تست جامع سلامت روان (CMHQ) یک پرسشنامه خودگزارشی 70 سؤالی است که سلامت روان را به‌صورت چندبعدی در 10 حوزه (علائم جسمانی، استرس و تنش، خلق، روابط اجتماعی، عملکرد شناختی، خودپنداره، راهبردهای مقابله‌ای، عملکرد روزانه، کیفیت خواب و انعطاف‌پذیری و رشد) ارزیابی می‌کند. این ابزار برای نوجوانانِ تا بزرگسالان طراحی شده و به‌صورت آنلاین اجرا می‌شود و هدف آن، غربالگری، پایش روند تغییرات و کمک به فرمول‌بندی مداخله در محیط‌های بالینی، آموزشی و سازمانی است.

معرفی تست

تاریخچه

پرسشنامه جامع سلامت روان (Comprehensive Mental Health Questionnaire – CMHQ، نسخه 2025) در حال حاضر به‌صورت یک چک‌آپ آنلاین سلامت روان بر بستر پلتفرم «ای‌سنج» ارائه می‌شود. CMHQ 2025 به‌عنوان ابزاری مبتنی بر مدل زیستی–روانی–اجتماعی سازمان بهداشت جهانی و معیارهای DSM-5-TR معرفی شده است.

ساختار CMHQ 2025 بر ترکیب مدل WHO و ملاک‌های DSM-5-TR و اقتباس از چند آزمون بین‌المللی بنا شده و در قالب 70 سؤال و 10 بُعد طراحی شده است. این نسخه به‌عنوان «نسخه 2025» معرفی می‌شود که نشان‌دهنده بازنگری اخیر ابزار است.

هدف

هدف اصلی CMHQ 2025 فراهم‌ کردن یک چک‌آپ جامع و چندبُعدی سلامت روان برای جمعیت عمومی و نیز محیط‌های آموزشی و سازمانی است. این ابزار در زمانی نسبتاً کوتاه (حدود 15 دقیقه) ده بُعد کلیدی از کارکرد روانی – شامل نشانه‌های جسمانی، استرس و تنش، روابط اجتماعی، خلق و روحیه، کارکردهای ذهنی، خودپنداره، راهبردهای سازگاری، عملکرد روزانه، کیفیت خواب و انعطاف‌پذیری/رشد، را غربال می‌کند تا با تکیه بر معیارهای DSM-5-TR و استانداردهای WHO، تصویری یکپارچه برای پایش وضعیت، تشخیص زودهنگام خطر و برنامه‌ ریزی مداخلات پیشگیرانه در اختیار متخصص و فرد قرار دهد.

ساختار آزمون

تعداد سؤال‌ها و زمان اجرا

آزمون جامع سلامت روان (CMHQ، نسخه 2025) شامل 70 سؤال است که بر اساس اطلاعات صفحه رسمی در حدود 15 دقیقه تکمیل می‌شود. 

مقیاس‌ها و زیرمقیاس‌ها

ساختار آزمون CMHQ بر پایه 10 مقیاس اصلی سازمان‌دهی شده است و در کنار آن یک شاخص کلی سلامت روان نیز محاسبه می‌شود: 

• علائم جسمانی (Somatic Symptoms): ارزیابی شکایات بدنی مرتبط با استرس و اضطراب (مانند تنش عضلانی، خستگی، دردهای منتشر) که در ادبیات روان‌تنی به‌عنوان تظاهر جسمانی پریشانی روانی در نظر گرفته می‌شوند
• استرس و تنش (Stress and Tension): سنجش سطح تجربه تنش ذهنی، نگرانی‌های مداوم و احساس فشار روانی که با سازه‌های اضطراب، تنیدگی ادراک‌شده و مؤلفه تنش در مقیاس‌های چندبعدی سلامت روان هم‌پوشی دارد.
• روابط اجتماعی (Social Relationships): ارزیابی کیفیت تعاملات بین‌فردی، احساس حمایت اجتماعی، تعارض‌ها و میزان انزوا؛ این مقیاس با سازه «حمایت اجتماعی ادراک‌شده» و حیطه «روابط با دیگران» در WHODAS 2.0 هم‌راستا است.
• خلق و خو (Mood): سنجش طیف حالات عاطفی از خلق افسرده و بی‌لذتی تا روحیه نسبتاً پایدار؛ این بعد با مقیاس‌های افسردگی و رفاه ذهنی مانند PHQ-9 و WHO-5 همبستگی مفهومی دارد و هسته عاطفی پروفایل سلامت روان را تشکیل می‌دهد
• عملکردهای شناختی (Cognitive Functions): ارزیابی خودگزارشی تمرکز، حافظه، تصمیم‌گیری و سازمان‌دهی ذهنی در زندگی روزمره؛ افزایش نمره در این مقیاس معمولاً با شکایات مربوط به حواس‌پرتی و افت عملکرد شناختی همراه با تنش و اختلالات هیجانی هم‌خوان است
• خودپنداره (Self-Concept): بازتاب‌دهنده ارزیابی فرد از ارزشمندی، شایستگی و عزت‌نفس خود است و از نظر نظری به مقیاس‌هایی همچون Rosenberg Self-Esteem Scale نزدیک است؛ نمرات پایین‌تر معمولاً با آسیب‌پذیری بیشتر نسبت به افسردگی و اضطراب مرتبط می‌شوند
• راهبردهای مقابله‌ای (Coping Strategies): ارزیابی الگوهای غالب فرد در مواجهه با موقعیت‌های تنیدگی‌زا (مسئله‌محور/هیجان‌محور، فعال/اجتنابی، استفاده از حمایت اجتماعی) و هم‌راستا با ادبیات مقابله و تاب‌آوری؛ این مقیاس برای برنامه‌ریزی مداخلات آموزشی و مشاوره‌ای اهمیت کاربردی دارد.
• عملکرد روزانه (Daily Functioning): سنجش توانایی فرد در حفظ نقش‌ها و مسئولیت‌های روزمره در خانه، تحصیل و کار، و مدیریت مراقبت از خود؛ مشابه حیطه‌های فعالیت و مشارکت در WHODAS 2.0، این مقیاس پل ارتباطی بین نشانه‌ها و اختلال عملکرد عینی است
• کیفیت خواب (Sleep Quality): ارزیابی الگوی خواب، تداوم خواب، بیداری‌های شبانه و احساس تجدید قوا پس از خواب؛ کیفیت خواب در مدل‌های معاصر سلامت روان هم به‌عنوان شاخص حساس پریشانی و هم عامل مؤثر در تداوم اختلالات هیجانی در نظر گرفته می‌شود
• انعطاف‌پذیری و رشد (Flexibility and Growth): سنجش تاب‌آوری روانی، توانایی بازیابی تعادل پس از بحران‌ها و رشد پس از فشار؛ این سازه به مفاهیم Resilience و Post-traumatic Growth نزدیک است و بُعد مثبت مدل سلامت روان را در کنار ابعاد مبتنی بر نشانه‌ها تکمیل می‌کند

در سطح بالاتر، یک شاخص کلی سلامت روان از تجمیع اطلاعات ده مقیاس اصلی به‌دست می‌آید که نمای کلی وضعیت فرد را در چارچوب مدل زیستی–روانی–اجتماعی و تعریف‌های WHO از سلامت روان ارائه می‌کند.

روش نمره‌گذاری

این تست دارای 10 مولفه و 70 سوال می باشد و آزمودنی بر مبنای طیف لیکرت 4 درجه از از هرگز، گاهی، اغلب تا همیشه باید به سوالات پاسخ دهد. در نهایت نمره هر 10 مولفه به صورت جداگانه محاسبه شده و یک شاخص کلی از سلامت روان ارائه می شود. 

 نمونه سؤال

سوال یک: از گفتگوها و معاشرتم با دیگران راضی هستم. 

آزمودنی بر مبنای طیف لیکرت 4 درجه ای از هرگز، گاهی، اغلب تا همیشه باید به سوال پاسخ بدهد. 

کاربرد تست

 کاربرد آزمون برای مراکز و مؤسسات

کلینیک‌ها و مراکز خدمات روان‌شناختی

• غربالگری اولیه مراجعان جدید برای شناسایی سریع سطح کلی سلامت روان، شدت نشانه‌ها و حوزه‌های پرخطر پیش از شروع فرایند تشخیص تفصیلی.
• پایش دوره‌ای روند درمان (Outcome monitoring) از طریق مقایسه نمرات در جلسات مختلف و ارزیابی اثربخشی مداخله در سطوح نشانه‌ها، عملکرد. 
• کمک به تصمیم‌گیری درباره ضرورت ارجاع بین‌رشته‌ای (مثلاً به روان‌پزشک، متخصص خواب، متخصص درد مزمن) بر اساس ترکیب الگوی نشانه‌های جسمانی، خلقی و عملکرد روزانه.
• مستندسازی عینی وضعیت مراجع در پرونده بالینی، برای استفاده در گزارش‌های حرفه‌ای، جلسات سوپرویژن و در صورت لزوم مستندسازی قانونی.

سازمان‌ها و شرکت ها 

• اجرای برنامه‌های غربالگری سلامت روان کارکنان در سطح سازمان، برای پایش ریسک فرسودگی شغلی، استرس مزمن و افت عملکرد مرتبط با عوامل روان‌شناختی.
• تحلیل الگوهای جمعیتی (به‌صورت تجمیعی و ناشناس) برای شناسایی واحدها یا مشاغل با بار روانی بالاتر و طراحی مداخلات سازمانی هدفمند (تغییر ساختار کار، برنامه‌های حمایت از کارکنان، آموزش مهارت‌های مقابله).
• استفاده از شاخص‌های سلامت روان به‌عنوان یکی از متغیرهای زمینه‌ای در ارزیابی ریسک منابع انسانی، طرح‌ریزی برنامه‌های ارتقای بهزیستی (Well-being programs) و پیشگیری از غیبت، ترک خدمت و حوادث شغلی مرتبط با استرس.
• پشتیبانی از فرایند بازگشت به کار (Return-to-work) برای کارکنانی که به‌دلیل مشکلات روان‌شناختی یا جسمانی دور از کار بوده‌اند، از طریق سنجش منظم وضعیت روانی و عملکرد روزانه.

مدارس و مراکز آموزشی

• غربالگری چندبعدی سلامت روان دانش‌آموزان یا دانشجویان برای شناسایی به‌هنگام مشکلات خلقی، اضطرابی، استرس تحصیلی، اختلال خواب و افت عملکرد تحصیلی.
• شناسایی گروه‌های در معرض خطر (مثلاً دانش‌آموزان با استرس بالا و رزیلیانس پایین) و ارجاع هدفمند به مشاور مدرسه، روان‌شناس یا خدمات حمایتی ویژه.
• پایش تأثیر مداخلات مدرسه‌محور (کارگاه‌های مهارت زندگی، برنامه‌های پیشگیری از خشونت/قلدری، برنامه‌های ارتقای بهزیستی) از طریق سنجش پیش‌آزمون–پس‌آزمون در ابعاد مختلف سلامت روان.
• کمک به راهنمایی و مشاوره تحصیلی با اطلاعات ساختاریافته درباره وضعیت هیجانی، روابط اجتماعی و عملکرد روزمره دانش‌آموزان برای طراحی برنامه‌های حمایتی فردی یا گروهی.

 کاربرد آزمون برای متخصصان فردی

روان‌شناسان بالینی و سلامت

• استفاده به‌عنوان ابزار غربالگری و سنجش پایه‌ای پیش از مصاحبه تشخیصی، برای ترسیم نقشه اولیه از حوزه‌های مشکل‌زا (خلق، اضطراب، علائم جسمانی، خواب، عملکرد و...).
• پایش تغییرات بالینی در طول درمان فردی، گروهی یا خانوادگی و کمک به تصمیم‌گیری مبتنی بر داده در مورد تداوم، اصلاح یا خاتمه مداخله.
• ترکیب نتایج آزمون با سایر ابزارهای تخصصی (مانند آزمون‌های اختلالات خاص یا شخصیت) برای ساختن فرمول‌بندی بالینی جامع و چندسطحی.

مشاوران شغلی و تحصیلی

• شناسایی عوامل روان‌شناختی زمینه‌ای که می‌توانند بر تصمیم‌گیری تحصیلی و شغلی، انگیزه، تمرکز و پشتکار اثر بگذارند (مثلاً استرس بالا، خلق پایین، کیفیت خواب ضعیف).
• استفاده از اطلاعات مربوط به رزیلیانس، راهبردهای مقابله‌ای و خودپنداره برای طراحی برنامه‌های توانمندسازی، مهارت‌آموزی و مشاوره انتخاب مسیر شغلی/تحصیلی.
• کمک به تفکیک مشکلات عمدتاً تحصیلی/شغلی از مشکلات عمیق‌تر سلامت روان که نیازمند ارجاع به درمان تخصصی هستند.

کوچ‌های فردی و سازمانی

• استفاده از پروفایل سلامت روان به‌عنوان «نقشه پایه» برای طراحی فرایند کوچینگ، با تمرکز بر نقاط آسیب‌پذیر (استرس، تنظیم هیجان، عملکرد روزانه) و منابع قوت (رزیلیانس، رشد پس از فشار).
• پایش تغییرات در شاخص‌های استرس، عملکرد و بهزیستی روانی در فرایند کوچینگ و مستندسازی عینی پیشرفت مراجع در کنار شاخص‌های عملکردی شغلی.
• کمک به تعیین مرز حرفه‌ای بین کوچینگ و درمان؛ یعنی تشخیص موقعیت‌هایی که سطح پریشانی یا اختلال عملکرد مراجع از حیطه کوچینگ خارج می‌شود و نیاز به ارجاع به روان‌شناس یا روان‌پزشک دارد.

تست های مکمل

با توجه به ماهیت چند بعدی سلامت روان و ارتباط آن با هیجان، شخصیت و روابط اجتماعی و غیره، استفاده از تست ‌های مکمل می ‌تواند تحلیل دقیق ‌تری از وضعیت فرد ارائه دهد. در ادامه، فهرستی از تست ‌های مکمل بر اساس تناسب علمی و کاربردی با تست سلامت روان (CMHQ) نسخه 2025 ارائه می ‌شود:

 تست سلامت روان GHQ

• موارد سنجش: غربالگری نشانه‌های عمومی اختلال روان‌شناختی (افسردگی، اضطراب، اختلال خواب، کارکرد اجتماعی).
• دلیل مکمل بودن: GHQ به‌عنوان یک معیار کلاسیک «پریشانی روان‌شناختی» امکان مقایسه نتایج آزمون سلامت روان با یک شاخص بین‌المللی معتبر را فراهم می‌کند و برای بررسی همگرایی سازه‌ای، تعیین نقاط برش و پایش تغییرات کلی وضعیت روانی بسیار مفید است.

تست اختلالات روانی SCL-90

• موارد سنجش: طیفی از نشانه‌های بالینی در 9 حیطه (افسردگی، اضطراب، وسواس، شکایات جسمانی، حساسیت بین‌فردی، سایکوز،… ).
• دلیل مکمل بودن: استفاده موازی با آزمون سلامت روان، امکان ترسیم نقشه نشانه‌ای دقیق‌تر و تمایز بین «پریشانی زیرآستانه‌ای» و «الگوهای نزدیک به اختلالات بالینی» را می‌دهد و برای فرمول‌بندی بالینی و تصمیم‌گیری درباره ارجاع تخصصی ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند.

 تست افسردگی بک

• موارد سنجش: شدت نشانه‌های افسردگی (خلق منفی، ناامیدی، افکار منفی نسبت به خود و آینده، کندی روانی–حرکتی).
• دلیل مکمل بودن: آزمون سلامت روان معمولاً افسردگی را در کنار سایر ابعاد می‌سنجد؛ افزودن BDI امکان اندازه‌گیری عمیق‌تر و دقیق‌تر شدت افسردگی، تعیین سطح خطر و پایش حساس‌تر پاسخ به درمان را فراهم می‌کند و برای اعتبار همگرای بعد خلق و روحیه بسیار مناسب است.

تست اضطراب کتل

• موارد سنجش: اضطراب به‌صورت چندبعدی (اضطراب آشکار و پنهان، مؤلفه‌های نگرانی، تنش و برانگیختگی).
• دلیل مکمل بودن: نمرات اضطراب در آزمون سلامت روان با نمرات اضطراب کتل می‌تواند برای تمایز بین اضطراب صفتی و موقعیتی به کار رود و به تحلیل دقیق‌تر پروفایل هیجانی، به‌ویژه در مراجعانی با شکایات جسمانی و استرس مزمن، کمک کند.

 تست افکار خودکشی بک

• موارد سنجش: حضور، شدت و ویژگی‌های افکار خودکشی و خودآسیب‌رسانی.
• دلیل مکمل بودن: آزمون سلامت روان معمولاً فقط به‌طور کلی به افکار مرگ یا ناامیدی اشاره می‌کند؛ استفاده از مقیاس اختصاصی افکار خودکشی برای ارزیابی ریسک، طراحی برنامه ایمنی (Safety Plan) و تصمیم‌گیری درباره سطح مراقبت و ارجاع فوری ضروری است.

تست بهزیستی روانی ریف

• موارد سنجش: بهزیستی روان‌شناختی در ابعاد پذیرش خود، روابط مثبت، استقلال، تسلط بر محیط، رشد شخصی و هدفمندی در زندگی.
• دلیل مکمل بودن: آزمون سلامت روان بیشتر بر نشانه‌ها و اختلال عملکرد تمرکز دارد؛ ترکیب آن با مقیاس ریف امکان ترسیم پروفایل «دوگانه» (آسیب‌پذیری vs منابع مثبت) را فراهم می‌کند و برای مداخلات رشدگرا، پیشگیرانه و برنامه ‌ریزی توانمندسازی بسیار ارزشمند است.

با انجام این تست چه چیزی به دست می آورم؟ 

توضیحات اولیه

در این بخش با نمونه های واقعی، نشان می دهیم که تست چگونه در موقعیت های مختلف استفاده می شود، چه چالش هایی پیش از اجرای تست وجود دارد و چه دستاورد های احتمالی پس از انجام تست حاصل می شود.

نمونه 1. کلینیک روان‌شناسی

• چالش اولیه: در یک کلینیک روان‌شناسی، مراجعان متعددی با شکایات مبهمی مثل «حالم خوب نیست»، خستگی مداوم و بی‌حوصلگی مراجعه می‌کردند. صرفاً با مصاحبه بالینی، تشخیص شدت و گستره مشکلات در حوزه‌های متفاوت (خلق، استرس، خواب، عملکرد روزانه) دشوار و زمان‌بر بود و اولویت‌بندی موارد پرخطر به‌سادگی امکان‌پذیر نبود.
• نقش تست: تست سلامت روان چندبعدی به‌عنوان ابزار غربالگری پایه برای همه مراجعان جدید اجرا شد. پروفایل عددی ده بُعد مختلف به روان‌شناس کمک کرد تا دامنه نشانه‌ها، اختلال عملکرد و سطح رزیلیانس را به‌صورت ساختاریافته ببیند و موارد با ریسک بالا را از موارد خفیف‌تر تفکیک کند.
• دستاورد یا راه‌حل نهایی: کلینیک توانست مسیر درمان را لایه‌بندی کند: برای موارد پرخطر، ارجاع به روان‌پزشک و طرح درمان فشرده، و برای موارد خفیف‌تر، مشاوره کوتاه‌مدت و آموزش مهارت. تکرار دوره‌ای تست، پایش عینی تغییر نمرات در طول درمان را ممکن کرد و مستندسازی پیشرفت درمانی در پرونده بالینی را استانداردتر ساخت.

نمونه 2. روان‌شناس فردی 

• چالش اولیه: روان‌شناس فردی با مراجعانی مواجه بود که هم‌زمان از خلق پایین، اضطراب، شکایات جسمانی و مشکلات عملکرد شغلی یا تحصیلی گزارش می‌دادند. صرفاً بر اساس گفت‌وگو، فرمول‌بندی بالینی چندبعدی و تعیین این‌که کدام حوزه‌ها در اولویت مداخله قرار گیرند، دشوار و مستعد سوگیری بود.
• نقش تست: روان‌شناس از تست سلامت روان چندبعدی در جلسه ارزیابی استفاده کرد. خروجی آزمون شدت نسبی هر بُعد (خلق، استرس، خواب، کارکرد شناختی، روابط، راهبردهای مقابله‌ای و…) را به‌صورت عددی و نموداری نشان داد و نقاط گلوگاهی را به‌طور عینی برجسته کرد.
• دستاورد یا راه‌حل نهایی: بر اساس پروفایل به‌دست‌آمده، طرح درمان مرحله‌بندی شد؛ ابتدا تنظیم خواب و کاهش استرس، سپس کار روی طرحواره‌ها، روابط و اهداف بلندمدت. مراجع با مشاهده نمودارها، درک شفاف‌تری از مشکل خود پیدا کرد، احساس کنترل بیشتری داشت و پایبندی به تکالیف درمانی و حضور منظم در جلسات افزایش یافت.

نمونه 3. دبیرستان

• چالش اولیه: در یک دبیرستان، افزایش افت تحصیلی، غیبت‌های مکرر و انزوا در بین بخشی از دانش‌آموزان مشاهده می‌شد. مشخص نبود ریشه مشکل، صرفاً تحصیلی (نقص مهارت مطالعه یا انگیزش) است یا با اضطراب، افسردگی، استرس خانوادگی و اختلال خواب ترکیب شده است؛ انجام مصاحبه فردی با همه دانش‌آموزان نیز عملی نبود.
• نقش تست: تست سلامت روان چندبعدی برای گروه هدف از دانش‌آموزان به‌صورت گروهی و تحت نظارت مشاور مدرسه اجرا شد. نتایج نشان داد که در زیرگروهی از دانش‌آموزان، استرس تحصیلی، اختلال خواب و خلق پایین همراه با افت عملکرد روزانه به‌طور همزمان وجود دارد و این وضعیت آن‌ها را در معرض ریسک تحصیلی و هیجانی بالاتری قرار می‌دهد.
• دستاورد یا راه‌حل نهایی: بر اساس نتایج، دانش‌آموزان پرخطر به مشاوره فردی و در موارد لازم به خدمات تخصصی خارج از مدرسه ارجاع شدند. برای کل مدرسه، کارگاه‌های مهارت مقابله با استرس و آموزش بهداشت خواب برگزار شد. پایش مجدد طی ترم بعدی نشان داد غیبت‌ها کاهش یافته و عملکرد تحصیلی و مشارکت در کلاس در گروه‌های هدف بهبود نسبی پیدا کرده است.

نمونه 4.  مرکز آموزشی دانشگاهی

• چالش اولیه: در یک مرکز آموزشی دانشگاهی، تعدادی از دانشجویان مستعد و دارای توان شناختی بالا دچار ریزش تحصیلی، افت معدل و انصراف از دوره‌ها می‌شدند. ابزارهای موجود عمدتاً به سنجش استعداد و هوش می‌پرداختند و اطلاعات نظام‌مندی از وضعیت سلامت روان و فشار روانی این دانشجویان در دست نبود.
• نقش تست: تست سلامت روان چندبعدی در کنار آزمون‌های استعداد و شخصیت برای دانشجویان منتخب اجرا شد. تحلیل نتایج نشان داد که بخش قابل‌توجهی از این دانشجویان سطح بالایی از استرس تحصیلی، فرسودگی، اختلال خواب و خودپنداره تحصیلی منفی دارند، در حالی‌که توان شناختی آن‌ها خوب و متناسب با دوره است.
• دستاورد یا راه‌حل نهایی: مرکز آموزشی بر اساس داده‌ها برنامه‌های حمایتی چندسطحی طراحی کرد؛ شامل کارگاه مدیریت استرس و ذهن‌آگاهی، گروه‌های حمایتی همتا و ارجاع فردی برای موارد پرخطر. سنجش مجدد با همان تست در نیم‌سال بعدی نشان داد کاهش بار روانی با افزایش ماندگاری تحصیلی و رضایت از دوره‌ها همراه شده است.

نمونه 5. شرکت 

• چالش اولیه:در یک شرکت متوسط، گزارش‌هایی از افزایش تعارض بین‌واحدی، شکایت کارکنان از فشار کاری و افت بهره‌وری وجود داشت. شاخص‌های متعارف منابع انسانی (نرخ غیبت، ترک خدمت) تصویر کاملی از علل روان‌شناختی این وضعیت ارائه نمی‌داد و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی تا حدی بر حدس و تجربه فردی مبتنی بود.
• نقش تست:تست سلامت روان چندبعدی به‌صورت ناشناس و گروهی برای کارکنان اجرا شد. تحلیل تجمیعی داده‌ها نشان داد که سطح استرس، فرسودگی، مشکلات خواب و روابط کاری در برخی واحدها به‌طور معنی‌دار بالاتر است، در حالی‌که شاخص‌های رزیلیانس کلی سازمان در حد متوسط قرار دارد.
• دستاورد یا راه‌حل نهایی: واحد منابع انسانی با استناد به داده‌ها، مداخلات هدفمند طراحی کرد؛ از جمله بازنگری در توزیع بار کاری در واحدهای پرخطر، برنامه‌های آموزش مهارت‌های ارتباطی و راه‌اندازی برنامه حمایت از کارکنان. اجرای مجدد تست پس از شش ماه کاهش استرس گزارش‌شده، بهبود جو روانی و افزایش بهره‌وری در واحدهای هدف را نشان داد.

نمونه 6. مشاور شغلی

• چالش اولیه: یک کوچ شغلی با مراجعانی مواجه بود که در تصمیم‌گیری شغلی دچار سردرگمی، بی‌انگیزگی و تمایل به تغییر مکرر مسیر بودند. مشخص نبود که ریشه مشکل، عدم تناسب شغل و استعداد است یا فرسودگی شغلی، خلق پایین و مشکلات سلامت روان زمینه‌ای که در فرآیند کوچینگ کمتر دیده می‌شوند.
• نقش تست: در کنار ابزارهای رغبت و شخصیت شغلی، تست سلامت روان چندبعدی نیز اجرا شد. نتایج نشان داد که در بخشی از مراجعان، استرس مزمن، خلق پایین، اختلال خواب و راهبردهای مقابله‌ای ناکارآمد نقش پررنگ‌تری از خودِ تناسب شغلی دارند؛ در حالی‌که در گروه دیگر، سلامت روان نسبی خوب است و مسئله اصلی انتخاب و توسعه مسیر شغلی است.
• دستاورد یا راه‌حل نهایی: برای گروه اول، کوچ شغلی با توافق مراجع، ارجاع موازی به روان‌درمانی و مداخلات سلامت روان را در اولویت قرار داد و کوچینگ شغلی را به‌صورت محدود و حمایتی ادامه داد. برای گروه دوم، تمرکز بر طراحی مسیر شغلی، توسعه مهارت‌ها و برنامه‌ریزی ارتقای شغلی باقی ماند. این تفکیک، از تصمیم‌های عجولانه در تغییر شغل جلوگیری کرد و اثربخشی فرآیند کوچینگ را به‌طور محسوسی افزایش داد.

خروجی تست چگونه خواهد بود؟

تفسیر این تست در ای سنج شامل موارد زیر خواهد بود:

شرایط انجام تست چگونه خواهد بود؟

شرایط اجرای تست در سازمان

شرایط اجرا

• تعریف هدف روشن (غربالگری، پایش رفاه، یا ارزیابی پیامد مداخله) و اطلاع‌رسانی شفاف به کارکنان پیش از اجرا.
• تضمین محرمانگی و ناشناس‌ماندن نتایج فردی، و استفاده از داده‌ها در سطح تجمیعی برای تصمیم‌گیری سازمانی.
• فراهم‌کردن محیط آرام، بدون مزاحمت شغلی فوری، با زمان کافی برای تکمیل آزمون بدون عجله.
• استفاده از پلتفرم آنلاین پایدار، امن و مطابق با استانداردهای حفاظت از داده و حفظ حریم خصوصی.
• هماهنگی زمانی با واحدها به‌گونه‌ای که اجرای آزمون کمترین تداخل را با وظایف کاری و فشار زمانی داشته باشد.

الزامات ویژه

• اخذ رضایت آگاهانه (Informed Consent) با توضیح هدف، حدود استفاده از داده و حقوق پاسخ‌دهنده.
• ممنوعیت هرگونه استفاده تنبیهی از نتایج و تأکید بر رویکرد حمایتی و ارتقای رفاه کارکنان.
• حضور متخصص روان‌شناس یا مشاور سازمانی برای پاسخ‌گویی به پرسش‌ها و تفسیر نتایج تجمیعی.
• پیش‌بینی مسیر ارجاع به خدمات تخصصی برای کارکنانی که پروفایل پرخطر یا ریسک بالینی نشان می‌دهند.

نکات حساسیت زا

• توجه به این‌که در فرهنگ‌های سازمانی پرخطر، کارکنان ممکن است پاسخ‌های دفاعی یا مطلوبیت اجتماعی بالا بدهند.
• اجتناب از هرگونه برچسب‌زنی فردی یا تصمیم‌گیری شغلی (استخدام، اخراج، ترفیع) صرفاً بر اساس نتایج یک آزمون.
• تفسیر نتایج در بافت سازمانی (حجم کار، سبک مدیریت، ساختار پاداش) و نه صرفاً به عنوان ویژگی‌های فردی.

شرایط اجرای تست در کلینیک روان‌شناسی

شرایط اجرا

• اجرای آزمون در فضای آرام، امن و بدون مزاحمت، پیش یا در ابتدای فرایند ارزیابی بالینی استاندارد.
• توضیح روشن به مراجع درباره هدف آزمون، حدود دقت، و اینکه جایگزین مصاحبه تشخیصی یا ارزیابی تخصصی نیست.
• انتخاب زمان اجرا در وضعیتی که مراجع از نظر هیجانی بسیار متلاطم، خسته شدید یا تحت اثر مواد نباشد.
• اطمینان از سطح سواد و درک زبانی کافی مراجع؛ در صورت لزوم، کمک محدود برای توضیح آیتم‌ها بدون جهت‌دهی.
• استفاده از نسخه آنلاین یا کاغذی استاندارد، معتبر و مطابق با راهنمای رسمی آزمون.

الزامات ویژه

• ادغام نتایج آزمون با مصاحبه بالینی، مشاهدات رفتاری و سایر داده‌ها در چارچوب فرمول‌بندی چندمنبعی.
• توجه به محدودیت‌ها در جمعیت‌های خاص (اختلالات شناختی، سایکوز حاد، سطح سواد بسیار پایین).
• مستندسازی نتایج در پرونده بالینی با ذکر نوع آزمون، تاریخ اجرا و شرایط خاص (مثلاً اضطراب شدید حین پاسخ‌دهی).
• استفاده از نتایج برای تصمیم‌های درمانی، ارجاع و پایش روند درمان، نه برای برچسب‌گذاری ثابت شخصیت مراجع.

نکات حساسیت زا 

• آگاهی از سوگیری پاسخ‌دهی (مطلوبیت اجتماعی، اغراق یا کوچک‌نمایی نشانه‌ها) به‌ویژه در زمینه‌های حقوقی/قضایی.
• پرهیز از تکیه بر یک نمره یا یک مقیاس برای تشخیص؛ آزمون ابزار کمک‌تشخیصی است نه تشخیص‌گر مستقل.
• توجه به تفاوت‌های فرهنگی، جنسیتی و سنی در هنجارها و تفسیر؛ استفاده از هنجار مناسب جمعیت هدف.

شرایط اجرای تست در مدرسه یا مرکز آموزشی

شرایط اجرا

• هماهنگی قبلی با مدیریت، معلمان و والدین (در صورت لزوم) و توضیح هدف غربالگری سلامت روان یا رفاه دانش‌آموزان.
• اجرای گروهی در کلاس یا اتاق مجزا، در فضایی آرام و بدون شلوغی، با زمان کافی برای تکمیل همه آیتم‌ها.
• استفاده از زبان و سطح دشواری آیتم‌ها متناسب با سن و سطح سواد دانش‌آموزان؛ پرهیز از اصطلاحات پیچیده.
• حضور مشاور مدرسه یا روان‌شناس برای پاسخ‌گویی به سؤالات و مدیریت هیجانی احتمالی دانش‌آموزان.
• فراهم‌کردن امکان اجرای آنلاین روی دستگاه‌های مناسب (رایانه، تبلت، یا موبایل) با اینترنت پایدار.

الزامات ویژه

• اخذ مجوزهای لازم از والدین/سرپرستان طبق قوانین محلی و استانداردهای اخلاقی روان‌سنجی.
• تضمین محرمانگی نتایج فردی و استفاده از اطلاعات در سطح تجمیعی برای برنامه‌ریزی آموزشی و حمایتی.
• پیش‌بینی مسیر واضح ارجاع برای دانش‌آموزان با پروفایل پرخطر (مثلاً خطر خودآسیب‌رسانی، افسردگی شدید).
• آموزش کوتاه به معلمان درباره معنا و محدودیت نتایج، برای جلوگیری از سوءبرداشت و برچسب‌زنی.

نکات حساسیت زا

• توجه به تأثیر جو کلاس، نفوذ همسالان و ترس از قضاوت بر پاسخ‌های دانش‌آموزان.
• پرهیز از اعلام نتایج در حضور دیگران یا استفاده از آن برای مقایسه علنی دانش‌آموزان.
• تفسیر نتایج در ارتباط با بافت خانوادگی، شرایط تحصیلی و تحولات رشدی هر گروه سنی.