتاری است که با نشانه هایی مانند کاهش کنترل بر زمان استفاده، احساس اضطراب هنگام قطع اتصال، ناتوانی در کاهش مصرف و استفاده به عنوان راه گریز از احساسات منفی همراه است. این اختلال می تواند بر سلامت روان و عملکرد فرد تأثیرات منفی قابل توجهی بگذارد.
توضیحات تکمیلی
تست اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT) یک ابزار روان سنجی معتبر است که میزان وابستگی افراد به استفاده روزمره و اغلب غیر کنترل شده از اینترنت را ارزیابی می کند. این آزمون با بررسی ابعاد رفتاری، هیجانی و شناختی، به شناسایی الگوهای ناسالم مصرف اینترنت کمک کرده و برای مداخلات بالینی، آموزشی و سازمانی کاربرد دارد.
معرفی تست
تاریخچه
تست اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT) توسط دکتر کیمبرلی یانگ، روان شناس بالینی و استاد دانشگاه استیت نیویورک، طراحی شد. این ابزار برای نخستین بار در سال 1998 معرفی شد و به سرعت به یکی از پراستفاده ترین پرسشنامه ها در حوزه سنجش وابستگی رفتاری به اینترنت تبدیل گردید. دانشگاه برادفورد و مرکز تحقیقات اعتیاد نیز در گسترش مطالعات بعدی بر روی این ابزار مشارکت داشته اند.
از زمان معرفی اولیه، IAT چندین بار مورد بازنگری و بررسی روان سنجی قرار گرفته است، اما ساختار اصلی آن شامل 20 پرسش با مقیاس لیکرت حفظ شده است. نسخه های ترجمه شده و تطبیق یافته در کشورهای مختلف با تحلیل های آماری معتبر برای بررسی روایی و پایایی منتشر شده اند، گرچه نسخه رسمی اصلاح شده یا ویرایش دوم با تأیید مؤلف منتشر نشده است.
هدف
هدف اصلی از طراحی IAT، شناسایی سطح استفاده مشکل ساز از اینترنت و اثرات آن بر عملکرد روانی، اجتماعی، شغلی و تحصیلی فرد است. این تست با تمرکز بر رفتارهای وسواس گونه و الگوهای استفاده بیش ازحد، نیاز فزاینده به ابزار استاندارد برای ارزیابی اعتیاد رفتاری در عصر دیجیتال را پاسخ داده و ابزار مناسبی برای مداخله های بالینی و پژوهشی فراهم کرده است.
ساختار آزمون
تعداد سوال ها و زمان اجرا
این آزمون شامل 20 آیتم است؛ زمان متوسط برای تکمیل آزمون بین 8 تا 10 دقیقه است.
مقیاس ها و زیر مقیاس ها
اگرچه فرم اصلی IAT به صورت تک عاملی طراحی شده، اما در نسخه های تحلیل شده توسط پژوهشگران، ساختارهای چند عاملی پیشنهاد شده‌اند. یکی از ساختارهای معتبر، چهار زیرمقیاس زیر را در بر می گیرد:
- تأثیر بر زندگی شخصی، اجتماعی و عملکرد؛ این مؤلفه به اثرات استفاده افراطی از اینترنت بر روابط بین فردی، عملکرد تحصیلی/شغلی و مسئولیت های زندگی می پردازد.
- وابستگی و کنترل تکانه؛ نشان دهنده دشواری در کنترل میزان استفاده، احساس اجبار به اتصال و تداوم استفاده علی رغم آگاهی از پیامدهاست.
- پنهان کاری و زمان صرف شده؛ ارزیابی رفتارهایی مانند دروغ گفتن درباره مدت زمان استفاده از اینترنت یا احساس گناه ناشی از افراط در مصرف.
- پاسخ هیجانی به اینترنت؛ بررسی نقش اینترنت در تنظیم هیجانی، مثل استفاده برای گریز از تنهایی، اضطراب یا افسردگی.
روش نمره گذاری
هر آیتم از 1 (هرگز) تا 5 (همیشه) نمره گذاری می شود؛ نمره نهایی با جمع کل امتیازات به دست می‌آید و در دامنه 20 تا 100 قرار دارد. آیتم ها نیاز به نمره گذاری معکوس ندارند و وزن دهی یکسان دارند. نمره بالاتر به معنای شدت بیشتر وابستگی به اینترنت است.
نمونه سؤال
سوال 1: " چقدر پیش می آید که برای زمانی طولانی تر از آنچه که قصد داشته اید، در اینترنت بمانید؟"
نوع پاسخ دهی: لیکرت 5 درجه ای (به ندرت، گاهی اوقات، معمولاً، اغلب اوقات، تقریباً همیشه)
کاربرد تست
کاربرد تست برای مراکز و مؤسسات
کلینیک های روانشناسی و مراکز سلامت روان
- غربال گری اولیه برای شناسایی استفاده مشکل ساز از اینترنت به عنوان یک اختلال رفتاری نوپدید
- ارزیابی میزان وابستگی روان شناختی به اینترنت برای تدوین برنامه مداخله شناختی رفتاری
- پایش تغییرات در رفتار های اینترنتی مراجعان در فرآیند درمان و مداخلات بالینی.
- شناسایی همبودی (Comorbidity) اعتیاد اینترنت با اختلالات اضطرابی، افسردگی یا بیش فعالی و نقص توجه.
سازمان ها و شرکت ها
- سنجش تعادل بین استفاده حرفه ای و شخصی از اینترنت برای شناسایی کارکنان در معرض اختلال عملکرد.
- پایش بهره وری دیجیتال و رفتارهای انحرافی شغلی مرتبط با استفاده افراطی از اینترنت در محیط کار.
- پشتیبانی از برنامه های ارتقاء سلامت روان در محل کار از طریق شناسایی ریسک اعتیاد رفتاری.
مدارس و مراکز آموزشی
- غربال گری دانش آموزان یا دانشجویان دارای الگوی استفاده ناسالم از اینترنت با پیامد های تحصیلی و اجتماعی.
- استفاده در مشاوره های تحصیلی یا روان‌شناختی برای مداخله زود هنگام در رفتارهای وابسته به اینترنت.
- پایش تأثیر آموزش های پیشگیرانه و برنامه های ارتقاء سواد دیجیتال بر کاهش وابستگی اینترنتی در نوجوانان.
کاربرد تست برای متخصصان فردی
روانشناسان بالینی و سلامت
- تشخیص میزان اعتیاد به اینترنت در قالب یک نشانگان روانی با استناد به ملاک های اختلالات رفتاری.
- تحلیل سبک های مقابله‌ای ناسازگار، مانند استفاده از اینترنت برای فرار از اضطراب یا افسردگی.
- طراحی مداخلات شناختی رفتاری، تنظیم هیجانی یا آموزش مهارت‌های ارتباطی بر پایه نتایج آزمون.
مشاوران تحصیلی و شغلی
- شناسایی مراجعانی که استفاده افراطی از اینترنت باعث افت عملکرد تحصیلی یا شغلی آنان شده است.
- تحلیل تعارض بین نقش های شغلی/ تحصیلی و وابستگی رفتاری برای ارائه راهبرد های سازگاری.
- مشاوره در زمینه مدیریت زمان، تمرکز و خود کنترلی برای بازسازی مسیر پیشرفت فردی.
کوچ های فردی و سازمانی
- کمک به افراد در شناسایی موانع پنهان بهره وری شخصی یا حرفه ای ناشی از مصرف ناسالم اینترنت.
- تسهیل فرآیند خودآگاهی در جلسات کوچینگ با تحلیل عادات دیجیتال ناسازگار.
- استفاده از نتایج تست برای طراحی اهداف توسعه فردی مرتبط با مدیریت رفتارهای وابسته.
تست های مکمل
تست افسردگی بک (BDI-II)
- موارد سنجش: شدت نشانه های افسردگی در سه بعد شناختی، هیجانی و جسمانی.
- دلیل مکمل بودن: پژوهش های متعدد نشان داده اند که استفاده بیمارگونه از اینترنت می تواند با افسردگی رابطه مستقیم داشته باشد. سنجش همزمان این دو متغیر، امکان تشخیص همبودی بالینی و هدف گذاری دقیق تر برای مداخله های درمانی را فراهم می سازد.
تست اضطراب کتل (IPAT Anxiety Scale)
- موارد سنجش: سطوح اضطراب پنهان و آشکار بر اساس عوامل شخصیتی و فیزیولوژیکی.
- دلیل مکمل بودن: بسیاری از کاربران با مصرف بیش‌ازحد اینترنت، به ویژه در حوزه شبکه های اجتماعی یا بازی، از آن به عنوان راهبرد مقابله ای با اضطراب استفاده می کنند. ترکیب این تست با IAT به فهم انگیزه های هیجانی پنهان پشت رفتار وابسته کمک می کند.
تست طرحواره های ناسازگار یانگ
- موارد سنجش: الگوهای پایدار و ناکارآمد تفکر و هیجان (طرحواره‌ها) که در دوران کودکی شکل گرفته اند.
- دلیل مکمل بودن: اعتیاد به اینترنت اغلب به عنوان راهی برای اجتناب از هیجانات منفی یا تأیید طرحواره های ناسازگار عمل می کند. تحلیل طرحواره ها می تواند زمینه های عمیق تری از اختلال را مشخص کند و هدف گذاری درمانی را غنی تر سازد.
تست شخصیت شناسی نئو NEO-FFI یا NEO-PI-R
- موارد سنجش: پنج عامل اصلی شخصیت شامل روان رنجوری، برون گرایی، گشودگی، موافقت و مسئولیت پذیری.
- دلیل مکمل بودن: ویژگی های شخصیتی مانند روان رنجوری بالا یا مسئولیت پذیری پایین با خطر بیشتر برای اعتیاد های رفتاری همراه اند. تفسیر ترکیبی این دو آزمون، دیدی چند لایه از ویژگی های مستعد کننده فراهم می کند.
تست سلامت روان GHQ-28
- موارد سنجش: چهار مؤلفه سلامت روان شامل نشانه های جسمانی، اضطراب، اختلال کارکرد اجتماعی و افسردگی.
- دلیل مکمل بودن: استفاده ترکیبی با IAT امکان تشخیص تأثیرات رفتاری اینترنت بر شاخص های کلی سلامت روان را فراهم می کند و برای پایش پیشرفت درمان مؤثر است.
تست سبک های مقابله با استرس
- موارد سنجش: شیوه های فرد در مقابله با موقعیت های استرس زا (هیجانی، مسأله محور، اجتنابی).
- دلیل مکمل بودن: افراد دارای سبک مقابله ای اجتنابی بیشتر در معرض استفاده افراطی از اینترنت قرار دارند. این ترکیب می تواند تشخیص دهد که آیا اینترنت به عنوان راهبرد ناسازگار در تنظیم استرس به کار می رود یا نه.
تست شخصیت شناسی MMPI فرم 370 یا 567 سؤالی
- موارد سنجش: ابعاد گسترده روان پاتولوژی و ویژگی های شخصیت مرضی.
- دلیل مکمل بودن: در موارد مشکوک به همبودی اختلالات روانی جدی (مانند افسردگی ماژور، اختلال شخصیت مرزی، یا اسکیزوتایپی)، استفاده از MMPI به عنوان ابزار غربالگری پیشرفته می تواند اعتبار تشخیص را افزایش دهد.
با انجام این تست چه چیزی به دست می آورم؟
توضیحات اولیه
در این بخش با نمونه های واقعی، نشان می دهیم که تست چگونه در موقعیت های مختلف استفاده می شود، چه چالش هایی پیش از اجرای تست وجود دارد و چه دستاورد های احتمالی پس از انجام تست حاصل می شود.
نمونه 1: کلینیک روان شناسی
- چالش اولیه: مادری نوجوان 15ساله را به کلینیک ارجاع داد که دچار بی خوابی مزمن، تحریک پذیری و افت تحصیلی شده بود. ارزیابی اولیه نشانگر وجود علائم اضطراب خفیف بود اما منشأ آن روشن نبود.
- نقش تست: با اجرای تست IAT، مشخص شد که نوجوان بیش از 5 ساعت در روز به صورت افراطی در شبکه های اجتماعی و بازی های آنلاین فعال است؛ نمره او در محدوده «اعتیاد شدید به اینترنت» قرار گرفت.
- دستاورد یا راه حل نهایی: پس از شناسایی اعتیاد رفتاری، برنامه درمان ترکیبی شامل روان درمانی شناختی رفتاری برای خواب و آموزش تنظیم مصرف اینترنت اجرا شد که منجر به بهبود خواب، خلق و تمرکز تحصیلی شد.
نمونه 2: روانشناس فردی
- چالش اولیه: مراجعی با شکایت از بی انگیزگی و کناره گیری اجتماعی مراجعه کرده بود که علائم افسردگی کلاسیک را نشان نمی داد و نتایج اولیه تست افسردگی در دامنه بالینی نبود.
- نقش تست: تست IAT نشان داد که فرد بیش از 60 نمره کسب کرده و از اینترنت به عنوان راه گریز از تعاملات واقعی و مواجهه با ناکامی های شغلی استفاده می کند.
- دستاورد یا راه حل نهایی: شناسایی این وابستگی منجر به بازنگری در فرمول بندی روان درمانی شد. تمرکز بر اصلاح سبک زندگی دیجیتال و تقویت روابط اجتماعی باعث افزایش عملکرد شغلی و خلق مثبت شد.
نمونه 3: مدرسه (دبیرستان)
- چالش اولیه: مشاور مدرسه با پدیده افت ناگهانی نمرات و کاهش تمرکز در میان 6 دانش‌آموز پایه دهم مواجه بود. هیچ گونه عامل آموزشی یا خانوادگی مشخصی شناسایی نشده بود.
- نقش تست: تست IAT برای این گروه اجرا شد و در 5 نفر از آن‌ها نمرات بالاتر از آستانه «استفاده مشکل ساز» مشاهده شد. استفاده شبانه از اینترنت و کاهش خواب از یافته های کلیدی بود.
- دستاورد یا راه حل نهایی: مدرسه برنامه آموزش مدیریت زمان دیجیتال، محدودیت استفاده شبانه و کارگاه سواد رسانه ای اجرا کرد که در ترم بعد، به بهبود عملکرد تحصیلی و خواب دانش آموزان منجر شد.
نمونه 4: مرکز استعداد سنجی دانشگاهی
- چالش اولیه :مرکز مشاوره دانشگاه صنعتی برای برخی دانشجویان استعداد درخشان، نشانه هایی از فرسودگی، حواس پرتی و تعلل مزمن مشاهده کرده بود که بر عملکرد پژوهشی آنان اثر منفی گذاشته بود.
- نقش تست: اجرای IAT نشان داد که در بیش از نیمی از این گروه، استفاده افراطی از اینترنت، به ویژه شبکه های اجتماعی، به الگوی اجتناب از استرس های تحصیلی تبدیل شده است.
- دستاورد یا راه حل نهایی :کارگاه «تعادل دیجیتال» به همراه کوچینگ فردی برای ارتقاء خود نظم دهی طراحی و اجرا شد و شاخص‌های عملکرد پژوهشی و خلق مثبت در نیم سال بعد افزایش یافت.
نمونه 5: شرکت فناوری
- چالش اولیه: مدیر منابع انسانی گزارش کاهش چشمگیر تمرکز و تأخیر در تحویل پروژه را در یک تیم 8 نفره ثبت کرد، در حالی که عملکرد گذشته این تیم بالا بود و علت سازمانی مشخصی یافت نشد.
- نقش تست: با رضایت داوطلبانه، تست IAT اجرا شد و نشان داد که 5 نفر از اعضای تیم، دچار مصرف مفرط اینترنت در حین ساعات کاری هستند. نشانه هایی از اختلال در تعادل کار–زندگی نیز دیده شد.
- دستاورد یا راه حل نهایی: اجرای برنامه مداخله ای شامل ساعت های بدون اینترنت، ساختار شکست کار و آموزش مدیریت دیجیتال، موجب افزایش چشمگیر در زمان تمرکز عمیق و تحویل به موقع پروژه شد.
نمونه 6: کوچ شغلی
- چالش اولیه: یک مدیر میانی 35ساله در جلسات کوچینگ، از عدم تمرکز، انگیزه پایین و ناتوانی در تصمیم گیری برای ارتقاء شغلی شکایت داشت. گزارش های قبلی شخصیتی نیز وضعیت پاتولوژیک نشان نمی دادند.
- نقش تست: تست IAT مشخص کرد که مراجعه کننده به طور متوسط بیش از 5 ساعت از زمان روزانه کاری را به مرور غیرهدفمند اینترنتی می گذراند؛ این الگو نقش مهمی در تعویق تصمیم گیری های کلیدی داشت.
- دستاورد یا راه حل نهایی: پس از آگاهی از الگوهای رفتاری، طرح تمرکز مبتنی بر بلوک های زمانی و مدیریت عادت های دیجیتال طراحی شد و پس از سه ماه، فرد توانست تصمیم به ارتقاء شغلی بگیرد و در جایگاه جدید تثبیت شود.
خروجی تست چگونه خواهد بود؟
تفسیر پیشرفته این تست در ای سنج شامل موارد زیر است:
- مشخصات پاسخ دهنده؛ در این بخش، اطلاعات اولیه فرد پاسخ دهنده از جمله جنسیت، سن و گاهی شناسه آزمون آورده می شود. این اطلاعات برای تطبیق تفسیر با ویژگی های جمعیت شناختی و زمینه ای آزمودنی ضروری است.
- میزان اعتیاد به اینترنت شما؛ این بخش شامل نمره کلی تست، تفسیر سطح اعتیاد به اینترنت (مانند "میزان اعتیاد متوسط تا شدید") و تحلیل رفتاری مبتنی بر نمره است؛ نشانه های رفتاری، شناختی و هیجانی حاصل از اعتیاد در این بخش تشریح می شوند.
- ارائه راهکارها و پیشنهادات؛ مجموعه ای از توصیه های عملی، درمانی و تنظیم سبک زندگی برای کاهش استفاده از اینترنت. این بخش شامل نکاتی برای مدیریت زمان، شناخت افکار منفی، جایگزین سازی فعالیت‌ها، اصلاح عادت های دیجیتال و بهبود عملکرد اجتماعی است.
- معرفی کتاب؛ یک کتاب تخصصی یا روان شناسی عمومی در حوزه اعتیاد رفتاری یا فناوری معرفی می شود. هدف این بخش، فراهم کردن منبعی برای آگاهی بخشی عمیق تر و خودیاری است. اطلاعات شامل عنوان کتاب، نویسنده و گاهی مترجم است.
- معرفی فیلم یا سریال؛ معرفی یک اثر تصویری (مانند سریال یا مستند) با موضوعاتی مرتبط با تأثیرات روانی و اجتماعی اینترنت یا تکنولوژی. این بخش نقش آموزشی غیرمستقیم و تأمل‌برانگیز دارد و به درک احساسی موضوع کمک می کند.
شرایط انجام تست چگونه است؟
شرایط انجام تست در محیط سازمانی
شرایط اجرای تست
- آزمون باید در زمان غیراضطراری و خارج از بازه های پرفشار کاری اجرا شود.
- اجرای تست ترجیحا به صورت ناشناس برای افزایش صداقت پاسخ ها انجام گیرد.
- محیط اجرا باید بدون مزاحمت و با رعایت حریم خصوصی طراحی شود.
- اطلاع رسانی قبلی در خصوص هدف ارزیابی و محرمانگی اطلاعات الزامی است.
- فرد باید حداقل 6 ماه سابقه استفاده مداوم از اینترنت در محل کار داشته باشد.
الزامات ویژه
- کسب رضایت آگاهانه و داوطلبانه از کارکنان برای اجرای تست.
- تطبیق اجرای تست با سیاست های منابع انسانی و حفظ رازداری نتایج.
نکات حساسیت زا
- احتمال مقاومت کارکنان در برابر تست به دلیل نگرانی های ارزیابی عملکرد.
- تفسیر نتایج باید از بعد سلامت روانی بررسی شود، نه بهره وری صرف.
شرایط انجام تست محیط کلینیک روانشناسی
شرایط اجرای تست
- پیش از اجرای تست، ارزیابی اولیه برای احتمال همبودی اختلالات روانی صورت گیرد.
- شرایط هیجانی پایدار و عدم بحران حاد روانی در زمان پاسخ گویی رعایت شود.
- امکان اجرای تست در حضور روان شناس برای پاسخ به ابهام های مفهومی وجود داشته باشد.
- محیط اجرا باید آرام، بدون مزاحمت محیطی و قابل کنترل از نظر رفت و آمد باشد.
- مراجع باید با اهداف درمانی تست و کاربرد آن آشنا شود.
الزامات ویژه
- آزمون باید بخشی از ارزیابی ترکیبی شامل مصاحبه بالینی و سایر ابزارهای تشخیصی باشد.
- تفسیر نتایج فقط توسط روان شناس مجاز دارای آموزش اعتیاد رفتاری انجام شود.
نکات حساسیت زا
- خطر برچسب زنی یا واکنش دفاعی در مراجع نسبت به برچسب "اعتیاد".
- امکان سوگیری انکار یا تحریف در پاسخ دهی، به ویژه در مراجعان جوان یا والدین.
شرایط انجام تست برای محیط مدرسه یا مرکز آموزشی
شرایط اجرای تست
- اجرای تست فقط با رضایت کتبی والدین در مورد دانش آموزان زیر 18 سال مجاز است.
- دانش آموز باید فاقد اختلال یادگیری یا زبانی شدید باشد که درک سؤال ها را مختل کند.
- آزمون در ساعات غیر آموزشی و با نظارت مشاور آموزش دیده انجام شود.
- اطلاعات باید به عنوان بخشی از مشاوره تحصیلی/ رفتاری جمع آوری گردد.
- محیط باید خلوت، بدون فشار رقابتی و بدون حضور همسالان مزاحم باشد.
الزامات ویژه
- اجرای تست در چارچوب نظام مراقبت از سلامت روان دانش آموزان طراحی شود.
- نتایج فقط برای مداخلات حمایتی و نه ارزیابی عملکرد تحصیلی استفاده شود.
نکات حساسیت زا
- امکان کاهش دقت پاسخ دهی در نوجوانانی که تهدید یا داوری درک می کنند.
- تفسیر اشتباه نتایج می تواند به برداشت نادرست والدین از شخصیت فرزند منجر شود.
منابع و مراجع
- American Psychological Association (APA). (2020). Publication Manual of the American Psychological Association (7th ed.).
- Beard, K. W. (2005). Internet addiction: A review of current assessment techniques and potential assessment questions. CyberPsychology & Behavior, 8(1), 7–14. https://doi.org/10.1089/cpb.2005.8.7
- Griffiths, M. (1999). Internet addiction: Fact or fiction? The Psychologist, 12(5), 246–250.
- Widyanto, L., & McMurran, M. (2004). The psychometric properties of the Internet Addiction Test. CyberPsychology & Behavior, 7(4), 443–450. https://doi.org/10.1089/cpb.2004.7.443
- Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1(3), 237–244. https://doi.org/10.1089/cpb.1998.1.237
اعتبار آزمون
مشخصات روان سنجی ابزار
روایی و پایایی از ارکان اساسی اعتبار علمی یک آزمون روان شناسی هستند؛ روایی نشان می دهد که تست واقعاً آنچه را ادعا می کند می سنجد و پایایی به ثبات و قابلیت اعتماد نتایج در گذر زمان اشاره دارد. بدون این دو ویژگی، نمی توان به دقت تشخیص ها، تحلیل ها یا مداخلات مبتنی بر نتایج آزمون اطمینان کرد.
مشخصات عمومی ابزار (Test Specifications)
گروه سنی هدف
ابزار IAT برای افراد 14 سال به بالا طراحی شده و در مطالعات بالینی و غیر بالینی در نوجوانان، جوانان و بزرگسالان مورد استفاده قرار گرفته است. هرچند آزمون اولیه بر بزرگسالان تمرکز داشت، پژوهش های بعدی نشان داده اند که این تست برای گروه های نوجوان (14–18 سال) نیز قابل استفاده است، مشروط بر درک مفاهیم رفتاری آزمون.
نوع آزمون
تست IAT از نوع خودگزارشی (Self-report) است؛ به این معنا که فرد، میزان همخوانی هر گویه را با تجربه خود از طریق پاسخ در مقیاس لیکرت بیان می کند. این روش برای سنجش اعتیاد رفتاری، که به تجربه های درونی و سبک استفاده وابسته است، مناسب شناخته می شود.
تعداد آیتم ها و ساختار نمره گذاری
آزمون شامل 20 آیتم است که هرکدام با استفاده از مقیاس لیکرت 5 درجه ای (از "هرگز" = 1 تا "همیشه" = 5) نمره گذاری می شوند. نمره کل از جمع امتیازات آیتم‌ها به دست می‌آید و در دامنه 20 تا 100 قرار دارد.
مدت زمان تقریبی اجرا
زمان مورد نیاز برای اجرای آزمون بین 5 تا 10 دقیقه است. آزمون کوتاه بوده و به راحتی در یک جلسه مشاوره یا به صورت آنلاین قابل تکمیل است.
روش اجرا
IAT را می توان به صورت آنلاین یا کاغذی اجرا کرد. همچنین در محیط های بالینی، امکان اجرای آن به صورت مصاحبه ساختار یافته توسط درمانگر یا مشاور وجود دارد، به ویژه در مواردی که سواد خواندن پایین یا احتمال تحریف پاسخ وجود دارد.
زبان اصلی ابزار و وضعیت ترجمه
زبان اصلی آزمون انگلیسی است؛ ترجمه های متعددی از آن به زبان های مختلف از جمله فارسی، عربی، کره ای، چینی، نیجیریه ای و غیره، انجام شده که در مطالعات مختلف اعتبار آن‌ها با بررسی روایی سازه، روایی همگرا و پایایی درونی تأیید شده است.
معرفی سازه نظری (Theoretical Foundation)
تعریف دقیق سازه
اعتیاد به اینترنت (Internet Addiction) به عنوان نوعی وابستگی رفتاری تعریف می شود که شامل استفاده وسواسی، افراطی و کنترل نشده از اینترنت است؛ به گونه ای که این رفتار منجر به اختلال در عملکرد فرد در حوزه های تحصیلی، شغلی، اجتماعی، روانی یا فیزیولوژیکی می شود. این سازه با ویژگی هایی مانند تحمل (نیاز به استفاده بیشتر برای کسب رضایت)، نشانه های ترک، قطع ارتباط با واقعیت و استفاده به عنوان راهبرد مقابله ای برای هیجانات منفی همراه است.
نظریه یا مدل مفهومی پشت ابزار
مدل مفهومی این آزمون توسط کیمبرلی یانگ بر پایه تشخیص های رایج اعتیاد رفتاری شکل گرفت. ساختار نظری آزمون از معیارهای تشخیصی DSM-IV برای اختلال قماربازی مرضی (Pathological Gambling) اقتباس شده و به فضای اینترنت تعمیم داده شده است.
یانگ اعتیاد به اینترنت را مشابه با سایر اعتیاد های رفتاری می داند که دارای 6 مؤلفه کلیدی هستند: اشتغال ذهنی، افزایش تحمل، ناتوانی در کنترل، علائم ترک، جایگزینی روابط واقعی با مجازی و استفاده برای فرار از هیجانات منفی.
جایگاه سازه در روان شناسی علمی یا بالینی
اعتیاد به اینترنت به عنوان یک اختلال رفتاری نوظهور در روان شناسی علمی شناخته می شود و گرچه در DSM-5 به عنوان یک اختلال رسمی طبقه بندی نشده است، اما در بخش شرایط نیازمند مطالعه بیشتر گنجانده شده و توجه زیادی در روان شناسی بالینی، روان پزشکی کودک و نوجوان و پژوهش های علوم اعصاب شناختی به خود جلب کرده است. این سازه در مطالعات مرتبط با اختلالات خلقی، اضطرابی، ADHD و اختلالات کنترل تکانه به عنوان یک متغیر همبسته یا همبود (comorbid) بررسی می شود.
سوابق پژوهشی ابزار (Research Background)
تاریخچه توسعه ابزار و نام طراحان اصلی
تست IAT نخستین بار در سال 1998 توسط دکتر کیمبرلی اس. یانگ، روان شناس بالینی و استاد دانشگاه، طراحی و معرفی شد. او از پیشگامان مطالعات روان شناسی اعتیاد رفتاری بود و در مقاله ای این آزمون را به عنوان ابزار سنجش اعتیاد به اینترنت در افراد بزرگسال ارائه کرد.
آزمون های مرتبط یا نسخه های دیگر ابزار
هرچند نسخه رسمی دیگری از IAT توسط یانگ منتشر نشده، اما پژوهشگران مختلف ساختار های عاملی متفاوتی برای آزمون پیشنهاد داده اند (مانند ساختار 3 یا 4 عاملی).
همچنین ابزارهای مرتبط شامل موارد زیر هستند:
- مقیاس اعتیاد به اینترنت چن (CIAS)؛ ابزار سنجش چند بعدی برای ارزیابی وابستگی به اینترنت با تمرکز بر علائم رفتاری، تحمل، اجتناب و اختلال در عملکرد روانی-اجتماعی.
- پرسشنامه استفاده مشکل ساز از اینترنت (PIUQ)؛ ابزاری برای سنجش استفاده افراطی و کنترل نشده از اینترنت که سه بعد اصلی: وسواس ذهنی، استفاده بیش از حد و اختلال در عملکرد را پوشش می دهد.
این ابزارها با رویکردی مشابه اما ساختاری متفاوت، اعتیاد به اینترنت را می‌سنجند.
کشور / دانشگاه توسعه دهنده
تست IAT در ایالات متحده آمریکا توسعه یافت و نخستین بار توسط دکتر یانگ در مرکز تخصصی خود تحت عنوان Center for Internet Addiction Recovery ارائه گردید. این مرکز در ایالت پنسیلوانیا فعالیت داشت و در همکاری با مؤسسات علمی آمریکایی، مطالعات اولیه را هدایت کرد.
مطالعات معتبر داخلی یا خارجی انجام شده روی ابزار
تا به امروز مطالعات بسیاری بر روی این نسخه از تست انجام شده است، برخی از آن ها عبارت اند از:
وی ژیشیا و همکاران (2023) با هدف اعتبار سنجی روان سنجی تست اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT) در میان دانشجویان چینی، مطالعه ای گسترده انجام دادند. نتایج نشان داد که نسخه 20 سؤالی IAT دارای ساختار سه‌عاملی با برازش مناسب و پایایی بالا آلفای کرونباخ0.70 است.
در مطالعه کسر و همکاران (2013)، نسخه 20 سؤالی تست اعتیاد به اینترنت یانگ روی 480 نوجوان 12 تا 17 ساله در ترکیه بررسی شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که آیتم‌ها در قالب 4 عامل اصلی گروه‌بندی می‌شوند و پایایی درونی کل مقیاس با آلفای کرونباخ 0٫90 بسیار بالا بود. این مطالعه اعتبار و قابلیت اطمینان این ابزار را برای سنجش اعتیاد به اینترنت در نوجوانان تأیید کرد.
ایوا چرنیا و همکاران (2019)، انجام شد، تست اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT) بر روی 352 نوجوان کروات 15 تا 20 ساله بررسی شد. نتایج نشان داد که ساختار سه‌عاملی شامل «اشتغال ذهنی هیجانی–شناختی»، «سهل انگاری کاری و فقدان کنترل»، و «مشکلات اجتماعی» از داده ها استخراج شد. همچنین حدود 35٪ از دانش آموزان علائم متوسط تا شدید اعتیاد به اینترنت داشتند و تفاوت های جنسیتی نیز در دو عامل اخیر مشاهده شد.
در مطالعه آکپونه و همکاران (2020)، ویژگی‌های روان سنجی تست اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT) برای نخستین بار در میان دانشجویان نیجریه ای بررسی شد. نتایج نشان داد که آزمون دارای پایایی قابل قبول در کل مقیاس (آلفای کرونباخ 0٫79) و روایی همگرای مناسب با مقیاس‌های اعتیاد به گوشی هوشمند و فیس بوک است. پژوهشگران تأکید کردند که IAT در جمعیت نیجریه ای ساختار جنسیت محور دارد و باید با نُرم تفکیک شده برای مردان و زنان تفسیر شود.
در مطالعه محمدصالحی و همکاران (2015)، نسخه فارسی تست اعتیاد به اینترنت یانگ (YIAT) در میان دانشجویان ایرانی بررسی روان‌سنجی شد. نتایج نشان دادند که این ابزار از نظر پایایی (آلفای کرونباخ 0.917) و روایی محتوایی و سازه‌ای کاملاً قابل قبول است. سه عامل مفهومی مرتبط با اختلال در فعالیت‌های شخصی، هیجانی و اجتماعی استخراج شد که در مجموع 55.8٪ واریانس را تبیین کردند.
ترجمه ها و تطبیق فرهنگی
تست IAT به بیش از 15 زبان از جمله فارسی، آلمانی، ترکی، چینی، ژاپنی، کره ای و عربی ترجمه شده است.
در ایران، ترجمه های متعددی از این آزمون صورت گرفته که در اکثر آن ها با استفاده از روش های ترجمه-بازترجمه (Back Translation) و تحلیل آماری، تطابق فرهنگی و زبانی آزمون تأیید شده است.
وضعیت هنجاری در ایران
- بررسی ویژگی های روان سنجی آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ توسط علوی و همکاران (1389).
روایی (Validity)
روایی سازه (Construct Validity)
- در پژوهش ویدیانتو و همکاران (2004)، از تحلیل عاملی با چرخش واریماکس استفاده شد.
- در پژوهش علوی و همکاران (1387)، تحلیل عاملی به روش مؤلفه های اصلی با چرخش واریماکس انجام شد و پنج عامل استخراج گردید:
- مشکلات اجتماعی
- تأثیر بر عملکرد
- فقدان کنترل
- استفاده مرضی از چت روم
- بی‌توجهی به وظایف تحصیلی و شغلی
- در مطالعه محمدصالحی و همکاران (1394)، با تحلیل عاملی اکتشافی سه عامل استخراج شد که این سه عامل 55٫8٪ واریانس را تبیین کردند.
- اختلال در فعالیت‌های شخصی
- اختلال هیجانی و خلقی
- اختلال در فعالیت‌های اجتماعی
روایی همگرا (Convergent Validity)
- در پژوهش علوی و همکاران (1389)، روایی همگرا مورد تأیید قرار گرفته است.
- در مطالعه ویدیانتو و همکاران (2004)، همبستگی نمرات آزمون یانگ با پرسشنامه YDQ معادل 0.50 گزارش شد.
- در پژوهش محمدی و همکاران (1393)، رابطه معنادار مثبت بین اعتیاد به اینترنت با سبک دلبستگی ناایمن و منفی با سبک ایمن گزارش شده است.
- در پژوهش کیانی و براتی (1396)، اعتیاد به اینترنت با چشم‌انداز زمانی آینده رابطه منفی و با سایر ابعاد رابطه مثبت دارد.
روایی محتوایی (Content Validity)
- در مطالعه علوی و همکاران (1387 و 1389)، روایی محتوا با نظر 10 متخصص تأیید شده است.
- در مطالعه ویدیانتو و همکاران (2004)، روایی محتوایی با تأیید 10 متخصص گزارش شده است.
- در پژوهش محمدصالحی و همکاران (1394)، شاخص CVR و CVI در سطح مطلوب گزارش شد CVI آیتم‌ها و میانگین کل = 0.89 گزارش شد.
روایی صوری (Face Validity)
- در مطالعه ویدیانتو و مک موران، روایی صوری آزمون بسیار بالا گزارش شده است.
پایایی (Reliability)
پایایی همسانی درونی (Internal Consistency Reliability)
میزان همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ در پژوهش های مختلف بررسی شده است، برخی از این مقادیر عبارت اند از:
- در پژوهش بحری (1390) آلفای کرونباخ 0.88 گزارش شده است.
- در پژوهش کیانی و براتی (1396) برای زیرمقیاس‌های "گذشته منفی" 0.59 و "گذشته مثبت" 0.63 گزارش شده است.
- در مطالعه یانگ و همکاران، اعتبار درونی بالاتر از 0.92 گزارش شده است.
- در نمونه ایرانی، علوی و همکاران (1389) همسانی درونی 0.88 گزارش کردند.
- در مطالعه ویدیانتو و مک موران، آلفای کرونباخ کل آزمون 0.82 و برای خرده‌مقیاس‌ها بین 0.54 تا 0.82 گزارش شده است.
- پارکر آلفای کرونباخ را برابر با 0.94 گزارش کرده است.
- در نسخه کره ای، کیم و همکاران آلفای کرونباخ بین 0.90 تا 0.92 اعلام کردند.
- قاسم زاده و همکاران (1386)، آلفای کرونباخ را 0.883 گزارش کردند.
- در پژوهش آلفای کرونباخ تست 0.81 به دست آمد (ناستی زایی، 1388).
- در پژوهش علوی و همکاران (1387)، ضریب آلفای کرونباخ برای کل آزمون 0.88 و برای زیرمقیاس ها بین 0.62 تا 0.81 گزارش شده است.
- در مطالعه محمدصالحی و همکاران 1394 آلفای کرونباخ کل مقیاس 0.917 گزارش شده است.
پایایی بازآزمایی (Test retest reliability)
- در مطالعه یانگ و همکاران، پایایی بازآزمایی معنی دار گزارش شده است.
- در مطالعه پارکر، اعتبار بیرونی با بازآزمایی پس از دو هفته 0.85 گزارش شد.
- در پژوهش علوی و همکاران (1387)، بازآزمایی 0.82 گزارش شد.
- در پژوهش محمدصالحی و همکاران (1394)، ضریب ICC بین 0.745 تا 0.884 برای عوامل مختلف به دست آمد.
پایایی تنصیف (Split-Half)
- در پژوهش علوی و همکاران (1389 و 1387)، ضریب پایایی به روش تنصیف برابر با 0.72 گزارش شده است.
خلأهای پژوهشی و محدودیت های علمی
- محدودیت های گزارش شده در مطالعات موجود؛ بسیاری از مطالعات به محدود بودن نمونه ها از نظر حجم یا تمرکز بر جمعیت های دانشجویی اشاره دارند که قابلیت تعمیم را کاهش می دهد.
- گروه های کمتر بررسی شده؛ بر اساس یافته های بین المللی و داخلی، گروه هایی مانند سالمندان، کودکان زیر 13 سال، افراد دارای اختلالات روان‌پزشکی یا کاربران غیرحرفه‌ای اینترنت کمتر در مطالعات بررسی شده اند.
- محدودیت های فرهنگی و زبانی؛ محققان هشدار داده‌اند که ساختار عاملی IAT ممکن است در بافت‌های فرهنگی مختلف تغییر یابد و ترجمه های بومی شده همیشه معادل روان سنجی دقیقی از نسخه اصلی فراهم نمی کنند.
- کمبود شواهد آماری پیشرفته؛ در برخی پژوهش ها تنها از روش های کلاسیک مانند آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده و تحلیل های مدرن تری مانند تحلیل عاملی تأییدی (CFA)، مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) یا تحلیل تفکیک پذیری کمتر به کار رفته است .
- پیشنهادهایی برای پژوهش های آینده؛ مطالعات پیشنهاد داده اند که برای اعتبارسنجی دقیق تر، لازم است نسخه های اصلاح شده IAT در بافت‌های سنی، جنسیتی، فرهنگی و بالینی گوناگون مجدد ارزیابی شوند.
- سوالات بی پاسخ یا نا پژوهیده؛ هنوز مشخص نیست که آیا IAT می تواند تفاوت بین استفاده شدید از اینترنت در چارچوب کار یا تحصیل با اعتیاد واقعی به اینترنت را به‌خوبی تشخیص دهد یا خیر؛ همچنین، عدم توافق بر سر نقاط برش نیز یک مسئله جدی باقی مانده است.
منابع و مراجع
- کیانی، غزل، و براتی، هاجر. (1396). چشم انداز زمان و اعتیاد به اینترنت. کنگره انجمن روانشناسی ایران.
- وطنی، جواد، و راعی، مهدی. (1392). بررسی میزان اعتیاد به اینترنت در دانشجویان. کنگره پیشگامان پیشرفت.
- محمدی، حاتم، و حسین خانزاده، عباسعلی. (1393). رابطه سبک های دلبستگی با اعتیاد به اینترنت. کنگره ملی آسیب شناسی خانواده.
- ناستی زایی، ناصر. (1388). بررسی ارتباط سلامت عمومی با اعتیاد به اینترنت. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان (طبیب شرق) zahedan journal of research in medical sciences، 11(1)، 57-63.
- علوی، سید سلمان، اسلامی، مهدی، مراثی، محمدرضا، نجفی، مصطفی، جنتی فرد، فرشته، و رضاپور، حسین. (1389). ویژگی های روان سنجی آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ. مجله علوم رفتاری، 4(3 (مسلسل 13))، 183-189..
- Ghasemzadeh L, Shahraray M, Moradi AR. The study of degree of prevalence to internet addiction and its relation with loneliness and self esteem in high schools students of Tehran. Ed. 2007; 1: 41-68.
- Yoo HJ, Cho SC, Ha J, et al. Attention deficit hyperactivity symptoms and Internet addiction. PCN.2004; 58: 487- 494. 17.
- Kim K, Ryu E, Chon MY, et al. Internet addiction in Korean adolescents and its relation to depression and suicidal ideation: A questionnaire survey. IJNS.2006; 43:185-192.
- Young K. Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychol Behav. 1996;1(3):237-44.
- Widyanto L, Murran M. The psychometric properties of the internet addiction test. Cyberpsychol Behav. 2004;7(4):443-50.
قیمت گذاری
تست‌های شخصیت‌شناسی ابزارهای ارزشمندی هستند که به افراد کمک می‌کنند تا درک بهتری از ویژگی‌های شخصیتی، رفتارها و الگوهای فکری خود به دست آورند.
کاربرد تست
در ادامه بر اساس منابع معتبر چند کاربرد تست اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT) را ارائه می دهیم:
تست های مرتبط
چنانچه مایلید شرکت یا سازمان خود را سنجیده توسعه دهید و کاربران خود را در مسیر رشد فردی و گروهی قرار دهید می توانید از پلتفرم سازمانی ما استفاده کنید و خدمات آن را به کارمندان خود اختصاص دهید
سوالات متدوال
این تست دقیقا چه چیزی را می سنجد؟
آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT) به ارزیابی میزان استفاده ناسالم و غیر کنترل شده از اینترنت می پردازد و نشانه های اعتیاد رفتاری به فضای مجازی را از طریق ابعادی چون اشتغال ذهنی، عدم کنترل، اختلال در عملکرد فردی و مشکلات اجتماعی شناسایی می کند. این ابزار یکی از پر کاربرد ترین پرسشنامه ها در مطالعات اعتیاد رفتاری است.
آیا تست اعتبار علمی دارد؟
بله، تست یانگ دارای شواهد روان سنجی قوی است. روایی محتوایی، سازه و همگرای آن در مطالعات داخلی و بین المللی تأیید شده و ضرایب پایایی گزارش شده از جمله آلفای کرونباخ معمولاً بالای 0.8 بوده‌اند (مانند 0.88 تا 0.92). نسخه فارسی نیز در مطالعات متعدد اعتبارسنجی شده است و برای استفاده پژوهشی و بالینی مناسب است.
این تست برای چه افرادی مناسب است؟
آزمون IAT برای نوجوانان، جوانان و بزرگسالان طراحی شده و معمولاً در گروه های سنی 15 سال به بالا استفاده می شود. این تست برای دانش‌آموزان، دانشجویان، کارکنان اداری، کاربران شبکه های اجتماعی و افراد دارای سابقه استفاده مداوم از اینترنت قابل استفاده است.
آیا می توان از این تست در مدارس و سازمان ها استفاده کرد؟
بله، این ابزار می تواند در مراکز آموزشی برای غربالگری دانش‌آموزان یا دانشجویان دارای رفتارهای وابسته به اینترنت و در سازمان ها برای شناسایی کارکنانی که تعادل بین استفاده حرفه‌ای و شخصی از اینترنت را از دست داده اند، به کار رود.
چگونه می شود به نتایج تست اعتماد کرد؟
اعتبار این آزمون در پژوهش‌های متعدد داخلی و خارجی به اثبات رسیده است. همچنین، تحلیل‌های آماری مانند روایی سازه (تحلیل عاملی) و پایایی (آلفای کرونباخ و بازآزمایی) نشان داده‌اند که IAT ابزاری پایدار و دقیق برای سنجش رفتارهای اعتیادی اینترنتی است.
تفسیر نتایج این آزمون چگونه است؟
نتایج IAT در یک طیف امتیازی (معمولاً از 20 تا 100) تفسیر می شود. امتیاز پایین تر بیانگر استفاده کنترل‌شده و طبیعی از اینترنت است، در حالی‌که امتیاز های متوسط نشانه هشدار و امتیاز های بالا نشان دهنده رفتارهای مشکل زا و وابستگی جدی به اینترنت است. تفسیر دقیق تر معمولاً با توجه به زمینه فرهنگی و جمعیت شناختی انجام می‌شود.
آیا نسخه های بومی یا بین المللی معتبری از این آزمون وجود دارد؟
بله، IAT در بسیاری از کشورها از جمله آمریکا، کره جنوبی، مالزی، ایران، ترکیه و نیجریه اعتبار سنجی و بومی سازی شده است. نسخه فارسی آن نیز در چند مطالعه معتبر (مانند محمدصالحی، علوی و همکاران) به صورت رسمی ترجمه و استاندارد شده است.
انجام این تست چقدر زمان می برد؟
پاسخ دهی به پرسشنامه IAT معمولاً بین 5 تا 10 دقیقه زمان می برد. این آزمون شامل 20 سؤال با طیف لیکرت 5 درجه‌ای است و به صورت کاغذی یا آنلاین قابل اجراست.